– IMO Blog –
Op 27 maart stond er wederom een artikel van Bart Voorzanger over antisemitisme op Republiek Allochtonië. Zijn eerdere stuk van 8 maart riep naar eigen zeggen nogal wat reacties op (ikzelf reageerde hier), en hij voelde de behoefte zaken wat verder uit te diepen. “Laat ik dus vooral proberen eens een echt saai stukje te schrijven”, zo liet hij weten. En dat heeft enig effect. De toon is duidelijk rustiger en zakelijker dan zijn vorige stuk, maar ook hier komt hij met boude beweringen die – de rustige toon ten spijt – niet worden onderbouwd en die antisemitisme ‘de schijn van een rechtvaardiging geven’. Zo schrijft hij dat de solidariteit van Joods Nederland met Israel “de stap van anti-zionisme naar wangedrag jegens joden op z’n minst de schijn van een rechtvaardiging geeft”. Daarom moeten we antizionisten duidelijk maken “dat er een wezenlijk verschil bestaat tussen ‘joden’ en ‘Israëli’s’, maar ’t zou helpen als dat meer was dan een formeel verschil.”
Juist dat kunstmatige onderscheid tussen Joden en Israëli’s, tussen zionistische Joden en niet-zionistische Joden, ofwel goede Joden en niet zulke goede Joden, is deel van het probleem. Vóór dit citaat heeft hij uitgebreid uitgelegd dat Joden geen volk maar een religie zijn en dat het zionisme op een mythe berust, de zogenaamde ‘stichtingsmythe van het jodendom’. Het verschil tussen Joden en Israëli’s is niet zozeer formeel maar vooral irrelevant. Mag je Israëli’s dan wel dood wensen, uitschelden, of erger? Een dergelijk verband tussen de politiek van een land (of de misdaden van een regime) en vijandschap tegenover de inwoners van dat land, is bij andere landen erg ongebruikelijk. China en Rusland onderdrukken tal van minderheden, waaronder moslims, maar ik heb nog nooit gehoord van anti-Chinese sentimenten onder moslims in Nederland. Alleen bij Israëli’s en Joden (die zich niet genoeg tegen het beleid van Israël zouden uitspreken) vinden we zo’n verband wel logisch of ‘begrijpelijk’.
De constructie van het Joodse volk
Alle volken zijn tot op zekere hoogte geconstrueerd en gebaseerd op een mythe. En bij ieder volk kun je je afvragen wat nu het eigene van dat volk bepaalt, en of dat eigene er überhaupt wel is. Prinses Maxima stelde die vraag over het Nederlandse volk jaren geleden, wat haar op de nodige kritiek kwam te staan. Een deel van die kritiek was terecht. Want ondanks alles kun je wel wijzen op een gemeenschappelijke geschiedenis, cultuur, taal, gebruiken etc., die we in de loop der tijd als typisch Nederlands zijn gaan beschouwen. En waaruit ook bepaalde eigenschappen, karakteristieke zaken, zijn ontstaan. Ook al gelden die niet in gelijke mate voor iedere Nederlander, en ook al voelen we ons ook niet allemaal even Nederlands. Dat geldt evenzeer voor Joden. De meningen over wat of wie precies een Jood is of je tot een Jood maakt mogen verschillen, dat doet niks af aan het feit dat de Joden een volk zijn met een gemeenschappelijke geschiedenis, cultuur, taal en religie, al verschilt de invulling van deze zaken sterk per individu en zijn die kernmerken niet allemaal bij iedere Jood aanwezig.
Het verwarrende is dat Joden naast een volk ook een religie vormen, en dat beide elementen eeuwenlang nauw met elkaar waren verbonden. Moses sprak namens Jahweh tot de farao “Laat mijn volk gaan”, en niet “laat mijn volgelingen” gaan. Joden vieren niet de geboorte, dood of opstanding van een heilige, maar hun bevrijding van andere volken en hun ontsnapping aan vernietiging door hun vijanden. Pesach, Purim en Chanukkah zijn nationale feesten, die over het Joodse volk gaan. Een volk dat bijeen werd gehouden en zich definieerde op grond van zijn religie, maar ook een taal en grondgebied deelde, koningen had en zich in alle opzichten lotsverbonden voelde. Antizionisten ontkennen dat Joden een volk zijn en dat zij als zodanig ook nationale aspiraties hebben. Voorzanger begrijpt dan ook weinig van het zionisme, en ziet het als een soort misvatting die op de Bijbelse landbelofte is gebaseerd. Hij heeft het over de mythe van een Joods volk die nu in het zionisme voortleeft en voor nieuwe ellende zorgt. Hij snapt wel dat de Joden het ‘kille Europa’ wilden ontvluchten, maar wat begon als een gematigde beweging mondde uit in een “nieuwe en uiterst grimmige variant van het zionisme” die nu de toon zet en is gebaseerd op een “Godgegeven recht op alleenheerschappij in heel Bijbels Israël” voor het Joodse volk, wat leidde tot ramp na ramp voor de plaatselijke bevolking. “Het Beloofde Land draaide uit op het Geroofde Land”, en: “Een flink deel van wat nu als ‘antisemitisme’ wordt aangeduid, is in feite vooral een reactie op dit moderne zionisme”.
Dit is, met alle respect, onzin. Zoals ik aangaf, is het allerminst gangbaar om een groep te discrimineren of erger op grond van wat het regime van een land waar zij vandaan komen of een band mee hebben duizenden kilometers verderop doet. Ik vind het bijzonder vreemd dat alle mensen die uitgaan van deze drogreden zich nooit eens afvragen of er ook andere volken zijn die op die manier worden beoordeeld, en of het feit dat dit niet zo is niet wijst op een andere verklaring voor het antisemitisme?
De klok van het zionisme
Voorzangers beweringen over het zionisme klinken naar iemand die de klok heeft horen luiden maar niet weet waar de klepel hangt. Ja, er zijn verschillende stromingen binnen het zionisme, en de zogenaamde revisionisten, die het hele land (en aanvankelijk ook Jordanië) wilden hebben, zijn na de Zesdaagse Oorlog en ook na de Arabische afwijzingen te onderhandelen dominanter geworden. Tegelijkertijd zijn zij ook pragmatischer geworden, en het aantal zionisten dat serieus uitgaat van een Bijbels Israël dat delen van Jordanië en andere landen omvat, is minimaal. Ook het aantal mensen dat vindt dat Israël de gehele Westoever moet annexeren is klein. Likoed is daar niet voor, en de daarvan rechts staande partij van Naftali Bennett is voor annexatie van circa 60%, het huidige C-gebied. Zo’n 10% van de Israëli’s heeft op deze partij gestemd. Ik neem aan dat men de in dit gebied levende Palestijnen ook stemrecht wil geven en daarmee de Israëlische democratie handhaven. Ik ben, voor de duidelijkheid, overigens absoluut niet voor annexatie van delen van de Westoever. Een meerderheid van de Israëli’s is voor een tweestatenoplossing en een Palestijnse staat, zij het wel met (vooralsnog) beperkte bevoegdheden. Men is erg sceptisch over het Palestijnse leiderschap (ook dat van de Palestijnse Autoriteit op de Westoever), dat regelmatig (zelfmoord)terroristen als helden eert en als voorbeelden voor de Palestijnse jeugd neerzet, en op meer manieren geweld tegen Israël verheerlijkt. Veel antizionisten hebben daar alle begrip voor, terwijl enig begrip voor de houding van veel Israëli’s die dit leiderschap wantrouwen, ontbreekt.
Niet het zionisme leidde tot ‘ramp na ramp voor de plaatselijke bevolking’, maar de compromisloze en gewelddadige reactie van veel Palestijnen en vooral hun leiders hierop. Zij wezen alle compromissen en iedere vorm van samenwerking af. En juist de vele ‘opstanden’ (pogroms is eigenlijk een beter woord) brachten de Joden ertoe een eigen verdedigingsorganisatie op te zetten, die steeds professioneler werd en uitgroeide tot een ondergronds leger.
Het hele idee dat het zionisme is gebaseerd op Bijbelse beloften klopt niet. De meeste zionisten van het eerste uur waren seculier en hadden socialistische sympathieën. Men wilde vrij zijn in een eigen staat en daar zelf het land kunnen bewerken en eigen Joodse fabrieken opzetten. In veel landen waren er allerlei beperkingen wat betreft de beroepen die Joden mochten uitoefenen, en soms mochten zij geen grond bezitten. Het zionisme was een reactie op antisemitisme en ging uit van de idee dat wanneer Joden vrij zijn en zelf een heel land runnen in plaats van oververtegenwoordigd te zijn in een beperkt aantal beroepen, dit hun zelfbewustzijn en ook hun aanzien en positie in de rest van de wereld zou verbeteren. Daarnaast was het zionisme ook de vervulling van het eeuwenoude verlangen om weer in het land van de voorouders te worden herenigd en dezelfde taal te spreken. De meeste orthodoxen waren aanvankelijk fel gekant tegen het zionisme. Het zionisme heeft helaas geen einde gemaakt aan het antisemitisme, maar het is er ook niet door verergerd. En Joden hebben door Israël, ondanks alles, wel nieuw zelfbewustzijn gekregen, en, misschien nog belangrijker, een plek waar men altijd heen kan gaan.
Omweg
Antisemitisme zoekt simpelweg steeds naar nieuwe uitingsvormen, en de meest geaccepteerde uitingsvorm tegenwoordig is die van het antizionisme. Niet alle antizionisten zijn ook antisemiet, maar de meeste antisemieten zijn wel antizionist. Dat is ook logisch: als je het niet op Joden hebt, heb je het ook niet op een Joodse staat waar zij politieke en militaire macht hebben en die ongegeneerd voor Joodse belangen opkomt. Ik ben zelf niet zo’n nationalist, maar als er een volk is dat ook eens het recht heeft voor zijn eigen belangen op te komen en niet de andere wang hoeft toe te keren, dan zijn het wel de Joden. De manier waarop antisemitisme steeds weer via een omweg aan de Joden zelf (of aan de grote meerderheid van hen die het bestaan en de veiligheid van Israël steunen) wordt geweten, is tekenend. Deze manier van denken is onderdeel van het probleem, niet de oplossing, omdat zij een groot deel van het antisemitisme toch min of meer rechtvaardigt.
Ratna Pelle
Zie ook: De antisemitisme-spiegel van Bart Voorzanger
Voorzanger beweert dat de Joden een groep mensen vormen gebaseerd op een gemeenschappelijke religie en dat ze geen volk vormen. Wie is deze voorzanger dat hij denkt te weten wat de Joden kenmerkt?? De Joden vormen een VOLK en of ze nu allemaal voor een eigen staat zijn of niet, maakt hen niet minder een volk.
Wat het aspekt van religie betreft, er zijn grote verschillen tussen de Joden, van ultra orthodox tot seculier tot messiaanse Joden en Buddhisten. Ik begrijp niet hoe iemand dan koppig (en dom) kan volhouden dat wat de Joden kenmerkt, de Joodse religie is.
De Jodenhaters (ook wel anti-semieten genoemd) haten de Joden niet vanwege hun religie, maar vanwege het feit dat ze Joden zijn ~ deel van het Joodse volk ~ en maken geen onderscheid tussen vrome en niet-vrome Joden. Al die stereotiepen van Joden die je onder hen vindt, van grote neus tot het idee dat de Joden de wereldmacht in handen hopen te krijgen, hebben niets met de Joodse religie te maken.
Ratna heeft een goede reaktie geschreven, maar ik wilde toch mijn ergernis uitdrukken…….
Voorzanger beweert niet alleen iets, hij geeft daar ook argumenten voor, en dan helpt het weinig om alleen maar te herhalen dat hij ongelijk heeft. Leg dan uit, beste Dorith, hoe mensen die in álle denkbare opzichten (taal, land, religie, gewoonten, uiterlijk, …) onderling verschillen toch één volk kunnen vormen. Geef argumenten; dan blijkt vanzelf wel hoe koppig en dom die Voorzanger is.
Die grote neus en het streven naar wereldheerschappij zijn sprookjes van antisemieten; zíj willen graag geloven dat het Joodse volk echt bestaat. Ik pleit ervoor ze hun zin niet te geven.
ik zou graag aan de heer Voorzanger willen vragen of hij weet _waarom_ er mensen als Alma Mahler, Hans Krasa, Gidoen Klein, Pavel Haas, Erwin Schulhoff, Joseph Schmidt of de moeder van Jan Kiepura werden vermoord. Plus miljoenen anderen.
Geen van allen was gelovig, maar allemaal waren zij Joods.
Ik zou hem ook willen vragen _waarom_ er 30 duizend Poolse Joden (de meesten niet alleen niet gelovig, maar ook nog eens sterk geasimileerd) in 1968 het land werden uitgegooid.
Vanwege de kolonisten, die er nog moesten komen?
Een eerlijke vraag verdient een eerlijk antwoord. Al die mensen zijn vermoord omdat de machthebbers van toen (en hun vele handlangers) geloofden in een Joods ras, een Joods volk in de genealogische zin dus. En het was datzelfde geloof dat leidde tot het verbod op “Joodse” muziek, waaronder die van Mendelssohn.
De onzin van dát geloof is één van de redenen waarom ik het idee van een Joods volk afwijs (namelijk het idee van een volk in genealogische zin). Voor de andere reden zie mijn verhaal.
In 1968 werden Polen van joodse origine door een deel van hun landgenoten gezien als handlangers van het zionisme. ’t Zou me weinig verbazen als het Poolse antisemitisme dat in elk geval voor de oorlog zeer heftig was, daar een belangrijke rol in speelde.
Welke kolonisten waar moesten komen, weet ik even niet. Kun je dat verduidelijken?
Een volk is niet alleen genealogie. Een volk deelt in grote lijnen een aantal kenmerken en voelt een lotsverbondenheid, en beschouwt zich daarom als een volk. Wie bent u of ik om hen dan te zeggen dat ze geen volk zouden zijn? Als al niets daarvoor of daarbuiten, dan heeft het antisemitisme, de pogroms en de Holocaust hen tot (lotsverbonden) volk gemaakt, zoals de Palestijnen zich mede door de komst van het zionisme en hun gezamenlijke verzet daartegen als volk zijn gaan definiëren.
Helemaal mee eens, Wouter: een volk is niet alleen genealogie. Dat zeg ik ook nergens.
Maar een volk definiëren op basis van gedeeld leed? Dat klinkt mooi en inleefbaar, maar ’t roept wel wat vragen op. Wie hoort er precies tot dit volk? Holocaustslachtoffers en hun nakomelingen? Maken Roma en homo’s daar dan ook deel van uit? Alle mensen die door ánderen als ‘Joden’ zijn apart gezet? Laat je je identiteit dan niet erg sterk bepalen door racisten met wie je juist zo min mogelijk te maken wilt hebben? En opnieuw: zou je dan niet juist één “volk” moeten vormen met álle mensen die door die racisten als minderwaardig worden beschouwd? Waarom zou je zo klakkeloos de vele verschillende etiketten van de etikettenplakkers overnemen?
De vergelijking met Palestijnen overtuigt me niet zo. Die hebben net wat meer gemeen dan alleen een inderdaad triest lot: ze bewonen hetzelfde land en zijn dus Palestijn in dezelfde zin waarin jij en ik Nederlander zijn, de zin waarin ik het woord ‘volk’ gewoonlijk gebruik.
En nog iets, meneer Voorzanger – waarom denkt u dat de muziek van Mendelssohn verboden werd? Niet vanwege de religie, want Felix’s vader was al gedoopt!
Ratna,
Krijgt de persoon voorzanger jouw stuk + reakties te lezen?
Het zou toch geen kwaad doen als deze man met zijn verroeste ideeën ook een ander klokkespel zou horen.
Misschien gaan zijn ogen en oren dan eens open………
Op de vorige blog heeft hij zelf gereageerd op IPI, zie de reacties aldaar.
Bovenstaand artikel is vandaag ook geplaatst op: http://www.republiekallochtonie.nl/onderscheid-tussen-joden-en-israeli-s-is-kunstmatig
En het is daar met veel belangstelling gelezen en beantwoord.
Moge het tot een boeiende voortzetting van de discussie leiden.
In 1968 waren er nog geen “kolonisten” op de Westoever, die toen nog eigenlijk een beetje Jordanie was. Van Palestijnen heeft toen nog nooit gehoord en de meeste Polen wisten niet eens wat zionisme betekent. De meeste Poolse Joden, geboren _na_ de oorlog, ook niet.
Vandaar ook dat tijdens de demonstraties tegen “de zionisten” spandoeken werden gedragen met “Syjinisci do Syjamu” (zionisten weg naar Siam)
De haat was niet tegen kolonisten, niet tegen Israeliers, de haat was -en is nog steeds – tegen Joden. En – of u het wilt of niet – wij zijn een volk, wij zijn lotsverbonden, wij zijn Am Israel. Ondanks alle verschillen in uiterlijk en seksuele voorkeuren. Met het ontkennen van het bestaan van het Joodse volk, maakt u onze doden tot schimmen, tot verzinsels.
Ik heb uw artikel meer dan een keer gelezen en ik kan nergens empathie ontdekken, integendeel. U bent intelligent genoeg om het woord “Jood” niet uw mond te nemen, vandaar dat het allemaal schuld is van zionisten. En de wielrenners, voeg ik er aan toe.
Ik blijf bij mijn mening dat de Joden een volk vormen.
Uiteraard geen ras en ook niet een groep gebaseerd op religie.
Ik heb de definitie van volk opgezocht:
“volk – Groep met een gedeelde taal, cultuur en geschiedenis”
Dat is een heel simpele definitie
Ik geef toe dat de Joden als groep afwijken van andere groepen en dat het daarom voor sommige mensen moeilijk is hen te definiëren. Dat geeft hen echter niet het recht te bepalen wat de Joden zijn. De meeste Joden (ik durf niet te zeggen “alle Joden” want ik heb geen onderzoek gedaan) voelen zich een deel van het Joodse volk. Dan is het toch te gek dat een buitenstaander beweert dat we een religieuze groep vormen? Wie zich enigszins verdiept in het leven van de Joden, weet dat er een groot scala is van ultra orthodox tot atheist, tot messiaanse Joden en buddhisten. Hoe kan je dan beweren dat de Joden een religieuze groep vormen? Dit gaat echt mijn pet te boven, sorry.
Wel is het zo dat de meeste Joden bepaalde tradities in ere houden, de vromen geven er een religieuze smaak aan, de niet-vromen gebruiken de traditie meer om de familiebanden te versterken en de identificatie met het Joodse volk.
Het is duidelijk dat de bovenstaande definitie niet het Joodse volk dekt. Dat betekent echter niet dat de Joden geen volk vormen, maar dat het ontbreekt in de taal om de Joden als groep te definieren.
Dus geen raskenmerken, geen religieuze kenmerken, blijft over volk. Ook in de spreektaal heeft men het over het Joodse volk.
Ik denk aan de zigeuners. Ze leven verspreid over Europa en andere werelddelen. Er is ook een zigeunergemeenschap in Jeruzalem. Deze laatsten spreken Arabisch en zijn moslims. Toch horen ze bij het zigeunervolk (klinkt nogal negatief helaas). Zo voelen ze dat zelf ook aan. Ze hebben geen gemeenschappelijk land met de andere zigeuners, ze spreken een andere taal, hebben een andere cultuur en een eigen geschiedenis. Passen niet in de simpele definite van volk. Gaat iemand nu beweren dat de zigeuners geen volk vormen?
Je kan je als buitenstaander voegen bij een ander volk, door integratie en assimilatie, door langere tijd onder de mensen van dat volk te leven, door je te identificeren met dat volk, door je kinderen op te voeden in de waarden en normen van dat volk. En dan op een goed moment hoor je bij dat volk. Je ziet dit bijv. in de VS.
Mensen uit allerlei landen voelen zich als behorend tot the American People, maar velen blijven hun “oude” taal spreken, handhaven hun cultuur en hebben zeker nog geen gemeenschappelijke geschiedenis met andere Amerikanen. Gaat er iemand nu beweren dat de Amerikanen geen people vormen? Toch klopt de definitie van “volk” niet om alle Amerikanen te dekken.
Iets dergelijks gebeurt er wat het Joodse volk betreft, in veel beperkter mate weliswaar. Mensen die tot het Jodendom zijn overgegaan, behoren op dat moment tot het Joodse volk. De reden dat iemand zich tot het Jodendom bekeert, kan zijn uit religieuze gevoelens, of uit liefde voor een partner. Vooral in het laatste geval zal de religieuze kant snel verminderen.
Ik had eerst meer geschreven, maar wil het niet zo lang maken. Het is mij duidelijk dat de definitie van volk zoals ik dat heb gevonden en wat blijkbaar ook de definitie van de heer Voorzanger is, in de praktijk vaak niet de lading dekt.
Men is er in Nederland goed in om allerlei termen te gebruiken om de taal te verrijken, zoals bijvoorbeeld allochtoon en autochtoon (ik meen dat deze woorden ondertussen weer geschrapt worden). Misschien een goed idee voor taalkundige sociologen of misschien journalisten en stukjesschrijvers, om een nieuw woord te bedenken om te beschrijven wat de Joden vormen. Geen ras, geen religie, en voorlopig is de enige mogelijkheid in de taal die ik ken, VOLK.
Beste Dorith,
Allereerst: ik heb alle bewondering voor de moeite die je neemt om over deze kwestie door te denken.
Een misverstand zet ik graag recht: ik eigen mij niet “het recht” toe “om te bepalen wat de Joden zijn”. Ik doe alleen het voorstel, de suggestie, om niet van “het Joodse volk” te spreken als je niet kunt aangeven wat mensen dan tot leden van dat volk maakt. Ik denk dat niemand dat kan, maar ik kan me daar uiteraard in vergissen. Jij geeft, en ik waardeer je eerlijkheid daarin, zelf toe dat vooralsnog ook niet te kunnen. Ik houd dus nog even rekening met de mogelijkheid dat ik me niet vergis.
De definitie van “volk” die je citeert, vind ik heel aardig. En we zijn het er kennelijk over eens dat mensen die zich Joods noemen niet samen onder die definitie vallen. Da’s een mooie eerste stap. Maar kennelijk heb je ergens diep van binnen het gevoel “Joods” te zijn. Dat gevoel respecteer ik van harte, en ik moedig je graag aan er over na te denken wat het dan precies is wat je voelt. Waarom voel je je verbonden met de anderen die jij als “Joods” beschouwt, en niet evenzeer met bijvoorbeeld Palestijnen, Zigeuners of wie ook maar? Wat missen die laatsten dat de eersten naar jouw idee wel hebben? Wat maakt dat je je solidair voelt met bijvoorbeeld Israëli’s (of althans de joodse of “Joodse” Israëli’s) en niet met de Palestijnen, die toch waarachtig niet te benijden zijn? Het antwoord op de vraag wat “Joods” betekent ligt kennelijk ergens in jouw hart en in dat van de anderen die zich Joods voelen; daar kun je zelf beter bij dan die taalkundige sociologen, journalisten en stukjesschrijvers van wie je een antwoord op die vraag lijkt te verwachten.
Shalom meneer Voorzanger,
Ik zie nu pas uw antwoord, dat zag ik niet toen ik mijn laatste stukje schreef. Het was toen nog niet te zien.
Okay, dus u vraagt wat mij Joods als ik ben me het gevoel geeft te behoren tot het Joodse volk, whatever that is. Dat is een moeilijke vraag. Waarom voelt een Eskimo dat hij tot de Eskimo’s hoort? Een zigeuner dat hij of zij een zigeuner is en niet zo maar iemand?
Zoals ik al schreef, de taal schiet hier te kort om in 1 woord alles te verduidelijken. Dat is het voordeel van woorden. Je zegt “tafel” en iedereen begrijpt waar je het over hebt. Dat ene woord ontbreekt. Volgens mij is dat wel iets wat een socioloog zou kunnen geven, of een journalist/stukjesschrijver. Misschien een psycholoog? Het is niet dat het nog nooit is gebeurd dat nieuwe termen hun intrede deden in de taal en geaksepteerd werden.
Je kan het Joods zijn van twee kanten bekijken. Het makkelijkst is natuurlijk volgens de Joodse halacha (de Joodse wet). Je bent Joods als je moeder Joods is of als je tot het Jodendom bent bekeerd. Je kan het verzwijgen, niemand hoeft te weten dat je Joods bent.
Ik weet van een paar gevallen waar jongelui er achter kwamen dat ze Joodse ouders hadden en zich toen opeens verbonden voelden met het Joodse volk en zich als Jood manifesteerden.
Een vroegere kennis van mij was opgevoed als katholiek in Australië. Toen hij er achter kwam dat zijn ouders Joods waren, is hij naar Israel “gevlucht”. Zo iets kan je niet met koude woorden verklaren. Laatst las ik van een Hongaarse anti-semiet in de politiek die er achter kwam dat hij Joods is. Even lachen natuurlijk……Weg uit zijn partij. Grote emoties spelen een rol.
Bekijk je het vanuit je innerlijke zelf, dan is het een stuk moeilijker. Het is je opvoeding, je achtergrond, wat je ouders je mee geven. Zo gaat het toch bij de meeste mensen? Ik ben opgegroeid in een Joods gezin. Niet vroom, maar wel met sommige tradities. Met ouders die de kampen hebben overleefd, een zus die als baby was ondergedoken. Met vermoorde familieleden (een broertje die niet mocht leven, een oma en verdere relaties). Ik zal u nog iets vertellen. Hoewel ik me als kind altijd bewust was van mijn Joods-zijn, dacht geen haar aan mijn hoofd er aan om in Israel te leven. Wel wist ik dat ik met een Joodse man wilde trouwen. Ik ging niet naar de Joodse jeugdbewegingen. Ik kwam hier na de middelbare school voor een paar maanden. En na de zesdaagse oorlog wist ik: dit is mijn plaats, hier hoor ik thuis. Hier voel ik me verbonden. Misschien voer voor psychologen? Ik weet dat ik niet de enige was die zo een emotionele belevenis had.
Ik leg me aardig bloot, maar ik heb er geen probleem mee om mezelf “uit te kleden”. Ik had een goede Hollandse vriend die mij kwam bezoeken. Een niet Joodse jongen. We leefden samen en het ging fantastisch. En toen heb ik hem gezegd mij te verlaten. Ik voelde dat ik met een Joodse man wilde trouwen. Ik voelde dat er iets ontbrak, iets wat ik niet kon definieëren, iets wat achter mij stond. Ik voelde alsof ik het Joodse volk achter me zag staan kijken. Ja, het klinkt alsof ik niet goed snik was (en misschien ben), maar zo was het. We hadden veel gemeen met elkaar (ik ken hem vanaf dat we zes jaar waren, van school). En toch….
Later trouwde ik met een Joodse Palestijn, totaal andere achtergrond….. Ik uit de stad, hij uit een gat. Ik uit de middenstand niet rijk, maar beslist niet arm, hij uit een arm arbeidersgezin. Hij hier geboren, bewust socialistisch gezin, voormalig kibboetsnik. En met hem voelde ik me in een veilige haven. En bij hem thuis werd er bijna niets gedaan aan Joodse tradities, zelfs niet het weinige wat er bij mij thuis gebeurde. Zijn vader wilde hem niet eens laten besnijden, maar zijn moeder heeft het achter de rug van zijn vader laten doen.
Er zijn dingen die ik tenminste niet in woorden kan uitleggen. Ook wij hebben onze twee zonen laten besnijden. Waarom? Daarom!
Hoe verklaart u de liefde, heeft u daar rationele uitleg voor? Hetzelfde geldt blijkbaar voor het gevoel tot het Joodse volk te horen, en niet tot het zigeunervolk, of tot de gemeenschap van de Eskimo’s. Er zijn dingen die zijn zoals ze zijn…..
Enkel en alleen gedeeld leed maakt natuurlijk geen volk.
En dat de Palestijnen een volk vormen omdat ze in dit land wonen is ook onjuist.
Ten eerste, zijn er zg. Palestijnen die al drie generaties elders leven, in andere Arabische landen.
Dus het land op zichzelf maakt ook niet dat iemand tot een bepaald volk hoort.
Ten tweede zijn er in dit land ook Joden geboren
Is enkel land het kriterium, dan zijn er Joodse Palestijnen en Arabische Palestijnen.
Ten derde zijn de voorouders van veel van de zg. Palestijnen naar dit stuk land gebracht door de Ottomanen, en kwamen ze toen uit allerlei andere Arabische landen en allerlei stammen.
Om beeldspraak te gebruiken, het zg. Palestijnse volk is als groentesoep. Arabieren van hier en uit allerlei andere landen werden “één pot nat” en op tafel kwam groentesoep. Een kunstmatig volk. Arafat zelf kwam uit Egypte. Het Palestijnse volk heeft geen lange gemeenschappelijke geschiedenis. Tot 1948 had nog nooit iemand van het Palestijnse volk gehoord. Ik ben vergeten in welk jaar deze term tot stand is gekomen. Dat neemt niet weg dat veel van deze mensen lijden (zie de behandeling van hun broeders in het geloof) en dat er grote problemen zijn. (Er is trouwens een Arabier die zelf toegeeft dat het Pal. volk als zodanig niet bestaat, maar ik heb geen bron bij de hand en weet zijn naam niet meer. Iemand? Het was dacht ik in de jaren 70)
Mijn eerste reaktie hier was vanwege het feit dat de Joden beschouwd werden als een groep religieuzen.
Daar reageerde ik op.
Maar ik heb al genoeg over “volk” geschreven in vorige reaktie. Als iemand nog steeds vol wil houden dat de Joden geen volk vormen, maar een religieuze groep ~ dan hef ik mijn handen ten hemel.
En dan wil ik iets zeggen over racisten. Als iemand mij Joods noemt, dan vind ik hem/haar geen racist. Een racist is iemand die discrimineert op grond van ethnische afkomst etc. Waarom is het racistisch als ik Joods genoemd word zonder dat er negativiteit aan te pas komt?? Mag ik een Chinees niet meer Chinees noemen en een Eskimo mag je niet duiden als Eskimo, want anders ben je een racist? Wat is dat nou voor onzin?
Onze huisarts is een Arabier. Mag ik dat eigenlijk niet zo vertellen, want oy wee als je zo iets durft te zeggen, ben je een racist! Als ik nou zou toevoegen dat hij moslim is, dan ziet het er helemaal slecht voor mij uit. Gelukkig dan voor mij is hij rooms katholiek ☺
Ik moet opeens aan de Druzen denken. Voorheen had ik nl. een Druze huisdokter. Ook de Druzen vormen een volk. Hun religie is geheim, enkel weinigen zijn uitverkoren om de religie echt te kennen. Klinkt vreemd, maar zo is het. Een deel leeft in Israel van voor 1967, een deel leeft op de Golan Hoogte, een deel leeft in Syrië. Misschien elders ook. Toch vormen ze 1 volk. Zou je een Druze kunnen overtuigen dat hij en zijn mede-Druzen geen volk vormen? Dat ze een religieuze groep vormen, terwijl de meesten van hen niet weten wat hun religie is?
Wat heeft het neutraal benoemen van iemands identiteit en/of afkomst te maken met racisme??
Mijn nicht in Amsterdam vertelde me eens dat ze Marokkaanse buren heeft. Is ze nu een racist?
Ik geef het op.
Ik verkondig hier luid dat ik Joods ben, dat ik tot het Joodse volk behoor, dat iedereen mij Joods mag noemen want dat is wat ik ben.
Nou wil ik iets toevoegen met jullie permissie, iets wat me pas onlangs duidelijk is geworden. Al dat gekrijs uit bepaalde hoeken dat de Joden van varkens en apen afstammen, daar trok ik me tot voor kort niets van aan. Stompzinnig gekrijs natuurlijk. Maar opeens had ik een soort epiphanie (klinkt religieus ☺). Aan de ene kant apen en varkens, aan de andere kant zijn er kreten dat “de Joden” de wereld willen overheersen, de banken al overheersen, evenals Hollywood en stel je voor, zelfs de Amerikaanse president. En niet te vergeten alle media. Ik zal maar niet het aantal Nobelprijzen tellen.
Alles bij elkaar toch een niet kleine prestatie. Konklusie: je kan beter afstammen van varkens en apen, want dan bereik je nog eens wat.
Ik wil iets zeggen over onze huisarts. Het zal wel weer iets te maken hebben met stereotiepen, maar ik ging er van uit dat hij een moslim was. Per slot zijn er meer moslims in Israel dan christenen onder de Arabieren. Kwestie van statistiek en probabilities.
Ik vond het prima, leuke jonge dokter en hopelijk hoef ik hem niet te vaak te zien. Op een keer toen we bij hem waren, zei hij zo maar uit het hemels blauw, dat hij katholiek is en liet zijn kettinkje zien met kruisje.
Ik vroeg alleen of hij rooms katholiek was of behoorde tot een andere katholieke stroming, en zei verder dat het me niets uitmaakt wat hij gelooft, als hij maar een goede en aardige dokter is. En dat is hij.
Ik moet zeggen, het verbaasde me wel. Waarom voelde hij zich gedwongen om ons te laten weten dat hij een christen is, en niet een moslim? Is hij soms zelf een beetje racistisch (niet dat moslims een volk of ras vormen)? Ik heb het hem nooit gevraagd, maar vind het nog steeds een beetje vreemd.
Beste Dorith,
je vele woorden zetten me flink aan het denken, maar één ding vooraf: ik begrijp heel goed dat het veel voor je betekent Joods te zijn. En de ‘liefde’ waarvan je schrijft, kan ik goed plaatsen. Ik heb lang een davidster gedragen. Maar liefde, hoe mooi en zegenrijk vaak ook, is niet erg rationeel, en kan soms tot vreselijke dingen leiden. De mensen die zichzelf op drukke plaatsen in jouw mooie land opbliezen, deden dat uit liefde, liefde voor hún volk, waarvan jij terecht aangeeft dat ook dat alleen bestaat als hersenspinsel.
Je gaf eerder een definitie van ‘volk’ – ‘een groep met een gedeelde taal, cultuur en geschiedenis’. Aanvankelijk leek me dat wel een aardige definitie, maar bij nader inzien heb ik toch een bezwaar: ik spreek dezelfde taal als mijn mede-Nederlanders, en cultureel zijn de verschillen ook niet zo vreselijk groot, maar een gedeelde geschiedenis? Mijn geschiedenis begint bij mijn geboorte, en die deel ik min of meer met leeftijdsgenoten uit hetzelfde gebied. Dat gebied heeft een geschiedenis die veel en veel verder teruggaat, maar waarom zou ik die als deel van míjn geschiedenis zien? Ik had part nog deel aan bijna honderd procent ervan, en daarin verschilt hij nauwelijks van pak weg de geschiedenis van Italië of Ethiopië. Ik ben altijd weer verbaasd als iemand ‘trots’ is op Erasmus, Rembrandt of Spinoza omdat die uit hetzelfde gebied of zelfs dezelfde stad kwamen als zij. ‘Nou èn?’ denk ik dan. Wat is het voor onzin om je zo mensen uit het verleden toe te eigenen? Ik vrees dat we de verklaring voor die toe-eigening moeten zoeken in de menselijke psychologie.
Mensen willen deel uitmaken van een groep, en dan liefst een met een geschiedenis. Het belang van die groep wordt nog eens te groter als er een ándere groep is waar ze juist niet bijhoren. Hang de helft van de kinderen in een klas een blauwe sjerp om, en de ander helft een rode, en je ziet binnen de kortste keren dat de roden zich beter gaan voelen dan de blauwen, en andersom. Ze voelen zich allemaal groter en sterker dan voorheen. En ze praten al snel met elkaar over eerdere prestaties van individuele roden, of blauwen, die voor hun gevoel ook op henzelf afstralen. Amsterdammers voelen zich verheven boven Rotterdammers en vice versa, en voor je het weet halen ze Ajax en Feyenoord, of als ze wat hoger zijn opgeleid, Spinoza en Erasmus erbij. Zulke groepen ontstaan vaak spontaan, en ze houden elkaar in stand met wederzijdse grapjes, hatelijkheidjes, en soms ook erger, veel erger zelfs. We zijn groepsdieren, en zullen dat altijd blijven, maar vanwege de mogelijkheid dat groepen elkaar gaan haten en geweld gaan gebruiken, hamer ik er graag op dat we die groepen toch vooral als fictie blijven herkennen. De behoefte ergens bij te horen is een onontkoombaar gegeven. De kracht, het vertrouwen, het zelfvertrouwen, die ‘onze’ groep ons geeft, is een psychologische realiteit waar we ook vooral ons voordeel mee moeten doen. Maar de groep zelf is fictie.
Wie naar de regenboog kijkt, ziet een rij banden met elk hun eigen kleur. Die banden zijn een illusie, of preciezer: de grenzen ertussen zijn dat. In werkelijkheid verloopt de golflengte van het licht dat we zien volstrekt geleidelijk van infrarood naar ultraviolet. De mensheid, de mens als soort, is ook zo’n regenboog waarin allerlei kenmerken heel geleidelijk variëren. Toch delen we die soort al snel in groepen op. Het woord ‘ras’ is inmiddels taboe, maar het woord ‘volk’ is dat niet, dus gebruiken we dat daar maar voor.
Als je zou willen, zou je heel goed een rijtje van bijvoorbeeld duizend mensen kunnen opstellen met een ‘typische’ Chinees aan het ene uiteinde en een ‘typische’ Hutu aan het andere uiteinde, waarbij elk van die duizend mensen sprekend op zijn buren lijkt. De grenzen tussen ‘volkeren’ zijn net zo fictief als die tussen de kleuren van de regenboog. De verschillen die we tóch zien tussen de volkeren die we zo graag onderscheiden, ontstaan als je bijvoorbeeld de nummers 125 tot 130 uit dit rijtje opeens tussen nummer 800 en 801 zou zetten. Dat vijftal wordt dan opeen een groep met duidelijke groepskenmerken, en als we die vijf ook echt zouden dwingen te verhuizen, van pakweg Turkmenistan naar pakweg het zuiden van Egypte, zullen zij en hun nakomelingen daar nog lang als ‘anders’ herkenbaar blijven, zelfs als ze gemengde zouden huwen. Mensen hebben een scherp oog voor ‘anders dan zijzelf’. Hoe scherp drong pas echt tot me door toen ik het verhaal las van een Amerikaanse met een zwarte vader en een blanke moeder: in de ogen van haar vaders familie was ze ‘wit’, in die van haar moeders familie ‘zwart’ – in beide gevallen ‘anders dan wij’. ’t Zal voor haar nakomelingen nog lang zo blijven. En waar ‘anders dan wij’ leidt tot een andere behandeling, krijg je al snel een samenleving die op potentieel explosieve wijze in groepen verdeeld is.
Ik denk dat we hier toch echt moeten proberen om ons emotioneel zo inleefbare denken in groepen, in ‘volken’ in dit geval, met ratio en kille feiten te bestrijden. Er komt te veel ellende van. Maar inderdaad: dat geldt dan evenzeer voor het geloof in een ‘Joods’ volk als voor dat in een ‘Palestijns’ volk. En voor het Nederlandse volk natuurlijk. Lang leve prinses Máxima!
Dorith, blijf je vooral Joods voelen als dat iets moois voor je betekent, en nogmaals, ik snap dat gevoel heel goed, maar besef tegelijkertijd dat wat je onderscheidt van Dunya in Gaza en Dafida in Tulkarem niet meer is dan de specifieke invulling van een voor ieder van jullie waardevolle fantasie.
Ik wens je alle goeds,
Bart
Beste meneer Voorzanger,
Ik had eerder gereageerd, dat ik niets meer van u hoorde. Maar nu vond ik een mail van de redaktie, dat u wel had gereageerd, het was echter nog niet openlijk gepost, vanwege afwezigheid van de redaktie. Toch laat ik het staan om door de redaktie goed gekeurd te worden. Ik vind het nl. mooi uitgedrukt ~ “collective soul”. En ik ga er van uit dat u het wel zult begrijpen, dus ik verontschuldig mij voor de laatste zin van die reaktie.
Bedankt voor uw reaktie die ik nu kon lezen. We bestaan nu eenmaal als een vleselijk lichaam en een onzichtbare ziel, we zitten vol emoties, we zijn diep beïnvloed door onze opvoeding en omgeving ~
bovendien hebben de meeste mensen behoefte om tot een groep te horen, zoals u zelf aanduidt. En de ene groep voelt zich vaak weer beter dan de andere groep, allemaal heel menselijk en als individu kan
men daar dan wel proberen tegen te strijden, maar ik denk niet dat
het op grote schaal invloed zal hebben.
Het begint al met de familie. Waarom voelen we ons meer verbonden met onze ouders en broers/zusters dan met de man aan de overkant?
Misschien voelen we ons wel meer verbonden met de man aan de overkant, dan met de man in het volgende dorp. En ga zo maar door…….
Val je tussen twee stoelen om het zo te zeggen, zoals een kind van een blanke en zwarte ouder, dan kan je inderdaad een probleem krijgen. Hetzelfde uiteraard als kind van een Joodse ouder en een niet-Joodse ouder, al is dat van buitenaf minder zichtbaar.
Nogmaals, het ging mij om die ene opmerking van u dat de Joden een religie vormen en geen volk. Daar ging ik tegen in. Ik hoop van harte dat u inziet dat de Joden geen religie-groep vormen.
Iets anders is wat u schrijft over trots. Ik heb ook een probleem met “trots”. Moeders zijn vaak trots op de prestaties van hun kinderen. Onze drie kinderen hebben ook verscheidene “prestaties” geleverd, vooral de oudste zoon. Maar nooit ben ik “trots” geweest, nooit heb ik tegen onze kinderen gezegd dat ik “trots” ben. Want het is hun prestatie, nietwaar? Moet ik me tooien met de veren van mijn kinderen? Toch schijnt dat iets heel gewoons te zijn! Als ouder ben je trots op je kinderen en als lid van je groep of volk ben je trots op deze of gene in de geschiedenis van je groep/volk. Je kan trots op je ouders zijn en ook op mensen uit je groep/volk die je nooit ontmoet hebt. Wat dat betreft, zijn mijn man en ik blijkbaar afwijkend. Ik ben ook niet trots op Einstein 🙂 Ik ben er niet trots op dat ik Joods ben, ik ben het gewoon.
We zijn nu eenmaal geen koude robotten en hebben behoefte aan houvast…….. Echter, er is een (beperkte) keuze mogelijk en ieder voor zich kiest bewust of onbewust wat hem/haar past.
Om toch op het konflikt hier terug te komen, men kan discussieren of de Palestijnen een volk vormen. Als men vindt van wel, dan vormen de Joden zeer zeker een volk. De Palestijnen, verspreid als ze zijn, met overgrootouders uit allerlei Arabische landen, bestaan als zodanig slechts sinds relatief kort en het hele idee van hun volk-zijn is nog geen 50 jaar oud.
Nou is inleven in een ander een nobel iets, en we hebben veel gemeen met elk ander mens, maar toch gebeurt het dat we partij moeten kiezen. Zeker als je je in een situatie bevindt zoals hier. Er zijn veel Israeliers die zich het lot van de Palestijnen sterk aantrekken, die tegen de regering zijn, die proberen om op de ene of andere manier de situatie te verbeteren. Er zijn veel projekten en initiatieven om de Palestijnse bevolking te helpen (praktisch alles komt van de kant van Israel), ik zou u veel voorbeelden kunnen geven. Maar komt puntje bij paaltje, dan worden de meeste mensen gedwongen partij te kiezen……..
Bovendien als je leven voortdurend bedreigd wordt, als je de haat hoort en leest van bijv. de hamas ~ dan wordt het wel een beetje moeilijk om je in hun “lijden” in te leven. Dat is dan echt niet het eerste wat in je opkomt. Kijken we naar Iran en Egypte, wat een haat daar vandaan komt, hoe kan ik me inleven in hun situatie?
Wat hebben zij te maken met ons dat ze ons zo haten?
Hun schoenen staan mij niet aan en ik wil me niet in hun schoenen plaatsen.
Ik wens u veel plezier binnenkort met de nieuwe koning!
Shalom van Dorith (Men kan nog eindeloos doorgaan………)
Beste Dorith,
“Men kan nog eindeloos doorgaan …”, inderdaad. En dat moet ook vooral, maar misschien niet hier en nu en door ons. Wat we nu over Joden, joden en volkeren te zeggen hebben, hebben we wel gezegd, denk ik. En we hadden vast geen van beiden verwacht dat we het over alles eens zouden worden. Emotioneel kan ik me heel wel verplaatsen in jouw behoefte tot een volk te behoren. Iets in mij zou dat ook wel willen, maar iets anders in mij weerhoudt me daar dan weer nadrukkelijk van. Laat het denken daarover maar eens een poosje sudderen. Wie weet komen we er ooit nog eens op terug.
En tot slot: wat je schrijft over “trots” op de prestaties van je kinderen is mij uit het hart gegrepen! Het ga je goed.
Meneer Voorzanger heeft niets meer van zich laten horen, nadat hij mij had gevraagd hem uit te leggen waarom in mijn ogen de Joden een volk vormen. Maar toch post ik hier wat ik net elders zag en misschien zou hem dat het antwoord geven
“WHO’S A JEW? “You don’t have to be white, to be Jewish” JUDAISM IS A PEOPLE, A CULTURE, A NATION [not a race]…
and a collective soul sharing a common tradition & history. more than a religion…”
Een collective soul ~ dat is een goed alternatief als meneer Voorzanger weigert om de Joden als een volk te zien. Hij zal het wel niet begrijpen………..