De vele gezichten van Dr. Qanta Ahmed, een onwaarschijnlijke verdediger van Israël
Ahmed, een slaapstoornisspecialist, wordt er vaak van beschuldigd een ‘zionist in een moslim gedaante’ te zijn. En haar critici kregen meer munitie deze week toen ze aankwam in Israël voor haar allereerste bezoek.
Qanta Ahmed. “Ik heb empathie voor beide zijden – maar ik denk dat Israël onfair wordt afgebeeld.” Foto door Tomer Applebaum
Vertaald uit Ha’aretz
Geschreven door Judy Maltz, 31 mei 2013
Dr. Qanta Ahmed tart de meeste bekende stereotypen. Ze is een fervent verdediger van Israël, maar ook een zeer toegewijde moslima. Ze heeft een boek geschreven over sekse-discriminatie in Saoedi-Arabië, maar maakt er een punt van haar eigen armen en benen te bedekken (zij het met modieuze nauwsluitende jeans en een stijlvolle witte blazer, met tenen en nagels gelakt in bijpassende kleur), met inachtneming van de islamitische religieuze wet.
Ze leidt ook een nogal onconventionele levensstijl voor een religieuze moslima, gezien het feit dat ze op de leeftijd van 44 jaar nooit getrouwd is geweest, en ze besteedt een groot deel van haar tijd aan het reizen over de hele wereld. Ze is bekend om haar luidruchtige aanvallen op de politieke islam, maar is nog steeds een welkome gast – voorlopig althans – in landen als Saoedi-Arabië, Pakistan en de Verenigde Arabische Emiraten.
Ze is de dochter van onteigende Pakistaanse moslims, maar heeft de neiging om zich meer te identificeren met onteigende Joden dan met onteigende Palestijnen. Ze geeft toe dat ze zeer geïmponeerd is na elke ontmoeting met Israëli’s, maar ze neemt geen blad voor de mond als het gaat over de gevaren van de bezetting. En ze is niet minder woedend om Amerikaanse drone aanvallen op onschuldige burgers in Pakistan dan is ze vanwege radicale islamitische aanslagen op Amerikaanse doelen op 9/11 – en, overigens, ze heeft slachtoffers aan beide kanten behandeld.
Ahmed is hier op haar eerste bezoek aan Israël en is behoorlijk verbaasd over wat ze tot nu toe gezien heeft. Het is een bezoek dat al een paar jaar gepland was, zo vertelt ze in een interview met Ha’aretz, in het huis van enkele van haar goede vrienden in Israël, tijdens een kort intermezzo in haar zeer drukke verblijf van twee weken.
“Ik had ernstige zorgen, want ik reis veel in de islamitische wereld, dus ik wilde ervoor zorgen dat ik alle juiste documenten bij me had toen ik kwam, maar ik was niet van plan om mijn reis hier geheim te houden,” zegt de Brits-geboren arts gespecialiseerd in slaapstoornissen. Momenteel woont ze in Manhattan, waar, naast het runnen van een eigen praktijk, ze associate professor in de geneeskunde is aan de State University van New York (Stony Brook). “Ik ben niet bezorgd over mijn veiligheid omdat ik in Israël ben, maar ik ben bezorgd over mijn veiligheid omdat er mensen zijn in deze betwiste gebieden – laten we ze zo noemen – over wie ik openlijk kritisch ben geweest”.
Ondanks haar persoonlijke wortels en uitgebreide reizen in de islamitische wereld, vertelt Qanta Ahmed dat ze pas in de afgelopen jaren geïnteresseerd raakte in Israël, als gevolg van een vriendschap die ontstond met een in Zuid Afrika geboren Joods-Amerikaanse filantroop wiens zuster in Ra’anana leeft. Direct ontstond er een “klik”. “Uit de mond van een Israëli te horen over Israël is de beste manier om over het land te leren”, zegt ze.
Die filantroop is Leslie Sachs, de oprichter en financier van Women’s Voices Now, een organisatie die streeft naar het verbeteren van de status van vrouwen in de islamitische wereld door middel van een jaarlijks filmfestival (Ahmed is lid van het bestuur). Zijn zus is Caron Bielski, voorzitster van Beit Issie Shapiro, een belangrijke Israëlische liefdadigheidsinstelling grotendeels geleid door Anglo-Saksen, ten bate van gehandicapten. Caron is ook de vrouw van de voormalige voorzitter van de Jewish Agency en ex-Kadima MK [Knesset lid] Ze’ev Bielski, die onlangs zijn plan hervatte om zich beschikbaar te stellen als burgemeester van Ra’anana, een functie die hij van 1989-2005 heeft vervuld.
“Ik ontmoette Caron door Leslie, en ik raakte helemaal betoverd,” vertelt Ahmed. “Ze is nu een van mijn beste vrienden”. Omdat ze vaak er van wordt beschuldigd een “zionist in islamitische vermomming” te zijn, wil Qanta Ahmed haar critici laten weten dat, hoewel ze verblijft in het huis van deze Israëli’s met zeer goede connecties, haar reis volledig werd betaald uit haar eigen zak en niet door een organisatie of stichting geïnteresseerd om haar te gebruiken voor publieke diplomatie. Noch accepteert ze geld voor haar spreekbeurten geboekt tijdens haar verblijf in het land (inclusief spreekbeurten in Beit Issie Shapiro, de Menachem Begin Heritage Center, Bar-Ilan Universiteit en het Interdisciplinair Centrum, Herzliya).
Deze reis, Ahmed is zich er goed van bewust, kan haar uiteindelijk met meer dan alleen de financiële kosten belasten, maar ze is hiertoe bereid: “Rondreizen in de islamitische wereld kan nu zeker een probleem worden, maar ook voor deze reis, als je niet openlijk Israël veroordeelde of een neutrale mening gaf van Israël, dan werd je beschouwd als pro-Israël en dat veroorzaakte veel problemen”, zegt ze. “Dus wie weet? Dingen kunnen heel ongemakkelijk voor mij worden na deze reis, maar ik denk niet dat dat een reden is om niet te komen”.
Vooral, voegt ze eraan toe, als niet hier komen kan worden geïnterpreteerd als meedoen aan de boycot tegen Israël, waarvoor zij bijzonder harde woorden heeft: “Eén ding waaraan ik niet bereid om aan mee te doen, is het massa denken – dat omdat Israël een bezetter is en dat omdat de Israëli’s niet worden erkend door de helft van de islamitische landen, ik me niet met hen zal inlaten. Ik speel dat spel niet. Ik voel empathie voor beide partijen – maar ik vind dat er een oneerlijk beeld wordt gegeven, een klakkeloze laster van Israël in bijna elke discussie”.
Ahmed vervolgt: “Ik heb Joods-Amerikaanse vrienden. De man is Joods van geboorte en zijn vrouw heeft zich bekeerd. Ze weigeren naar Israël te komen, omdat ze niet gelukkig zijn met de situatie. Weet je wat? Ik moest naar Mekka, en ik hou niet van wat er daar gebeurt, maar ik ga er heen. Als je dingen vooruit wil helpen, moet je komen en met elkaar omgaan”.
Familie-ervaringen
Ahmed, die al 20 jaar als arts werkt, groeide op in Groot-Brittannië, waar ze afstudeerde aan de Universiteit van Nottingham en tegenwoordig een ere-professoraat aan de School of Public Health aan de Glasgow Caledonian University vervult. In de afgelopen jaren is zij ook begonnen te schrijven, en publiceert regelmatig bijdragen aan de Huffington Post en USA Today over onderwerpen betreffende de Midden-Oosten politiek als ook de volksgezondheid. Na een jaar les geven in de geneeskunde in Saoedi-Arabië, schreef ze haar eerste boek, “In the Land of Invisible Women: A female doctor’s journey in the Saudi Kingdom” (Sourcebooks, 2008).
Haar visie op het Israëlisch-Palestijns conflict, zegt ze, is sterk beïnvloed door ervaringen van haar eigen familie.
“Toen India en Pakistan opeens werden gedeeld door partitie [in 1947], werden mijn ouders – die waren kleine kinderen toen – meteen verplaatst omdat ze zich in hindoe-grondgebied bevonden”, herinnert Ahmed. “Toen ik in Saoedi-Arabië woonde of reisde naar andere landen in deze regio, was een van de meest hartstochtelijke dingen die ik hoorde dat, als gevolg van Israël, de Palestijnen waren verdreven uit hun huizen en van hun grond”.
“Ik weet niet genoeg details over het Israëlisch-Palestijnse conflict of met enige vorm van gezag, maar ik weet wel hoe het was voor mijn ouders om te vertrekken met hun ouders omdat er nieuwe grenzen waren gekomen, en ik heb gezien hoe zij hun leven weer hebben opgebouwd na het migreren. Ik zie ook hoe mensen naar Israël kwamen, sommigen na amper de Holocaust te hebben overleefd, naar een land waar ze niet gewend waren aan het klimaat en waar ze geen familie hadden, en toch zijn ze op de een of andere manier er in geslaagd om deze bijzondere, gecompliceerde natie op te bouwen. Sommige mensen zullen denken dat het een oneerlijke vergelijking is, maar zowel Israël als Pakistan werden gecreëerd om een minderheid te beschermen waarvan de wereldmachten geloofden dat ze werden vervolgd”.
Rechtvaardigt dit de Israëlische bezetting? Nee, antwoordt Ahmed, die de bezetting beschrijft als “verschrikkelijke last” zowel voor de Palestijnen en als voor Israël. “Degenen die bezet zijn, zijn niet vrij en niet autonoom, maar de bezetting is ook een last voor Israël om dezelfde redenen als het was voor de VS in Irak – het gaat om enorme kosten, een enorme prijs en enorme risico’s”.
Toch, geeft Ahmed toe, is ze niet zeker wat het alternatief is: “Ik ben goed bekend met jihadistische ideologie en zelfmoordaanslagen in Pakistan, dus ik weet niet wat je kunt doen afgezien van het bouwen van een muur om het Israëlische grondgebied te beschermen. Hoe kan je afzien van controle als er een virulente jihadistische ideologie bestaat en vele moslim-leiders buiten de regio zeggen dat niet alleen Israël niet erkend kan worden, maar het helemaal niet eens mag bestaan?”
Haar professionele medische werk, zegt ze, heeft ook geholpen bij het vormgeven van haar politieke denkrichting. In de afgelopen jaren, in haar slaapstoorniskliniek, begon ze politieagenten, brandweerlieden en andere personen te behandelen die eerste en tweede responders waren toen de Twin Towers instortten in New York op 11 september 2001. “Het maakte dat ik me nog meer wilde inzetten om een onderscheid te maken tussen de gewelddadige politieke islamistische ideologie en de geweldloze politieke islam enerzijds en anderzijds wat ik zie als mijn geloof, want ik zie het lijden veroorzaakt door deze afwijkende ideologie”, legt ze uit.
Ahmed heeft niet alleen kritiek op de radicale islam, maar bekritiseert ook fel haar geadopteerde vaderland vanwege de drone aanvallen op de tribale gebieden van Pakistan. “Ik heb grote gebieden gezien met patiënten die lijden aan PTSS als gevolg van deze aanvallen,” vertelt ze, “maar verlaat ik de VS, omdat ze deze barbaarse techniek ongestraft gebruiken? Nee, ik blijf en probeer de mensen te informeren. En trouwens, dat is ook hoe ik me voel over Israël”.
Als er één ding is dat bovenal indruk op haar maakte in Israël, zegt Ahmed, is het de mate van religieuze vrijheid en pluralisme genoten in het land. “Eén ding waarover je je niet kan beklagen hier, is het recht je godsdienst te belijden zoals het je goed dunkt,” merkt ze op.
Als haar gezegd wordt dat veel Israëli’s die uitspraak bijna lachwekkend zouden vinden, gezien de recente strijd over de rechten van vrouwen om op hun manier te bidden bij de Klaagmuur, antwoordt ze: “Ik heb deze argumenten gehoord in de liberale synagogen in Long Island, en ik raakte erg geïntrigeerd. Maar het feit is dat vrouwen bij de muur kunnen bidden. In Saoedi-Arabië, in Mekka, zijn er nu plannen om in te perken waar vrouwen mogen bidden. Amerikaanse Reform Joden die klagen dat ze niet hier officieel worden erkend, nodig ik uit om delen van de wereld te bezoeken die ik heb gezien, waar godsdienstvrijheid volledig ontbreekt. Er is geen sprake van enige vergelijking. Het is absoluut niet te vergelijken”.