dec 132013
 

strawberrys-from-GazaDe relletjes over Israel stapelen zich op, en de media smullen ervan. Zo was er vorige week ophef over enkele incidenten rond het bezoek van een Nederlandse delegatie van regering en bedrijfsleven aan de Palestijnse gebieden en Israel.

Het begon met (nogal misleidende) berichten over het afgelasten van de feestelijke ingebruikname van een door Nederland aan Israel geschonken containerscanner. Deze waren gebaseerd op Israelische berichtgeving over de zaak: Haaretz meldde dat premier Rutte op het allerlaatst de feestelijke ingebruikname van de containerscanner had gecancelled, omdat Israel weigerde hem daadwerkelijk in gebruik te nemen. Nederlandse media namen het bericht grif over, met de toevoeging dat de regering het ‘vervelend’ vindt.

Een ANP bericht dat op diverse websites staat meldt dat:

Het bezoek van premier Mark Rutte en minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans aan Israël kent een moeizaam begin. Israël weigerde dat Rutte een scanner ter bevordering van de Palestijnse handel opende en Timmermans kreeg onenigheid over een bezoek aan de stad Hebron.

Rutte wilde een door Nederland geschonken scanner bij de grens met Gaza openen, maar Israël lag dwars. Daarop is door de premier al enige tijd geleden besloten het onderdeel te schrappen. Hij wilde niet meewerken aan een ‘symbolische opening’, legt zijn woordvoerder uit.

Nederland heeft miljoenen gestoken in twee containerscanners om de Palestijnse handel te bevorderen. Daardoor moeten de Palestijnen sneller en meer kunnen exporteren, terwijl het ook de veiligheid van Israël bevordert.

Rutte wilde de scanner bij Kerem Shalom bij de grens met Gaza feestelijk openen. Israël liet daarop weten dat export vanuit Gaza niet zal worden toegestaan. Maar Nederland heeft juist in de containerscans geïnvesteerd om de uitvoer van Palestijnse goederen te stimuleren.

De Volkskrant schrijft:

Afgelopen weekeinde ontstond een rel tussen Nederland en Israël over een scanner, die exportproducten uit het Palestijnse Gaza moet controleren. Israël weigert de door Nederland betaalde containerscanner in gebruik te nemen. Een gepland bezoek van premier Rutte aan de scanner ging daarom niet door. Vijf vragen over de scanner-rel.

De vijf vragen bieden niet echt duidelijkheid over wat er precies is misgegaan en waarom.

En Trouw schrijft:

Dat de drie dagen durende handelsmissie in Israël minder soepel verliep dan Rutte deed voorkomen, was al langer duidelijk. Nederland deed het gastland een container-scanner cadeau ter waarde van drie miljoen. Ruttes idee was om die feestelijk in gebruik te nemen, maar daar dacht Israël anders over. Het land weigerde het cadeau in gebruik te nemen. De container- scanner moet de export van prducten uit Gaza vergemakkelijken. Nu moeten alle vrachtwagens met producten uit Gaza steeds volledig worden uitgeladen.
Een jammerlijke beslissing, vond het kabinet. Heel vervelend zelfs, reageerde een aantal Kamerleden. Maar de minister-president hield voet bij stuk. “De feestelijke opening van de scanner is niet geschrapt. Het heeft nooit op de agenda gestaan”, bagatelliseerde Rutte de ophef.

Uit deze berichten (en ook bijvoorbeeld het NOS journaal van afgelopen zondag) komt een beeld naar voren van een royaal Nederlands gebaar en Israelische dwarsliggerij. Daar gaat even 3 miljoen naar de Filistijnen, zullen velen gedacht hebben. Dat laatste is overigens in letterlijke zin waar: de scanner is niet, zoals Trouw expliciet zegt en andere berichten suggereren, aan Israel geschonken maar aan de Palestijnse Autoriteit. Nederland deed de PA vorig jaar twee scanners cadeau, waarvan een bij de grens in Gaza (Kerem Shalom) staat en de andere bij de Allenby Brug op de grens tussen de Westoever en Jordanië. Het CIDI schrijft:

Het geruzie over de opening van de met Nederlands geld gefinancierde containerscanner bij Kerem Shalom, bij de grens met Gaza, lijkt vooral te zijn aangewakkerd door de media. Het gaat om een containerscanner die de grenscontrole kan vergemakkelijken. Nederland gaf deze in 2012 aan de Palestijnse Autoriteit, en Israel betaalde de (hoge) kosten voor de infrastructuur die nodig was om ze in werking te stellen.

Israel kreeg dus niks maar betaalde daarentegen mee om ze operabel te maken. De situatie rond de Gazastrook is daarmee uitermate complex, daar Hamas de strook feitelijk controleert, Israel de grenzen bewaakt en de PA eigenlijk de erkende gezaghebber is.

Daarnaast beweren veel media dat Israel geen export vanuit de Gazastrook toestaat. Ook dat is onjuist, zoals uit bijvoorbeeld dit rapport van Cogat blijkt. Israel staat geen handel met de Westoever toe, wel met bijvoorbeeld de EU. Nederland op zijn beurt eiste dat er ook naar de Westoever kon worden geëxporteerd, en zou volgens een Israelische functionaris zelfs een bepaald percentage handel met de Westoever hebben geëist. Het is niet zo vreemd dat Israel dit als bemoeizuchtig heeft ervaren en niet op deze eis in ging. Het CIDI schrijft daarover:

Over de reden liet Rutte zich niet uit, maar volgens Israelische bronnen wilde hij de opening alleen verrichten als deze containerscanner ook meteen zou dienen voor de uitvoer van goederen van Gaza naar de Westbank. Israël staat export naar de Westbank echter niet toe, uit vrees dat er op die manier wapens naar de PA zouden worden gesluisd: de scanner kan worden gebruikt voor de uitvoer van producten via de Israelische havenstad Ashdod naar de hele wereld, behalve uitgerekend de Westbank. Wat Rutte vroeg was dus een verandering van het hele Israelische beleid over de uitvoer uit Gaza. Toen Israel daartoe niet bereid was, zegde Rutte de opening af. Hij zou tot het laatste moment hebben aangedrongen op de door hem gewenste beleidswijziging.
Volgens Rutte was de scanner nu juist bedoeld om de toenadering tussen Gaza en de Westbank te bevorderen; volgens Israel was er slechts sprake van dat dit ‘in de toekomst’ zou gebeuren.

Het lijkt logisch dat zo’n beleidswijziging in de regering moet worden besproken, en misschien zelfs door de Knesset goedgekeurd, en dat kan niet even binnen een dag. Anderzijds kun je wel vragen stellen bij dit verbod. Immers, de containerscanner zou het veiligheidsprobleem dat Israel steeds als reden geeft kunnen oplossen. En als Gazanen wel naar andere landen mogen uitvoeren (er is dus geen sprake van een blokkade of het straffen van de bevolking van Gaza zoals nog steeds veelvuldig wordt beweerd) waarom dan niet naar de Westoever, als kan worden voorkomen dat wapens of grondstoffen die verkeerd gebruikt kunnen worden, worden gesmokkeld? Israel zelf had daar wel wat helderder over mogen zijn. Netanyahu zei onder andere:

“… we welcome the bringing in of scanners to make sure that at least we control the material that goes in and out of Gaza. But our concern is security. It is not to prevent prosperity. It’s to enable prosperity without undertaking impossible security challenges. The Dutch scanner I think is an important contribution to that. It’s already there. It can facilitate right now the screening of goods that go out to the European markets. We want to make sure that goods that go from there, from Gaza, do not contain weapons or explosives that can reach the Palestinian Authority areas…”

Ynet citeert een ‘Israeli official’ met een iets ander verhaal:

“Technically, there is no problem about the scanner at the Kerem Shalom crossing through which goods originating in Gaza pass,” the official said.

“But the Dutch suddenly imposed political conditions, notably on the percentage of merchandise destined for the West Bank or abroad.

“These are political issues that need to be resolved at the highest level, which will delay the start-up of the scanner.”

Je vraagt je af waarom dit niet vooraf even doorgesproken had kunnen worden. Nederland had van te voren kunnen informeren of ook de handel met de Westoever zou worden hervat en hierop kunnen aandringen. Israel had kunnen onderbouwen waarom wel of niet en Nederland had kunnen beslissen of het onder die voorwaarden de scanners cadeau wilde doen. Dan had alles tijdens het bezoek volgens protocol kunnen verlopen en had niemand voor verrassingen gestaan. Voor de media misschien een beetje saai, maar voor de onderlinge betrekkingen een stuk beter.

Ratna Pelle

Share

  One Response to “Containerscanner Gaza zorgt voor mediarelletje Israel-Nederland”

Comments (1)
  1. Uitstekend dat je dit zo hebt uitgezocht, Ratna! Ik wist dit niet, vertrouwde inderdaad op de Nederlandse berichtgeving, waar Israel er er slecht uit kwam. Dank je voor het uitzoeken van deze verwarrende kwestie. Jammer dat Ned. kranten geen rectificatie zullen plaatsen…..