– Mediawerkgroep Israel –
In de Media & Israel Nieuwsbrief van maart schreven we naar aanleiding van een rapport over de Israelische en Palestijnse schoolboeken:
Het rapport over de schoolboeken hebben we bestudeerd. Het bleek zeer onvolledig weergegeven, met de nadruk op de conclusies die de Israëlische positie onderuit halen, iets wat het rapport zelf overigens ook al deed. Bij bestudering van de geanalyseerde teksten kwam een ander beeld naar voren dan de conclusies die de onderzoekers trokken, die nogal politiek correct leken te willen zijn. Op Nieuws.nl meldde het artikel in de tweede alinea: “In hun onderzoek, halen de schrijvers de vaak herhaalde Israëlische klacht onderuit dat in Palestijnse scholen haat tegen Israël wordt gepredikt en geweld wordt verheerlijkt.” In feite gebeurt dat niet, want de Palestijnse voorbeelden die in het onderzoek worden gegeven liegen er niet om. De onderzoekers zelf bagatelliseren dit echter in hun conclusies. Het is een zinsnede die sowieso meer past bij een opiniestuk dan een kort nieuwsartikel, en die suggereert dat de schrijver van het artikel het onderzoek heeft gelezen.
NRC Handelsblad deed er eind april nog een flinke schep bovenop. Onder de kop ‘Palestina bestaat niet op school’ heeft men in de papieren krant op 22 april een uitgebreid interview met een Israelische vredesactiviste, Nurit Peled, die eveneens onderzoek deed naar de schoolboeken, en tot de nogal vreemde conclusie kwam dat de Israelische veel erger zijn dan de Palestijnse. Ze zegt daarover: “De Palestijnse schoolboeken zijn juist veel beter dan de Israelische. Ze zijn niet militaristisch en ze verheerlijken geen moordenaars, zoals de Israelische. Let wel, de EU en de Israelische regering houden streng toezicht op de Palestijnse schoolboeken. Al zouden de Palestijnen willen, dan nog konden hun schoolboeken niet racistisch zijn.”
Dit staat haaks op de vele voorbeelden die in het eerder besproken onderzoek werden gegeven, en dat onderzoek kan zeker niet van een pro-Israelische vooringenomenheid worden beschuldigd.
Peled beweert verder dat de Israelische schoolboeken Palestijnen enkel als de vijand en als indringers neerzetten, als primitievelingen en terroristen. Ze zegt daarover: “Als je de ander representeert als een gevaar en als een brok van negatieve kwaliteiten, is het makkelijker om ze te elimineren, te martelen, te doden. Dat is het doel. Want onze scholieren worden soldaten, en dat is wat onze soldaten doen. Het is beleid.” Ze noemt de schoolboeken ‘een symptoom van de racistische en xenofobe Israelische cultuur’. In haar onderzoek stelt ze, aldus NRC, dat de Israelische schoolboeken Palestijnen ontmenselijken en demoniseren, dat ze haat en racisme prediken.
Ze kraakt vervolgens het eerder genoemde onderzoek af en noemt zichzelf de enige expert op dit gebied. Ook beweert ze dat Israel de Palestijnse schoolboeken alleen maar bekritiseert om niks voor de vrede te hoeven doen. Wat niet duidelijk wordt en waar de NRC niet op door vraagt, is hoe het kan dat zij, als zij echt professioneel te werk gaat, tot zulke andere conclusies kan komen dan een professionele werkgroep met onderzoekers van beide kanten?
Iemand die zo vooringenomen is, kan natuurlijk geen objectief onderzoek doen. De conclusie staat bij haar immers al vast, namelijk dat Israel niet deugt en dus de schoolboeken ook niet. En natuurlijk zijn er met zo’n vooringenomen houding best wat passages te vinden hier en daar die dat bevestigen, want Israel is in conflict met de Palestijnen, dus er zijn zeker negatieve stereotypen en ook genoeg reële zaken die zijn gebeurd om uit te putten. Het gaat er natuurlijk om het totaalbeeld in beeld te krijgen: staan tegenover negatieve passages ook positieve, hoe vaak worden Palestijnen negatief dan wel positief neergezet en in wat voor context gebeurt dat? Gaat het om waar gebeurde zaken, worden zaken veralgemeniseerd of is er ruimte voor nuance? Het andere onderzoek was al niet erg evenwichtig wat dat betreft, en dit lijkt, afgaande op het interview, meer op een radikaal-linkse aanklacht dan een serieus wetenschappelijk onderzoek.
In wetenschap is het uitgangspunt dat je juist tegenbewijzen voor je theorie probeert te vinden, en ook dat je criteria ontwikkelt die eenduidig zijn en die je op verschillende passages los laat. Het beste zou zijn een methode te vinden waarbij studenten of zelfs computerprogramma’s een deel van het turfwerk kunnen doen, zodat de eigen politieke visie de resultaten daarvan niet kleurt. Hoe dan ook was een kritische noot van de NRC op zijn plaats geweest, maar in plaats daarvan bevestigt men in de illustraties bij het interview nog eens wat Peled zegt, door een kaartje te tonen uit een Israelisch schoolboek van heel Israel zonder dat de Westoever apart is ingetekend. Dit ondanks het feit dat Palestijnse schoolboeken wat dit betreft extremer zijn en Israel minder vaak aanduiden op hun kaarten dan dat de Westbank of Palestijnse Autonome gebieden op Israelische kaarten worden ingetekend (gegevens uit het andere onderzoek). Ook is een afbeelding te zien van een Arabische boer, waar de NRC als toelichting bij heeft gezet: ” ‘Traditionele agricultuur in de Galilee’, staat in een Israelisch schoolboek onder deze foto van een Palestijnse boer”. De suggestie is dus dat het Israelische onderschrift niet deugt, maar dat is volkomen ongefundeerd. Er wonen veel Arabieren (circa de helft van de bevolking is Arabisch) in Galilea en zij bedrijven veel landbouw. Er is niks denigrerends aan dat dit als ’traditionele landbouw’ wordt omschreven, integendeel; dit doet juist recht aan het feit dat zij daar al langer woonden en (voor een deel) nog op de traditionele manier werken. De NRC noemt Israelische Arabieren hier Palestijnen, wat vreemd is, want zij wonen en werken in Israel en hebben daar volledige burgerrechten. Oftewel: je kunt overal een probleem in zoeken. Als Peled op deze manier tewerk is gegaan dan verklaart dat haar extreme conclusies wel. Het is een kwaliteitskrant als de NRC onwaardig dat zij zo’n kritiekloos en oninformatief interview afdrukt, en daar twee hele pagina’s voor uittrekt. Nodeloos te vermelden dat de Israelische kant en de kritiek op de Palestijnse schoolboeken van pro-Israelische organisaties als PMW überhaupt niet wordt vermeld, en geen enkel voorbeeld dat zij geven. Je zou maar gaan denken dat daar misschien ook wel wat inzit.