Namens de IPI redactie
Onlangs hebben vijftig humanitaire organisaties een oproep gedaan om de blokkade van de Gazastrook op te heffen. Zij stellen dat het nu exact vijf jaar na het begin van de blokkade is. Amnesty International, Broederlijk Delen, Oxfam, Unicef, Unesco en de Wereldgezondheidsorganisatie “protesteren tegen het feit dat meer dan 1,6 miljoen mensen al vijf jaar lang leven onder een blokkade die in strijd is met het internationaal recht.” aldus het ANP. Volgens hen heeft de blokkade de economie van Gaza verlamd en heeft de bevolking van Gaza daardoor nauwelijks toegang tot onderwijs, drinkwater of de visbestanden voor de eigen kust. In het ANP artikel is naar goed ANP gebruik geen Israelische reactie opgenomen. Ook is absoluut geen context gegeven.
Zo blijven niet alleen de duizenden raketten die er in die tijd op Israel zijn afgevuurd onvermeld, maar ook de versoepeling van de blokkade na het incident met de Mavi Marmara. Dit schip onder Turkse vlag probeerde de blokkade te doorbreken, en de opvarenden vielen de Israelische commando’s die het schip vervolgens op wapens wilden doorzoeken, aan met messen, ijzeren staven en volgens sommige bronnen zelfs vuurwapens. Daarbij raakten verschillende Israelische commando’s gewond en kwamen negen Turkse activisten om. Er brak een storm van kritiek los en de druk op Israel om de blokkade te versoepelen werd opgevoerd. Sindsdien hanteert Israel een lijst met verboden producten (met name zaken die kunnen worden gebruikt voor het maken van wapens en explosieven of het bouwen van bunkers); tot dan toe werd een lijst gehanteerd van wat wel door mocht, waarop allerlei goederen ontbraken die weinig met veiligheid te maken hadden.
De rol van Egypte wordt voorts genegeerd. Onder Mubarak werkte Egypte nog enigszins mee aan de Israelische restricties, al ging dat niet altijd van harte, maar onder de nieuwe machthebbers is er van samenwerking absoluut geen sprake. Israel is dus sowieso niet alleen verantwoordelijk voor de blokkade, omdat Gaza ook een grens met Egypte heeft waardoor men kan in-en uitvoeren wat men wil, voor zover de Egyptische autoriteiten dat toelaten.
De blokkade is niet in strijd met het internationale recht. Landen hebben het recht om hun grenzen met vijandige staten of gebieden te sluiten en/of de invoer van goederen te controleren. Ook voor de versoepeling in 2010 liet Israel genoeg goederen toe om een humanitaire crisis te voorkomen. De levensverwachting is in Gaza altijd beter geweest dan in een aantal Arabische staten, en er stierven niet bovenmatig veel mensen.
Wat telkens wordt genegeerd is de verantwoordelijkheid van Hamas. Hamas heeft sinds 2007 de absolute macht in Gaza, en wordt daar door niemand serieus uitgedaagd. Hamas heeft een behoorlijk budget, deels uit Iran en deels indirect via de PA die een flinke bijdrage aan Gaza levert en onder andere aan de elektriciteit bijdraagt. Er is in Gaza ook geen gebrek aan luxe bouwprojecten zoals winkelcentra, luxe resorts en restaurants, en ook op straat schijnen behoorlijk wat auto’s rond te rijden. Hamas kan ervoor kiezen meer geld te besteden aan het zorgen voor schoon drinkwater, fatsoenlijke huisvesting en onderwijs. Overigens verzorgt UNRWA het onderwijs voor veel Palestijnse vluchtelingen, wat natuurlijk eigenlijk vreemd is; in autonoom Palestijns gebied zouden geen Palestijnse vluchtelingen moeten bestaan. Een vluchteling is immers in de VN-definitie iemand die zijn land ontvlucht is en dus niet op eigen bodem verkeert.
De oproep van de VN en mensenrechtenorganisaties komt ten slotte op een moment dat er in Syrië dagelijks nieuwe bloedbaden wordt aangericht, waarbij kinderen welbewust het slachtoffer zijn en worden verminkt. Maar hoe erg het leed elders ook is, (vermeend) Israelisch onrecht lijkt altijd meer woede en verontwaardiging op te roepen. Op een zitting van het EU parlement over het Midden-Oosten noemde buitenlandvertegenwoordiger Catherine Ashton de nederzettingen ‘het meest urgente’ probleem in het Midden-Oosten. Hier werd op de vergadering dan ook de meeste tijd aan besteed; de situatie in Syrië kwam slechts kort aan bod. Het is deze extreme focus op Israel en alles wat het doet die een oplossing van het conflict in de weg staat. De verantwoordelijkheid van Hamas, de Palestijnse Autoriteit en de Arabische staten wordt daarbij doorgaans ontkend of geminimaliseerd. Om een oplossing dichter bij te krijgen zal men echter juist hun op hun verantwoordelijkheden moeten wijzen.
Ratna Pelle