(Zie ook deel 1)
IMO Blog
Norman Finkelstein beweert dat Israel voornamelijk burgers doodde in Libanon en Gaza, en er dagelijks over nieuwe oorlogen wordt gespeculeerd. Israel zou Iran niet aan mogen vallen volgens het handvest van de VN, dat een aanval op een ander land immers verbiedt. Natuurlijk ligt ook dat gecompliceerder, want Iran uit geregeld (al dan niet verkapte) bedreigingen aan het adres van Israel, om over de steun aan Hezbollah en Hamas nog te zwijgen. Finkelstein concludeert:
Het land is losgeslagen. Het heeft zover kunnen komen doordat de internationale gemeenschap haar verantwoordelijkheid niet neemt. (…) Het is waanzinnig. Israël gedraagt zich als een barbaarse staat en komt er gewoon mee weg.
Hoe kan het dat Finkelstein, en met hem vele, vele anderen, steeds maar weer vallen over de vermeende immuniteit van Israel, terwijl ze zich over bijvoorbeeld Syrië veel minder druk maken? ‘Ja dat is wat anders, Israel pretendeert beschaafd en westers te zijn’, hoor ik sommigen denken. Maar hoe waanzinnig is Israel helemaal? In de Gaza oorlog en ook de Libanon oorlog was een meerderheid van de slachtoffers strijder of hielp strijders zich te verschuilen. Israel heeft lijsten vrijgegeven waaruit duidelijk blijkt dat in Gaza meer dan 700 strijders zijn gedood. Hamas heeft deze cijfers zelf later ook erkend. Voor die tijd al onderzocht blogger Elder of Ziyon de lijsten met gedode Palestijnen en concludeerde dat velen die door Hamas en mensenrechtenorganisaties als burgers waren aangemerkt in feite Hamas strijders waren. Beide oorlogen werden veroorzaakt door (pogingen tot) ontvoering van Israelische soldaten op hun eigen grondgebied, raketaanvallen en/of ander geweld tegen Israel. Er was in beide gevallen een casus belli, meerdere zelfs, waardoor Israel het recht had aan te vallen. Finkelstein moet wel heel veel informatie negeren of ontkennen om zijn beeld van een barbaars en immoreel Israel in stand te houden.
Finkelstein ziet de Arabische lente als een positieve ontwikkeling, omdat meer landen nu anti-Israel zijn geworden:
Op zich heeft de Arabische Lente een positieve invloed: Israël wordt in militair opzicht flink beperkt. De slachtpartij in Gaza van 2008 was alleen mogelijk doordat de toenmalige Egyptische president Moebarak de grens met Gaza dichtgooide. De Palestijnen zaten als ratten in de val. Israël kon ze zo doden. De nieuwe Egyptische president Morsi, van de Moslimbroederschap, zal nooit aan zoiets meewerken. Dat is winst. Maar het conflict zelf blijft bestaan.
Dit is natuurlijk flauwekul, want Israel kan militair gezien als het wil met een paar bommen de hele Gazastrook platgooien, nog voordat de Palestijnen naar Egypte hebben kunnen vluchten. Wanneer Moebarak de grens had open gegooid, waren veel Palestijnen wellicht gevlucht en was het voor Israel makkelijker geweest tegen Hamas te strijden. Het is een enorm voordeel voor Israel wanneer het vrij spel heeft tegen de strijders en zij zich niet continu achter, in en op huizen, scholen en moskeeën kunnen verschuilen en van daaruit kunnen aanvallen. In zowel Gaza als Libanon heeft Israel pamfletten verspreid en in Gaza ook mensen gebeld om ze te waarschuwen voor aankomende bombardementen, al werden die daardoor minder effectief. De reden dat Moebarak de grens niet opengooide was geen zionistische liefde of lafheid maar welbegrepen eigenbelang. Egypte had geen behoefte aan honderdduizenden Palestijnse vluchtelingen. Overigens zijn de grenzen ook nu niet echt open en gelden er nog steeds restricties. De wapensmokkel floreert ondertussen als nooit tevoren.
Tot slot het vredesproces en het Arabische vredesplan. Bij Finkelstein ligt het uitblijven van vrede voor 100% aan Israel en staan alle Arabische staten te trappelen om Israel te erkennen, er vrede mee te sluiten en allerlei betrekkingen mee aan te gaan. Maar ja, die bezetting hè, en die onstilbare landhonger. Israel heeft al 10% van de Westoever geannexeerd, zegt Finkelstein, en dorst naar de andere 90%. Van annexatie is echter geen sprake, en je kunt er zelfs over twisten of de gehele Westbank wel bezet is. De Palestijnen hebben redelijk vergaande autonomie, en de meesten hebben in hun dagelijks leven nauwelijks met Israel te maken. De Palestijnen aan de ‘Israelische’ kant van het hek of in de Jordaanvallei hebben wel duidelijk met een bezetting te maken en zijn beperkt in hun bewegingsvrijheid, maar dat zijn er relatief weinig (97% leeft in de autonome gebieden).
Het Arabische vredesplan klinkt mooi, maar gaat uit van ‘een rechtvaardige oplossing van het vluchtelingenprobleem volgens VN resolutie 194’ en dat houdt in de Arabische uitleg in een recht op terugkeer voor alle vluchtelingen en hun nakomelingen. Volgens sommigen is dat later wat versoepeld maar dit is nooit opgegeven. Dat Iran het vredesplan zou steunen is compleet uit de grote duim van Finkelstein gezogen. De Arabische landen hebben vrede volgens dit plan aangeboden, maar lieten daarbij geen onderhandelingsruimte; het was het hele plan of niks. En naast de vluchtelingen is ook het opgeven van geheel Oost Jeruzalem met de oude stad en de Klaagmuur niet acceptabel voor Israel. Het was mooi geweest als dit plan een basis voor gesprekken was geweest, samen met andere plannen zoals de Roadmap, de Oslo Akkoorden en de Clinton Parameters uit 2000, maar dat dat niet gebeurde ligt niet alleen aan Israel.
Finkelstein heeft eerder de BDS beweging flink bekritiseerd, en laat zich afhankelijk van zijn publiek wat gematigder of extremer uit. Bovenstaand verhaal is bijna geheel gebaseerd op een interview met hem in Trouw, en ik kan er weinig gematigds in ontdekken. Op een radicale Belgische pro-Palestina site wordt hem gevraagd naar zijn kritiek op de BDS beweging. In reactie zegt hij dat hij ‘volledig achter de BDS beweging’ staat, ‘maar we moeten realistisch zijn’. Hij verklaart verder:
Tijdens mijn rondreizen hoorde ik zo vaak de slogan ‘één staat, BDS’. De eerste vraag die ik vaak kreeg, was wat mijn standpunt over BDS is. Zelf probeer ik altijd nieuwe invalshoeken te vinden, een probleem van een andere kant te bekijken. Niet dat ik mijn fundamentele principes overboord gooi, maar wel hoe ik iets op een andere manier kan benaderen, hoe ik mensen kan bereiken.
Ook later benadrukt hij nog eens dat het van belang is zich op het brede publiek te richten:
Israël is een staat en wordt erkend als staat, het is een feit, het is de wet. Het bestaan van Israël is ook sterk ingeworteld in het publiek bewustzijn. Je kan het niet met wortel en al uittrekken, dat zal niet gebeuren. Dus als we een doel stellen dat de publieke opinie niet bereikt, dan is het verloren tijd. En ik denk dat een groot deel van de solidariteitsbeweging dat doet, omdat het een politiek en moreel programma heeft waarmee ze enkel tot zichzelf spreken, het is een cultus. Een politieke beweging daarentegen probeert het brede publiek te bereiken, terwijl een cultus enkel in zichzelf geïnteresseerd is, omdat ze de goede en zuivere politieke lijn volgt.”
Hij vindt het dus niet opportuun om je direct tegen Israels bestaansrecht te keren, en hij ergert zich aan mensen die in hun slogans geen rekening houden met het brede publiek. Hij weet natuurlijk beter dan de gemiddelde actievoerder van het Palestina Komitee, de Free Gaza Movement of Stop the Wall Campaign, dat je sterker overkomt met een verhaal over internationaal recht en onderdrukte Palestijnen, dan met het verhaal dat Israel een nazi-staat is die zo snel mogelijk moet verdwijnen. Maar desondanks noemt hij Israel crimineel, krankzinnig en barbaars. En hij pleit voor de terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen, wat niet samengaat met de tweestatenoplossing en erkenning van Israel als staat waar het Joodse volk zelfbeschikking heeft. De publieke opinie is blijkbaar al zo negatief over Israel, dat hij dat soort dingen makkelijk in een christelijke krant kan zeggen.
Om een ingewikkeld conflict te reduceren tot het simpele goed-fout verhaal wat Finkelstein ervan maakt is enige creativiteit in het omgaan met de waarheid en feiten nodig. Om dit verhaal overtuigend aan een hoogopgeleid publiek in de VS en Europa over te brengen vergt bovendien een goede beheersing van de retorica. Ik heb Finkelstein zelf nooit gehoord, maar heb begrepen dat hij overtuigend spreekt. Dat moet ook wel, gezien het geringe waarheidsgehalte. Het is jammer, en ook laakbaar, dat universiteiten naast hem geen gelijkwaardige sprekers van de andere kant uitnodigen. Te vaak hoort men alleen zijn kant, en neemt die voor waar aan. Zoals in Nederland ook vaak Dries van Agt alleen een podium krijgt en er redelijk makkelijk in slaagt een zaal voor zich in te nemen.
Ratna Pelle