jan 102017
 

= IMO Blog = 

Een dag voor Kerstmis nam de VN Veiligheidsraad een resolutie aan waarin (onder meer) het Israelische nederzettingenbeleid werd veroordeeld en strijdig met het internationaal recht werd verklaard. Dit was aanleiding voor een hoop media aandacht voor een normaal gesproken routineuze bezigheid van een niet al te effectief gremium. Daarvoor zijn twee redenen: het ging over Israel, en het ging over Amerika en ook over de niet al te beste relatie tussen Netanyahu en Obama, en de niet al te beste relatie tussen Obama en Trump, en als Trump ergens over twittert is het bovendien ook per definitie nieuws, dus genoeg redenen om hier in de kerst en oud op nieuw periode flink over uit te wijden.

Het grote nieuws was dat de resolutie niet door de VS werd gevetood, ondanks Israelisch aandringen vooraf en lobbywerk van Trump die de oorspronkelijk indiener, Egypte zover had gekregen ervan af te zien.  De suggestie die daarbij veelal werd gewekt is dat de VS dergelijke resoluties doorgaans vetood en er dus een duidelijk signaal uitging van de huidige onthouding. Dat laatste is zeker waar, het eerste ligt iets genuanceerder.

Vooral felle Israel sympathisanten briesten dat Obama nu zijn ware aard liet zien en Israel nog even een trap na moest geven, of ook dat Israel het slachtoffer werd van Obama’s rancune tegen de aanstaande president Trump. Dat de stem daarmee te maken heeft zou goed kunnen; daarnaast zal ook de frustratie over het uitblijven van ook maar iets dat in de verste verte zou kunnen doen denken aan enige vooruitgang in het vredesproces hebben meegespeeld. Zowel Obama als minister Kerry hadden immers, net als veel voorgangers, graag gezien dat er onder hun termijn aanzienlijke vooruitgang was geboekt, en geloven ook dat dit de vrede in de rest van de regio zou bevorderen. De onthouding zou Israel volgens velen dan ook mede aan zichzelf te danken hebben, daar de huidige regering wel erg weinig doet om het vredesproces weer vlot te trekken, en openlijker dan ooit de kolonisten en nederzettingen steunt.

Veel media presenteerden de Amerikaanse onthouding zoals gezegd als uitzonderlijk. NRC schreef:

Op de valreep heeft president Obama dan toch gedaan waar Israël al die tijd voor vreesde. Voor het eerst in acht jaar hebben de Verenigde Staten vrijdagavond eens niet hun veto gebruikt voor een resolutie in de VN-veiligheidsraad die de Israëlische nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever veroordeelt.

De Groene gaat een stuk verder en beweert:

Hij liet een Amerikaans veto achterwege bij een resolutie van de Verenigde Naties tegen het koloniseringsbeleid van Israël, voor het eerst sinds de VN bestaan.

Maar ook buitenlandse media schreven vergelijkbare zaken. De indruk wordt gewekt (en soms zelfs glashard beweerd) dat de VS zowat alle Israel kritische resoluties vetoën om zo Israel in bescherming te nemen. In de 8 jaar dat Obama president was is er echter slechts één andere resolutie over de nederzettingen ingediend en door de VS gevetood, in 2011. Ook eerder, met name rond 1979/1980, heeft de Veiligheidsraad diverse kritische resoluties over de nederzettingen aangenomen waarbij de VS dus niet haar veto heeft gebruikt. Ook zijn er tientallen resoluties aangenomen die Israelische legeroperaties op de Westbank hekelden tijdens de tweede Intifada, of in de Gazastrook, of in Jeruzalem, of in Libanon. Allemaal niet gevetood door de VS. Zie voor een lijst van VN Veiligheidsraad resoluties over Israel vanaf de Zesdaagse Oorlog de website van Americans for Peace Now.

Vredesactivisten en Israel critici wijzen er van hun kant juist op dat Obama minder anti-Israel resoluties heeft laten passeren dan voorgaande presidenten. Ook dat is een wat misleidende voorstelling van zaken, omdat er simpelweg minder Israelkritische resoluties zijn ingediend (een aantal gevetoode resoluties is op de JVL site te vinden). De VS heeft er dus zowel minder gevetood als minder laten passeren. Om die ene resolutie nu een breuk met het VS beleid wat dit betreft te noemen, is dan ook nogal overdreven. De lijst van gevetoode resoluties is overigens een stuk minder lang dan die van de niet-gevetoode, waarmee we de veelgehoorde bewering dat de VS automatisch (bijna) alles tegenhouden wat Israel niet uitkomt, naar het rijk der fabelen kunnen verwijzen, samen met die van de oppermachtige en louche Israellobby die overal haar invloed doet gelden. Hetzelfde geldt voor de aandacht die dit machtigste onderdeel van de VN besteedt aan Israel in vergelijking met de onmetelijk grotere ellende in pak hem beet Syrië, of Soedan (je hoort er niks meer over maar er wordt daar nog steeds gevochten), Irak of Jemen. Voor geen enkel conflict is zoveel aandacht als voor Israel en de Palestijnen, waarbij (ik kom daar zo meteen nog op terug) de kritiek en de veroordelingen eenzijdig tegen Israel gericht zijn. De grote vetoër is dan ook niet de VS, maar veeleer Rusland dat Assad consequent uit de wind houdt, en China dat Noord-Korea in bescherming neemt. Hun veto’s kosten vele mensenlevens.

Dat neemt niet weg dat het opvallend is dat Obama nu, vlak voor zijn aftreden, heeft besloten tot onthouding van een resolutie van precies dezelfde strekking als de gevetoode uit 2011. Zowel hij als Kerry zijn altijd uitgesproken kritisch geweest wat betreft de nederzettingen en het beleid van de regering Netanyahu. Enige frustraties wat dit betreft hebben ongetwijfeld meegespeeld. Kerry hield na de resolutie nog een lange toespraak waarin hij zijn visie op het conflict, de nederzettingen en de weg naar vrede uiteenzette. Geen antizionistische speech, maar wel uitermate kritisch naar vooral Israel. En dat is wat ook zo steekt aan die VN resolutie. Niet het feit dat de nederzettingen worden gehekeld, maar de eenzijdigheid. De resolutie begint met een aantal specifieke aantijgingen tegen Israel:

(…) Condemning all measures aimed at altering the demographic composition, character and status of the Palestinian Territory occupied since 1967, including East Jerusalem, including, inter alia, the construction and expansion of settlements, transfer of Israeli settlers, confiscation of land, demolition of homes and displacement of Palestinian civilians, in violation of international humanitarian law and relevant resolutions, (…)

Hierbij wordt overigens ook Oost Jeruzalem inclusief de Klaagmuur en Joodse wijk als bezet bestempeld, wat sinds jaar en dag beleid is in de Veiligheidsraad maar daarom niet minder absurd en partijdig. Daarna worden beide partijen opgeroepen om geweld tegen burgers te voorkomen, op te houden met opruiing en meer van dat fraais. Ook wordt de PA met name genoemd en opgeroepen om terreur tegen te gaan en illegale wapens te confisqueren. Om deze reden menen sommigen dat de resolutie eigenlijk best evenwichtig is en de kritiek uit (pro-)Israelische hoek onterecht. Dat is me te kort door de bocht. Tegenover uitgebreide veroordelingen van Israel staat een klein oproepje aan de PA, dat noem ik geen evenwicht. Ook wordt de PA niet specifiek gemaand de opruiing te stoppen en de terroristen in Israelische gevangenen niet langer als helden te bejegenen en maandelijks geld over te maken, om maar even een paar probleempjes aan Palestijnse kant te noemen.

Dit gebrek aan evenwicht geldt voor veel aangenomen resoluties over Israel. De resolutie uit 2011 die wel werd gevetood was overigens niet erger dan deze, en de argumenten die de VS toen aanvoerde golden voor deze ook:

Obama zei toentertijd over het VS veto: “Peace is hard work. Peace will not come through statements and resolutions at the United Nations – if it were that easy, it would have been accomplished by now.”

En Rusan Rice voegde daaraan toe: “Every potential action must be measured against one overriding standard: will it move the parties closer to negotiations and an agreement? Unfortunately, this draft resolution risks hardening the positions of both sides. It could encourage the parties to stay out of negotiations and, if and when they did resume, to return to the Security Council whenever they reach an impasse.”

Dat is dus ook perfect op resolutie 2334 van toepassing, alleen ligt de politieke situatie nu net iets anders. In 2011 wilde Obama meer rekening houden met het congres waarmee hij nog jaren moest samenwerken, nu als uitgaande president wil hij nog even een symbolische daad laten zien.

Ratna Pelle

Share