= IMO Blog =
Afgelopen week verliep de officiële deadline van de vredesbesprekingen tussen Israel en de Palestijnen. Vijf dagen eerder had Israel de onderhandelingen over hoe de onderhandelingen weer vlot te trekken al opgeschort, nadat de PA en Hamas een verzoeningsovereenkomst hadden getekend. Volgens deze overeenkomst wordt er binnen vijf weken een Palestijnse interim regering gevormd en komen er binnen zes maanden verkiezingen.
Netanyahu lichtte zijn besluit als volgt toe:
“Instead of choosing peace, Abu Mazen formed an alliance with a murderous terrorist organization that calls for the destruction of Israel,” said Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu, referring to Abbas by his nom de guerre. “Whoever chooses the terrorism of Hamas does not want peace.”
Volgens Palestijnse functionarissen echter zou de interim regering uit technocraten bestaan en geen Hamas leden bevatten. Hamas zou accepteren dat Abbas namens deze regering met Israel onderhandelt onder dezelfde voorwaarden als nu. Maar Hamas heeft afgelopen week nog maar eens verklaard dat het Israel nooit zal erkennen. En onlangs nog liet president Haniyeh zich ongemeen fel uit over Israel en zei het hele gebied met geweld te willen ‘bevrijden’.
Apartheidsstaat
Ondertussen gaan beide partijen door met hun unilaterale stappen: de Palestijnen hebben het lidmaatschap aangevraagd van het Internationaal Strafhof, waarna een officiële aanklacht tegen Israel een kwestie van tijd is. Israel heeft het overmaken van voor de PA bedoelde belastinginkomsten opgeschort en gebruikt deze nu om schulden van de PA af te betalen, iets wat zelfs door de Times of Israel als een sanctie wordt omschreven. En er lijkt sprake te zijn van de aankondiging van 14.000 nieuwe woningen in de nederzettingen, hoewel de T.o.I. meldt dat Netanyahu een bijeenkomst over het bouwen in de nederzettingen heeft geannuleerd, omdat de timing ongunstig zou zijn. Door deze op de deadline van de onderhandelingen te houden, zou de aandacht verschuiven van de Palestijnen naar Israel als schuldige voor het falen van de onderhandelingen. Die moeite had Israel zich kunnen besparen, zo lijkt het, want de nederzettingen haalden evengoed de media. En Israel lijkt, ondanks alles, weer in de eerste plaats verantwoordelijk te worden gehouden voor de vastgelopen vredesonderhandelingen. Zo waarschuwde Kerry afgelopen vrijdag dat Israel een apartheidsstaat kon worden als het zich niet meer inzette voor de twee statenoplossing:
“A two-state solution will be clearly underscored as the only real alternative,” Kerry told the gathering. “Because a unitary state winds up either being an apartheid state with second-class citizens – or it ends up being a state that destroys the capacity of Israel to be a Jewish state. Once you put that frame in your mind, that reality, which is the bottom line, you understand how imperative it is to get to the two-state solution, which both leaders, even yesterday, said they remain deeply committed to.”
Hoewel hij zei dat beide partijen schuld dragen, had hij het ook eerder al vooral over Israelische acties die tot de impasse leidden:
“The prisoners were not released by Israel on the day they were supposed to be released and then another day passed and another day, and then 700 units were approved in Jerusalem and then poof – that was sort of the moment,” Kerry said.
De gevangenen waren niet vrijgelaten omdat de Palestijnen niet wilden toezeggen de onderhandelingen na 29 april voort te zullen zetten, en het er alle schijn van had dat ze nadat de laatste groep gevangenen vrij was uit de onderhandelingen zouden stappen. En omdat ze erop stonden dat ook 14 Israelische Arabieren zouden worden vrijgelaten, wat Israel alleen onder strikte voorwaarden wilde waar de Palestijnen niet mee instemden. Het lag, kortom, wat genuanceerder dan Kerry het stelde.
En hoewel die apartheidsstaat vergelijking alles behalve nieuw is, en antizionisten er al fijntjes op hebben gewezen dat ook Israelische leiders als Barak hem maakten, is hij natuurlijk wel degelijk ongelukkig. Vandaar ook dat Kerry hem introk na kritiek van Joodse organisaties. Het suggereert natuurlijk toch dat Israel doet aan rassenscheiding en Joden bewust op allerlei manieren bevoordeelt boven Arabieren. Het suggereert ook dat de huidige situatie en de bezetting van de Westbank vergelijkbaar is met die in Zuid-Afrika, en legt zo de oorzaak daarvan, of de schuld, vooral bij Israel. Dat is onzinnig. Je zou hooguit kunnen zeggen dat wanneer Israel de Westbank zou annexeren en dan de Palestijnen in het A gebied beperkt zelfbestuur geven, dat er in bepaalde opzichten aan doet denken.
Een groot verschil blijft dat de Joden historische en religieuze wortels in dit gebied hebben en er niet zitten om een ander volk te koloniseren en uit te buiten. Een deel vindt dat de Westoever onderdeel moet zijn van hun nationale thuis. Voor de meesten spelen vooral veiligheidsargumenten een rol bij de weerstand om de Westoever op te geven en bij de grenscontroles en reisrestricties voor Palestijnen. Dat rechtvaardigt niet perse iedere maatregel, maar maakt wel duidelijk dat de vergelijking met Zuid-Afrika mank gaat. En tot slot wil een flink deel van de Palestijnse gemeenschap, en ook van het ‘gematigde’ Fatah, eigenlijk heel Israel hebben en weigert Joodse zelfbeschikking in het gebied te erkennen. In Zuid-Afrika streden niet twee nationale bewegingen en volken om hetzelfde land en voor zelfbeschikking, maar streed de zwarte meerderheid tegen een kolonisator uit Europa die het alleen op hun grondstoffen en goedkope arbeidskrachten had voorzien. Doel van de strijd was gelijke rechten in één land.
Urgentie
Ook in het genuanceerde Friesch Dagblad is men kritisch naar Israel en ziet men Kerry’s vergelijking als teken dat hij vooral Israel verantwoordelijk houdt. Ik citeer het hoofdredactioneel commentaar van 29 april:
Bij beide partijen ontbreekt de vredeswil. De Palestijnse leiders zijn bang dat als ze concessies doen ze door hun bevolking en andere Arabieren ervan worden beschuldigd Palestijnse belangen en de historische aanspraak op het land te hebben verkwanseld. Bij de Israëliërs ontbreekt het gevoel van urgentie om tot een vredesverdrag te komen omdat ze er in hun optiek niets bij kunnen winnen. Als sterkste partij kan Israël zijn wil opleggen aan de Palestijnen. Een compromisvrede met de Palestijnen betekent dat Israël moet inleveren zonder er iets voor terug te krijgen, zo lijkt het.
Toch heeft Israël wel degelijks iets te verliezen. Zolang de Palestijnse kwestie doorzeurt, wordt Israëls positie op het wereldtoneel op alle fronten verzwakt. De lidstaten van de Verenigde Naties overwegen Palestina als staat te erkennen. In Europa gaan stemmen op Israëlische producten te boycotten als Jeruzalem doorgaat met het nederzettingenbeleid. Zelfs Amerika – de belangrijkste bondgenoot van Israël – heeft het met Israël gehad. Kerry waarschuwde vrijdag Israël ervoor dat het land een apartheidsstaat, zoals het vroegere internationaal geïsoleerde Zuid-Afrika, zou kunnen worden als het een tweestatenoplossing niet accepteert. Kerry’s harde woorden duiden er op dat Israël van de VS de schuld krijgt van het mislukte vredesoverleg.
Dat de urgentie in Israel mist, heeft er vooral mee te maken dat men Abbas en de Palestijnen niet vertrouwt en het niet ziet zitten om vergaande concessies te doen aan iemand waarvan men denkt dat hij nog steeds het hele land wil en terrorisme om puur praktische redenen heeft afgekeurd. Abbas doet ook bijzonder weinig om ook maar enig vertrouwen in te boezemen, gezien wat bijvoorbeeld aan de PA verbonden media schrijven en zijn onverzoenlijke opstelling naar Israel toe. Men denkt er dus inderdaad niks bij te kunnen winnen en wel een hoop te verliezen. Er is nu immers relatieve rust en welvaart in Israel, en wanneer er straks een Palestijnse staat met Hamas in de regering op de Westbank zit, is het met die rust gedaan, zo vreest men. Raketten op de Knesset en luchthaven (of alleen al de continue dreiging daarvan), opbouw van wapens, allerlei terroristische en extremistische groeperingen die zich in Palestina gaan vestigen zonder dat het leger er iets aan kan doen. En internationale troepenmachten hebben in het verleden maar al te vaak toegekeken hoe wapens werden gesmokkeld en er huizen en moskeeën mee volgestopt, bijvoorbeeld in zuid-Libanon.
Zelfs wanneer Abbas oprecht naar vrede zou streven en dat zou blijken uit al zijn uitlatingen, ook die in het Arabisch, wanneer er eindelijk eens kritiek zou komen op het verheerlijken van geweld en de terroristen, op de hele slachtoffercultus en op hoe jonge kinderen al worden geïndoctrineerd om hun leven voor ‘Palestina’ en ‘Al Aqsa’ te geven, de vele leugens over Joden en Israel, zelfs wanneer er op dat alles ook af en toe stevige kritiek te horen viel in de Palestijnse gemeenschap, dan nog is het voor Israel een enorm risico om de Westbank, minus misschien een paar grote nederzettingenblokken, aan de Palestijnen te overhandigen. Een volk dat Israel vanaf het begin heeft bestreden, vol wrok zit, zijn identiteit in de eerste plaats aan de strijd tegen Israel ontleent, leidt aan een minderwaardigheidscomplex en, mede door de enorme internationale hulpindustrie en volkomen kritiekloze houding van de internationale gemeenschap, in een passieve slachtofferrol zit die iedere vorm van verantwoordelijkheid voor de eigen situatie of de toekomst lijkt te verstikken.
Amerikaanse functionarissen
Ondertussen is naar buiten gekomen dat Amerikaanse functionarissen die bij de onderhandelingen waren betrokken, het falen van de onderhandelingen aan Israel wijten. In ongekend harde bewoordingen deden zij hun verhaal tegenover de Israelische journalist Nahum Barnea.
The Americans said they had intended to begin the nine-month negotiating period with an Israeli announcement of a settlement freeze. But this proved impossible, an American official was quoted saying, “because of the current makeup of the Israeli government, so we gave up… We didn’t realize [that] continuing construction allowed ministers in [Netanyahu’s] government to very effectively sabotage the success of the talks. There are a lot of reasons for the peace effort’s failure, but people in Israel shouldn’t ignore the bitter truth: the primary sabotage came from the settlements.
(…)The American officials described to Barnea what they called Abbas’s loss of trust in the talks and in Netanyahu, and how his skepticism hardened as settlement-building continued, and as Israel demanded complete security control over the territories. From Abbas’s point of view, the Americans told Barnea, the sense was “that nothing was going to change on the security front. Israel was not willing to agree to time frames; its control of the West Bank would continue forever. Abbas reached the conclusion that there was nothing for him in such an agreement. He’s 79 years old. He has reached the last chapter of his life. He’s tired. He was willing to give the process one final chance, but found, according to him, that he has no partner on the Israeli side. His legacy won’t include a peace agreement with Israel.
Wat opvalt is de empathie met Abbas. De arme oude man die wel wilde maar zijn vertrouwen verloor doordat Israel geen duimbreed toe wou geven. Hoe komt het dat zelfs deze hooggeplaatste ambtenaren, die met beide partijen hebben gesproken, zo eenzijdig naar de zaak kijken? Het is bekend dat het State Department en de daar werkzame ambtenaren doorgaans een stuk kritischer zijn dan de ministers en de president, zeker in hun officiële uitlatingen waarin ze altijd rekening houden met gevoeligheden en de Joodse organisaties. Desondanks is de kritische houding van de VS opvallend. Alhoewel er vaker spanningen waren tussen Israel en de VS, en de VS eerder weigerden bepaalde wapenonderdelen te leveren uit onvrede over de bouw in de nederzettingen, is dit verontrustend. Het is bekend dat Obama en Netanyahu elkaar niet liggen, maar wanneer ook Kerry en zijn staf tabak lijken te hebben van een in hun ogen onwillig Israel, gaat het om meer dan chemie. Zowel Obama als Kerry als de anonieme functionarissen waarschuwden Israel: als Israel niet meewerkt aan een Palestijnse staat door onderhandelingen, kan het in de problemen komen. Internationale steun brokkelt af, de roep om boycots neemt toe, en ook Amerika kan of wil Israel niet altijd blijven steunen in de VN.
‘Die Palestijnse staat komt er, of jullie nou willen of niet’ lijkt de kern van de boodschap te zijn. Een boodschap die men op verschillende manieren, en op verschillende toonhoogtes, probeert over te brengen. Het is een visie die in de rest van de wereld alleen nog maar sterker is en waar Israel rekening mee heeft te houden. Van de ministers in de regering kon alleen Livni op sympathie van de functionarissen rekenen; ze noemden haar een heldin. Waaraan onmiddellijk werd toegevoegd hoe zij door een vertrouweling van Netanyahu werd tegengewerkt en ondermijnd. Als Israel niet wil afglijden naar de status van een pariastaat, moet het meer doen dan mooie toespraken houden en roepen dat men zich van anderen niks aantrekt. Het is niet genoeg om gelijk te hebben en niet constructief om in het eigen gelijk te blijven hangen wanneer de rest van de wereld er anders over denkt. De zionisten van het eerste uur waren succesvol omdat zij een enorm aanpassingsvermogen bezaten en wisten hoe zij hun zaak moesten bepleiten. Maar evenzeer omdat ze bereid waren pijnlijke compromissen te sluiten en door hadden wanneer dat nodig was. Netanyahu en een groot deel van zijn regering lijken deze kwaliteiten te ontberen, en dat kan ernstige gevolgen hebben. Hoe begrijpelijk misschien ook, Israel mag niet de rug toekeren naar de rest van de wereld, zoals wij Israel nooit de rug mogen toekeren.
Ratna Pelle