= IMO Blog =
Zoals wel vaker het geval is bij allerlei incidenten, gebruikten voor- en tegenstanders van Israel ook de recente aanslag in Brussel om een politiek punt te scoren. Zo verscheen er een lang opiniestuk van de antizionist Maarten Jan Hijmans, die op zijn blog niet nalaat Israel te beschuldigen van allerlei narigheid, altijd de meest negatieve interpretatie gevend, en zich mede baserend op radikale anti-Israel bronnen zoals Mondoweiss en Electronic Intifada. Vaste bezoekers van zijn blog zouden zomaar kunnen denken dat Israel de ergste schurkenstaat is in de regio en de regering en het leger bestaan uit bloeddorstige Palestijnenhaters. Hijmans begint direct met de bewering dat de aanslag in Brussel door ‘een of andere gek’ is gepleegd (en dus niks te maken heeft met antisemitisme, laat staan Israelhaat; Joodse instellingen worden nu eenmaal soms belaagd, dat is een natuurwet, en voor zover het mensenwerk is ligt de schuld ervan bij Israel, niet bij de daders).
Hijmans moet uiteraard niks hebben van de reacties van Netanyahu en de zijnen, en komt met grote stappen tot zijn gelijk dat kritiek op Israel niet mag:
Wat leren we van deze reacties? Ten eerste dat dat Israel geleid wordt door mensen die menen dat Israel niet bekritiseerd mag worden, omdat dat het eeuwenoude antisemitisme zou losmaken. Netanyahu, Lieberman, Bennett en diegenen die hen hebben gekozen, denken dat zij boven elke kritiek verheven zijn en zich niet aan internationale wetten en regels hoeven te houden omdat mensen die zich daarop beroepen alleen maar antisemitische drijfveren hebben. Palestijnen die niet vrijwillig vertrekken als Joden hun huis in Jeruzalem of Hebron willen hebben of hun grond bij Ariël, zijn antisemiet. En de mensen die het voor hen opnemen zijn dat eveneens.
Wat vreemd nu dat ik dat er helemaal niet in heb gelezen. Waar van laster en leugens jegens Joden en hun staat wordt gesproken, dacht ik bijvoorbeeld aan die videobeelden van die twee gedode Palestijnse jongeren, waarover steeds meer informatie naar buiten komt die de versie van Defence for Children tegenspreekt. De media waren er als de kippen bij Israel te beschuldigen, de 17 jarige Palestijnen werden soms ‘kinderen’ genoemd, terwijl bekend is dat Hamas vaak al heel jonge Palestijnen recruteert. Hun agressie was netjes weggefilterd om ze extra onschuldig te laten lijken. Het was laster naar het zich nu laat aanzien.*
Kritiek op Israel
Een ander verhaal is de fruitboomgaard van Daoud Nassar van de Tent of Nations, die onlangs door Israel is vernietigd omdat hij op zich op staatsgrond zou bevinden. Wat je ook hiervan moge denken (Nassar doet zich voor als gericht op verzoening en samenwerking maar heeft voornamelijk kontakt met antizionistische Joden en internationals), veel mensen uit pro-Israel kring zijn kritisch over die vernieling. Joel Voordewind heeft Kamervragen gesteld, en op pro-Israel groepen wordt kritiek niet geschuwd. De rechtszaak liep immers nog, en ook is niet duidelijk of de hele boomgaard op staatsgrond lag en waarom dit (naar verluid in 1991) als staatsgrond was aangemerkt. Ook de uitbreiding van nederzettingen kan op stevige kritiek rekenen van bijvoorbeeld het CIDI en anderen uit pro-Israel hoek. Hijmans doet de genuanceerde kritiek van het CIDI en anderen doorgaans af als nietszeggend, omdat men er niet de vergaande conclusies aan verbindt die in anti-Israel hoek gebruikelijk zijn, en soms ook begrip doorklinkt voor de problemen waar Israel zich voor gesteld ziet.
Nergens zeggen Netanyahu c.s. dat je geen kritiek mag hebben of dat alle kritiek antisemitisme in de hand werkt. Dat maakt Hijmans ervan, om Israel als extra onredelijk weg te zetten. Dat mensen die zich op internationale wetten beroepen antisemitische drijfveren zouden hebben volgens Israelische leiders slaat nergens op. Je mag het niet zeggen van Hijmans c.s., maar alle andere landen in de regio lappen nog veel meer internationale regels aan de laars dan Israel. Zelfs Nederland is meermaals door Amnesty International op de vingers getikt, en ook wij hebben dan de neiging om te denken: ‘Overdrijft men niet? Kijk eens naar de landen waar de echte problemen plaatsvinden’. Dat betekent niet dat je geen kritiek mag hebben, het is gewoon een heel logische reactie en reflex, zeker als je bedenkt dat Israel, gezien zijn fouten, onevenredig vaak en fel wordt bekritiseerd. Zo gaan de meeste resoluties van de VN Algemene Vergadering en de Mensenrechtenraad over Israel, en worden er meer middelen besteed aan kritisch onderzoek naar Israel dan naar andere landen in de regio. Ook zitten er meer journalisten die iedere scheet en onhandige uitlating van Netanyahu opvangen en uitvergroten. Dat Netanyahu c.s. soms wat onhandig en allergisch reageren op de zoveelste aantijging van de VN, de EU of Amnesty, wil niet zeggen dat men alle kritiek als antisemitisch ziet.
En ten tweede dat Westerse politici grosso modo nog zozeer verlamd zijn door de angst voor antisemiet te worden uitgemaakt, dat ze min of meer in die voetsporen volgen. Is er iemand die Netanyahu op het ongepaste karakter van zijn opmerkingen wijst? Waarom vertelt niemand Lieberman en Bennett dat het gedrag van Israel er in grote delen van de wereld wel degelijk toe bijdraagt dat Israel wordt gezien als een paria-staat en dat dat helemaal niets te maken hoeft te hebben met ”eeuwenoude gevoelens van antisemitisme”?
Dit is moeilijk serieus te nemen. De VN, Europese politici en ook steeds vaker Amerikaanse, wijzen Israel onophoudelijk op van alles dat het niet goed zou doen. Er wordt zoveel gekritiseerd dat het zijn uitwerking begint te missen. Waarom moet Israelische politici continu verteld worden dat wat ze zeggen ongepast is, dat wat ze doen niet door de beugel kan, dat ze niet zoveel over de Holocaust moeten praten, dat ze inschikkelijker moeten zijn, en zo verder enzovoort? Ongetwijfeld hebben allerlei mensen, van linkse Israelische politici tot journalisten in de Haaretz, tot Syrische en Egyptische politici, die dolgraag de aandacht van de eigen problemen afleiden, zich beklaagd over Netanyahu’s ‘ongepaste’ opmerkingen. En ongetwijfeld hebben sommigen daaraan toegevoegd dat het juist het beleid van Israel zelf is dat antisemitisme in de hand werkt.
Dat roepen antizionisten immers al vele jaren in koor: zionisme is antisemitisme, oftewel: voordat die vermaledijde zionisten naar Palestina kwamen, was alles daar pais en vree. Er was geen antisemitisme, Joden waren geen tweederangsburgers, en het hele streven van de Joden naar een eigen staat was totaal overbodig want ze konden gewoon altijd al in Palestina terecht, net als overal elders overigens, waar ze hartelijk werden ontvangen, met hoeveel ze ook wilden komen. Quod non.
Andere maatstaven
Ik hoorde laatst op Nieuwsuur dat er dit jaar 22 Palestijnen zijn gedood door Israelische soldaten. In welk ander slepend conflict heeft de machtigste partij in een half jaar tijd 22 slachtoffers gemaakt? In veel conflicten valt een veelvoud daarvan in een dag. En welk ander land onderzoekt incidenten waarbij het leger een of twee leden van de tegenpartij mogelijk onrechtmatig heeft gedood?
Het schijnt normaal te zijn dat er voor Israel totaal andere normen worden gehanteerd, waarbij elke dode Palestijn tot wereldwijde verontwaardiging kan leiden, terwijl de doden in een ‘normaal’ conflict worden geteld per honderd. Dat ligt niet alleen aan het feit dat Israel relatief westers is, want ook Turkije wordt bijvoorbeeld als relatief Westers gezien en toch werden de Koerdische doden daar indertijd echt niet per stuk geteld, laat staan dat door Europa onderzoeken worden geëist naar de dood van een enkele Koerd. Er zijn duizenden Koerdische dorpen verwoest in de jaren ’80, maar daar hoor je minder over dan de honderden Palestijnse dorpen die tijdens de zogenaamde Nakba werden verwoest, in een overlevingsoorlog van Israel tegenover vier andere landen. De vele VN resoluties en onderzoeken en aandacht voor Israel in relatie tot andere conflicten spreken boekdelen. De verhoudingen zijn compleet zoek, maar antizionisten als Hijmans blijven maar roepen dat het enkel Israels gedrag is dat al deze kritiek en veroordelingen tot gevolg heeft (die hem dus nog lang niet ver genoeg gaan, gezien zijn retorische vraag wie Netanyahu c.s. op hun ‘ongepaste’ opmerkingen aanspreken).
Beitunya
Hijmans haalt vervolgens het al aangehaalde Beitunya incident erbij, waar volgens filmbeelden van Defence for Children twee Palestijnse jongeren zomaar door het Israelische leger zouden zijn doodgeschoten. De filmbeelden riepen wereldwijd verontwaardiging op, maar riepen bij hen die niet bij voorbaat Israel schuldig achten veel vragen op. Waarom is nergens bloed te zien? Waarom viel een van de jongens naar voren, terwijl hij van voren zou zijn geraakt? Dat lijkt onmogelijk als er daadwerkelijk met scherp zou zijn geschoten. Op beelden van o.a. CNN is te zien dat de Israelische soldaten een geweer met speciaal opzetstuk voor rubberkogels gebruikten, en dat is er niet even snel af te halen. Daar komt nog bij dat er wel verdacht snel cameramensen ter plekke waren, en dat ook een en ander in de tijdsaanduidingen die werden gegeven niet leek te kloppen. Alles opgeteld heeft het er veel van weg dat er dingen in scene zijn gezet, zoals ook zou blijken uit beelden die later vrijkwamen. Niet alleen Hijmans, ook de NOS, Nieuwsuur en diverse nieuwssites hebben hierover niks gemeld, en Nieuwsuur herhaalde in een sentimenteel aandoende reportage afgelopen zaterdag nog eens alle aantijgingen.*
Hijmans vindt de opwinding over de aanslag in Brussel niet in verhouding staan tot de ‘totale afwezigheid van westerse afkeuring over de zich opstapelende bewijzen van het willekeurig doodschieten van Palestijnse burgers door Israëlische soldaten’, maar ook dat lijkt niet echt ergens op te slaan, gezien de aandacht voor de Palestijnse jongens. Het is bovendien niet meer dan logisch dat een aanslag in Brussel meer aandacht krijgt dan de dood van 2 jongeren op de Westbank. Zo werkt nieuws, zou Hijmans, zelf ex-journalist, moeten weten. Ook de dood van Joden op de Westbank krijgt weinig aandacht in het nieuws, ik meen dat over de dood van de familie Vogel in 2011 (2 volwassenen en 3 kinderen, waaronder een baby, die in hun eigen huis in koelen bloede werden vermoord) geen reportages zijn uitgezonden waarin vrienden en nabestaanden vertelden hoe geweldig deze mensen waren. Het maakt daarbij nog wel een verschil of er sprake is van een conflictsituatie en -setting, zoals de Palestijnse jongeren bij protesten op Nakba dag, waarbij met stenen werd gegooid naar soldaten en autobanden in brand werden gestoken, of een museum in een stad waar al 70 jaar vrede heerst. Dat laatste is heftiger, komt harder binnen, net als het doden van baby’s in hun eigen huis. Dat dat laatste zo weinig aandacht kreeg, komt omdat de kolonisten algemeen als paria’s worden gezien, als mensen die niet deugen en die iets dergelijks over zichzelf afroepen (op dezelfde manier vinden sommige Israeli’s dat stenengooiende Palestijnse jongeren het riskeren doodgeschoten te worden, ook al mag het leger dat alleen doen als men zich acuut bedreigd voelt). Ook Hijmans kan meer sympathie opbrengen voor stenengooiende Palestijnse jongens dan voor kolonistenbaby’s.
Mensenrechten
Hijmans haalt de bekende riedel van ‘landroof, mishandeling en alle andere verkrachtingen van de mensenrechten in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever’ erbij. De mensenrechten worden dan op zijn minst door beide kanten geschonden, want raketten afsteken en met explosieven om je ergens opblazen is ook niet echt in lijn met de mensenrechten (onlangs werd weer een Palestijn met explosieven bij een checkpoint gevonden). Volgens Hijmans is iedere schuur die over de Groene Lijn wordt gebouwd een voorbeeld van landroof, maar volgens de Israelische wet mag er binnen gemeentegrenzen worden gebouwd, en hiervoor hoeft geen land te worden onteigend. Uit deze analyse van Elder of Ziyon blijkt dat het aantal woningen dat daadwerkelijk op de westoever wordt gebouwd veel lager is dan het aantal aankondigingen dat (in verschillende stadia van ontwikkeling van de plannen) steeds weer in onze media op de voorpagina’s wordt vermeld (het ging voor de 2e helft van 2013 om ruim 800 woningen, wat neerkomt op de helft van de groei van de Joodse bevolking op de Westoever). Deze woningen worden vooral gebouwd in de grote blokken in en rond Jeruzalem, die volgens verschillende vredesvoorstellen voor een groot deel zullen worden uitgeruild tegen land elders voor de Palestijnen).
Hijmans heeft het over een totaal gebrek aan besef van in welke mate Israël in internationaal-juridisch opzicht alle perken te buiten gaat’ bij Israels leiders, maar daar valt gezien bovenstaande heel wat op af te dingen. Israel doet het voor een land in conflict over het algemeen niet slecht. Men had nooit aan het nederzettingenproject moeten beginnen, een visie die ook veel Israelische zionisten delen, maar nu die er is, lijkt het reëel dat bevriezing van de bouw samengaat met concessies van de Palestijnen, die de vrede eveneens dwarsbomen, zoals het verheerlijken van terreur tegen Israel, het vasthouden aan het irreële en niet bestaande recht op terugkeer van alle nakomelingen van de vluchtelingen, het voeden van de haat via opruiende artikelen, TV programma’s en schoolmateriaal. En dan laten we de nieuwe eenheidsregering met Hamas, een organisatie die niet nalaat te zeggen dat de Joden niet deugen en niet in het land thuishoren of zelfs dood moeten, nog maar even buiten beschouwing. Niet de wat al te makkelijke reflexen van Netanyahu en consorten zijn het probleem, maar de manier waarop Israel telkens weer apart wordt gezet en aan hogere maatstaven wordt gehouden dan welk ander land ook.
Hijmans selectiviteit neemt absurde vormen aan, maar is helaas ook steeds meer gemeengoed. Geen land kan zich aan zulke maatstaven houden in een dergelijke conflictsituatie. Mensen zijn soms dom en zelfzuchtig, en leiders soms meer uit op eigen macht, en ieder land en volk winkelt selectief in de geschiedenis en stelt het eigen leed boven dat van anderen. Het is goed en noodzakelijk dat we zoiets hebben als internationaal recht en dat landen elkaar aanspreken op grove schendingen en soms maatregelen nemen, maar daarbij is enig gevoel voor proportie wel belangrijk. En helaas is ook de door ondemocratische staten gedomineerde VN wat betreft het Israelisch-Palestijns conflict niet zozeer de oplossing als wel deel van het probleem.
Ratna Pelle
* Op 12 november 2014 berichtte Haaretz over de arrestatie van een lid van de grenspolitie, die met scherpe munitie zou hebben geschoten en tenminste voor de dood van één van de Palestijnse jongens verantwoordelijk zou zijn.