IMO Blog
Een tijdje terug las ik op diverse pro-Israel websites het alarmerende bericht dat de Egyptische president Mohammed Morsi bij een gebedsdienst aanwezig was, waar werd opgeroepen tot de vernietiging van de Joden. De islamitische geestelijke Futouh Abd Al-Nabi Mansour, hoofd van de Religieuze Stichting in de Egyptische provincie Matrouh, ging voor in het gebed en zei onder andere:
Allah, reken af met de Joden en degenen die hen steunen, Allah, verspreid hen, scheur hen aan stukken.
Morsi bad mee en zat op de voorste rij. Hij heeft zich naderhand op geen enkele wijze van die woorden gedistantieerd. Onlangs stuitte ik op een interview dat Morsi in 2010 gaf. Hij zei onder meer:
Of je accepteert de zionisten en alles wat ze willen, of het is oorlog. Dat is hoe wij deze bewoners van Palestina kennen – deze bloedzuigers, deze agressors tegen Palestijnen, deze oorlogshitsers, deze afstammelingen van apen en varkens.
We moeten elke mogelijke strijd met hen aangaan. Er moet militaire strijd zijn in het land van Palestina tegen deze criminele zionisten, die Palestina en de Palestijnen aanvallen. Zij mogen nergens een kans krijgen. Zij mogen in geen enkel Arabisch of islamitisch land aanwezig zijn. Zij moeten verdreven worden uit onze landen.
Daarom moeten deze onderhandelingen stoppen, voor altijd. Iedereen moet zich slechts wijden aan het ondersteunen van de strijd. Dat is de keuze van de Palestijnen en van ons allen – Arabieren en moslims, Palestijnen en anderen. Wij moeten allemaal beseffen dat strijd de enige manier is om Palestina te bevrijden.”
En ik las dat een adviseur van Morsi meent dat Israel over tien jaar niet meer zal bestaan. Hij zei:
“There won’t be a thing called Israel anymore; only Palestine, and it’ll contain Jews, Muslims, Christians and Druze, and all of the people who lived there to begin with,” he said. “Anyone who wants to stay will stay as a Palestinian citizen.”
Thus, he explained, “all of those who occupied it” — including Jewish former residents of Egypt – “will have to return to their homelands.”
De bekende retoriek, zo zijn velen (en ik soms ook) geneigd te denken. En wanneer een Westerse journalist ernaar vraagt, zeggen Morsi en andere leiders netjes dat ze het vredesverdrag met Israel niet willen opzeggen en er al helemaal geen sprake zal zijn van oorlog. En heeft Egypte niet keurig bemiddeld in het laatste conflict tussen Israel en Hamas? Achter de felle retoriek gaan nog steeds pragmatici schuil, die weten dat een oorlog met Israel niet in hun belang is, en hun handen vol hebben aan binnenlandse problemen, aldus de conventionele wijsheid.
Het is zeker waar dat oorlog niet in het belang van Egypte is, maar daar houdt voorgaande redenering ook op. Het staakt het vuren werd vooral bemiddeld door de leiding van de Egyptische veiligheidsdienst, waar men redelijk goede kontakten met Israel heeft. De Moslim Broederschap is een radikaal islamitische partij die principieel tegen Israels bestaansrecht is gekant. Er is in hun ogen geen plek voor Joodse soevereiniteit in gebied waar de moslims eerder de baas waren en dat de moslims daarom toebehoort. Joden mogen er op zijn best als dhimmi’s leven, maar gezien de wijdverbreide Jodenhaat in het Midden-Oosten is de vraag hoe lang zij het zullen uithouden. Hamas hangt dezelfde ideologie aan en is nauw met de Moslim Broederschap verwant. Ook zij meent principieel dat het hele land de Palestijnen toebehoort en middels gewapende strijd, de jihad, bevrijd moet worden. Niet alle Palestijnen en Egyptenaren denken er zo over, en sommigen vinden weliswaar dat de Palestijnen recht hebben op het hele land, maar zouden kunnen leven met een compromis. Dat is echter niet wat hun zelfgekozen leiders uitdragen, in het openbaar en via door hen gecontroleerde media en via scholen en moskeeën. Alleen tegenover Westerse journalisten laat men zich wat gematigder uit.
Over de Egyptische Jodenhaat en anti-Israel agitatie lezen we zelden in de gewone media. Dit antisemitisme is overigens geenszins nieuw. Toen ik me tijdens de tweede intifada intensiever met Israel en het Midden-Oosten ging bezig houden, viel mijn mond open toen ik de vertaling van een interview met een Egyptische ‘historicus’ op de Egyptische staatstelevisie las. Hitler had gelijk en de Joden deden nu hetzelfde, of erger, met de Palestijnen, was de strekking. Het bleek geen uitzondering, en dit soort uitspraken werden in eigen land nauwelijks veroordeeld. Wat ik wel in de media tegenkwam waren veroordelingen van uitspraken van Israelische politici zoals Sharon, die als een ijzervreter en Palestijnenhater werd neergezet, en natuurlijk Ovadia Yosef, de inmiddels dementerende geestelijke van Shas met zijn idiote uitspraken. Omdat je er buiten het pro-Israel circuit zelden over hoort, schrok ik me rot toen ik de nazi-propaganda springlevend zag in Arabische media en bij Arabische geestelijken. Het zette het Israelisch-Palestijns/Arabische conflict in een ander perspectief, ondanks de ook niet bepaald vredelievende taal die Sharon soms liet horen.
Sinds de Arabische omwentelingen lijkt het antisemitisme nog toegenomen, maar de Westerse media zwijgen nog steeds. Langzaam komt er meer aandacht voor de toch wel dominante positie die de islamisten hebben ingenomen, en dat de jonge, nieuwe generatie die twee jaar geleden op het Tahrirplein stond, of die Westerse journalisten daar vooral zagen staan, niet veel in de melk te brokkelen hebben. De veranderde houding tegenover Israel werd tot nog toe vooral geïnterpreteerd als een vorm van nieuw Arabisch zelfbewustzijn, tegenover de corrupte leiders die voor Amerikaans geld en rust aan hun grens bereid waren de Palestijnen te laten stikken. De nieuwe leiders, die meer naar het volk luisteren, kunnen zich dat niet meer permitteren, zo heet het, en stellen zich assertiever op tegenover Israel. De suggestie dat de oude leiders naar Israels en Amerika’s pijpen dansten is natuurlijk flauwekul. De Arabische landen hebben Israel en ook de VS op diplomatiek niveau continu tegengewerkt en soms werden ook terroristische organisaties gesteund. De nieuwe leiders zullen evenzeer Amerikaans geld en rust aan hun grens kunnen gebruiken, en evenmin bereid zijn de Palestijnen werkelijk te helpen. Ik verwacht niet dat Morsi de Palestijnse vluchtelingen een warm welkom zal heten en bijvoorbeeld zal aanbieden de 150.000 Palestijnse vluchtelingen die het onder Assad zwaar te verduren hebben, in Egypte op te nemen. De Arabische liefde voor de Palestijnen is wat dat betreft nogal betrekkelijk: geen volk krijgt zoveel sympathiebetuigingen in de Arabische wereld (vergelijk de islamitische Tsjetsjenen of de Arabische minderheid in Iran, of die in Birma waarvan ik laatst in de Volkskrant las dat ze vreselijk worden onderdrukt, of de Oeigoeren in China) maar tegelijkertijd is men niet bereid Palestijnen in eigen land gelijke rechten te geven of de PA uit haar geldnood te helpen. Israelhaat lijkt in de Arabische wereld dan ook zwaarder te wegen dan werkelijke betrokkenheid bij het lot van de Palestijnen.
Ratna Pelle