= IMO Blog =
Toonde paus Franciscus zich in Israel meer solidair met de Palestijnen of wist hij een goede balans te houden? De paus sprak mooie woorden over de noodzaak tot vrede en de moed en vastberadenheid die daarvoor nodig is. Hij nodigde zowel president Abbas als Peres uit om in het Vaticaan te komen praten over vrede. De media toonden zich redelijk positief over zijn bezoek. Alfred Muller verkondigt op zijn blog de makkelijke visie dat als je in het midden staat, je altijd kritiek krijgt van beide kanten, en hij het dus goed deed.
Hij heeft inderdaad geprobeerd de balans te bewaren en hij is daar goed in geslaagd. Maar in het Israëlisch-Palestijnse conflict maakt het neutrale midden de eenzijdigen nu eenmaal kwaad. Voor rechts is het centrum altijd te links en voor links is het altijd te rechts. Kortom: het is niet makkelijk paus te zijn in het Midden-Oosten.
Hij heeft een goede weg getoond. Hij bood een luisterend oor aan beide volken, leefde mee met hun leed en wees op de noodzaak vrede te sluiten en te bidden dat deze komt.
De kritiek van de andere kant blijft echter onvermeld, wat de vraag oproept of die er wel was. Ook Trouw vertolkt deze visie, met de kop ‘dat iedereen iets te morren heeft’. Maar ik heb geen onvrede, verontwaardiging of gemor aan Palestijnse kant gezien.
Zelfs bij Anja Meulenbelt lees ik vooral lof. Onder de titel ‘Viva Papa, viva Francis’ schrijft ze:
De paus bezocht Bethlehem, en daarmee vooral de christelijke Palestijnen. Hij stapte uit bij de muur, en bad. Hij heeft de tekst gelezen die daar voor hem was geschreven: “Pope we need some 1 to speak about justice. Bethlehem look like Warsaw Ghetto”
Meer over degenen die de spreuken hadden geschreven, en de reacties van de Palestijnen nadat de paus was uitgestapt en had gebeden bij die plek. Hier.
Het was een enorm hoopvol moment, voor de christelijke Palestijnen, voor alle Palestijnen. Dat ze gezien zijn.
De link verwijst naar een artikel op de radikaal antizionistische site Mondoweiss, waar een heel verhaal staat over hoe lokale activisten speciaal voor het bezoek van de paus leuzen op de muur hebben gesprayed.
“I didn’t expect the Pope to go down and start to read the sentences and meet the children and people there. He shocked us,” said Abu Srour.
He stepped onto the red-carpeted stairs of his custom ride and down onto the severed Jerusalem-Hebron Road, where he walked deliberately toward the gate, as if it was actually planned (it was not according to his security team). One must have a little more experience with His Holiness to know if his face is always so somber. But it was somber. He didn’t ignore the two young girls to his right but his solemn focus was on the gate, the Wall. Initially, he seemed to express awe as he reached out his hand to touch just under Abu Srour’s hurried handiwork, “Pope, Bethlehem look like Warsaw ghetto.”
Die bewering is natuurlijk bullshit, wat iedereen die ook maar iets weet over het leven in het Getto van Warschau meteen inziet. Ik ben in Bethlehem geweest, net als honderdduizenden andere toeristen, ik heb er met Palestijnen gepraat, foto’s gemaakt van de muur en me kwaad gemaakt dat hij wel erg dicht langs een belangrijke straat met winkels loopt. En ja, ik heb het huis dat aan drie kanten door de muur is ingesloten ook gezien (dit figureerde indertijd in zo ongeveer iedere documentaire en reportage over de barrière, waarvan we natuurlijk alleen de delen te zien kregen die uit een 8 meter hoge betonnen muur bestaan). Ook de winkeltjes die hun klandizie verloren heb ik gezien, ik denk zelfs dat de talloze keren dat ze in dezelfde reportages figureerden het verlies ruimschoots gecompenseerd zal hebben.
Waarom moet deze muur, die aan een kant dicht langs Bethlehem loopt, worden vergeleken met een Joods getto dat hermetisch was afgesloten van de buitenwereld, waar honderdduizend mensen omkwamen door ziektes, honger en moordpartijen? Het getto werd uiteindelijk volledig afgebrand en de overgebleven inwoners gedood, na een heldhaftige maar totaal kansloze opstand. In niks lijkt deze geschiedenis op die van Bethlehem, met zijn toeristen, weldoorvoede mensen op straat, eetkraampjes. Palestijnen hebben een vergunning nodig om Israel binnen te komen, niet om Bethlehem uit te komen.
De paus bezocht ook een Palestijns vluchtelingenkamp en sprak met enkele vluchtelingen. Maar misschien nog belangrijker is dat hij, afwijkend van de traditie, vanuit Jordanië eerst naar de Westbank ging en pas daarna naar Israel vloog. Hanan Ashrawi zag hierin een impliciete erkenning van de Palestijnse staat.
Tegen president Abbas sprak hij de volgende lovende woorden:
Mr President, you are known as a man of peace and a peacemaker. Our recent meeting in the Vatican and my presence today in Palestine attest to the good relations existing between the Holy See and the State of Palestine.
Je gastheer een man van de vrede noemen mag ook door diplomatieke overwegingen zijn ingegeven, je kunt je bij dit alles niet aan de indruk onttrekken dat paus Franciscus de Palestijnen een bijzonder warm hart toedraagt. Hij is, meer dan zijn voorgangers, een man die opkomt voor de underdog, de verdrukten, en dat zijn op het eerste gezicht vooral de Palestijnen.
Daar kun je tegenover stellen dat de paus ook naar Yad Vashem ging (een verplicht nummer bij dergelijke bezoeken), het graf van Herzl bezocht en een monument voor terreurslachtoffers in Israel. Dat laatste was niet ingepland en was op uitdrukkelijk verzoek van Netanyahu, die vond dat de Palestijnen van het pausbezoek teveel een propagandastunt hadden gemaakt. Al met al leverde dit niet de mooie plaatjes op die het onverwachte (maar uit zijn hart komende) bezoek aan de muur een dag eerder wel brachten. Het is niet voor niks dat antizionisten als Meulenbelt dit uitbundig prezen en het bliksembezoek aan het graf van Herzl en het monument voor terreurslachtoffers negeerden. Wanneer iemand werkelijk evenwichtig probeert te zijn ontkomt die niet aan haar verontwaardiging.
Israel Today, een – ik geef het toe – niet altijd even objectieve website, wijst erop dat de paus het geen enkele keer over de staat Israel had maar consequent van het Heilige Land sprak. Dat mag begrijpelijk zijn voor een paus, het is ook begrijpelijk dat dat steekt, temeer hij het wel meermaals expliciet over de staat Palestina had. Men brengt dit in verband met het feit dat het Vaticaan Israel nooit als Joodse staat heeft erkend (de erkenning van Israel kwam sowieso pas rijkelijk laat, in 1996).
De paus lijkt inderdaad vooral de Palestijnen een hart onder de riem hebben willen steken. Het verbeteren van de relatie met Israel was daaraan ondergeschikt. En daarbij heeft hij – wellicht onbewust – de Palestijnse propaganda in de kaart gespeeld. Zijn oproepen tot vrede waren ongetwijfeld oprecht, maar of zijn handelen daaraan ook heeft bijgedragen valt te betwijfelen. Daarvoor moeten beide partijen hem als objectief en fair beschouwen. Daarbij maant het katholieke verleden tegenover de Joden tot extra voorzichtigheid en alertheid.
Ratna Pelle
One Response to “Paus Franciscus tussen Israel en Palestina”