jan 172017
 

Geen zicht op vrede in Parijs

Vandaag vindt in Parijs een vredesconferentie plaats over het Israëlisch-Palestijns conflict, waarmee initiatiefnemer Frankrijk zegt het zicht op de tweestatenoplossing te willen vasthouden. Opvallend zijn de afwezigen: Israël en de Palestijnse Autoriteit (PA).

Frankrijk had in juni vorig jaar al een voorbereidende conferentie georganiseerd, waarop werkgroepen werden gevormd die zich op een drietal terreinen zouden richten: de nodige Palestijnse instituties, de economische voordelen van vrede, en het betrekken van het maatschappelijk middenveld in het proces. Toen was er nog sprake van dat Israël en de Palestijnen op de vervolgconferentie wel aanwezig zouden zijn.

Timing
Israël is – in tegenstelling tot de PA – tegen deze conferentie en wil alleen in directe onderhandelingen met de PA zonder voorwaarden vooraf – over vrede praten. PA-president Abbas heeft altijd op zijn minst een bouwstop in de nederzettingen en Oost-Jeruzalem geëist. Daarom liggen de onderhandelingen alweer sinds 2014 stil. Opvallend is ook de timing: vijf dagen voordat Obama en minister Kerry aftreden en plaats maken voor Trump. Het lijkt erop dat men voor die tijd nog even snel een lijn of richting uit wil zetten voor de komende jaren.

Veiligheidsraad
Mogelijk zal de conferentie dan ook uitmonden in een nieuwe kritische Veiligheidsraadresolutie die richtlijnen uitzet om van bovenaf een tweestatenoplossing op te leggen, zo melden verschillende kranten. Net als na de Veiligheidsraadsresolutie van eind december is de verwachting dat Israël laaiend zal zijn en de hakken in het zand zal zetten. Dergelijke druk en eenzijdige veroordelingen versterken juist de rechts-nationalistische sentimenten in Israël die door Europa zo verafschuwd worden. Europa doet daarbij hetzelfde als dat men Trump verwijt: men bekritiseert slechts één partij en neemt de andere in bescherming.

Kolonisten
In Israël is nog steeds een meerderheid van de bevolking voor een tweestatenoplossing zo laten peilingen keer op keer zien. Als we de reportages van NOS- en Trouw correspondent Monique van Hoogstraten, de NRC-artikelen van Derk Walters en de eindeloze reeks opiniestukken van Jaap Hamburger mogen geloven, zijn alle Israëli’s echter fanatieke kolonisten, behalve een handvol nobele vredesactivisten. Israël moet daarom tegen zichzelf in bescherming worden genomen middels sancties van buitenaf en zo een oplossing opgelegd krijgen die ook voor haar feitelijk het beste is. Men heeft het alleen zelf nog niet door, aldus de bekende riedel van Hamburger en co.

De vele Israëli’s die voor een compromis met de Palestijnen zijn maar tegelijkertijd alle vertrouwen hebben verloren in Abbas. Zijn letterlijke woorden – ‘Wij zegenen iedere druppel bloed die voor Jeruzalem is gevloeid, omdat het schoon en puur bloed is, bloed dat voor Allah is gevloeid, als Allah het wil.’- worden voor het gemak genegeerd.

Geld voor geweld
Overigens krijgt ook de weduwe van de terrorist die vorige week met een vrachtwagen op een groep Israëlische soldaten inreed, een maandelijkse toelage van de PA. Volgens de Amerikaanse nieuwssite The Algemeiner zou het gaan om ruim 750 dollar, naast een eenmalig bedrag van bijna 1600 dollar. Na de aanslag gingen Palestijnen de straat op en vierden de geslaagde actie. Het is dus zeer begrijpelijk dat de meeste Israëli’s huiverig zijn om land over te dragen aan het huidige Palestijnse leiderschap. Dat is niet omdat ze zo verknocht zijn aan de nederzettingen, maar omdat ze bang zijn dat Israëlische concessies, zoals in het verleden ook gebeurde, leidden tot meer Palestijns geweld in plaats van minder.

Messenintifada
Abbas neemt al niet meer de moeite dergelijke aanslagen pro forma te veroordelen. Ook tijdens de zogenaamde messenintifada die anderhalf jaar geleden begon en waarbij honderden steekincidenten plaatsvonden, hoorde je zelden een veroordeling uit zijn mond. Het wordt simpelweg niet meer van hem verwacht, de EU steunt hem toch wel en geeft hem toch wel geld. Er is immers geen alternatief.

Als Abbas niet in het zadel wordt gehouden, grijpt Hamas de macht en als hij wordt gedwongen geweld tegen Israël te veroordelen en een einde te maken aan de verheerlijking van geweld in Palestijnse media, dan speelt dat slechts de extremisten in de kaart. Aldus de redenering. Aan Palestijnen kun je nou eenmaal geen eisen stellen, zoals dat ze zich oprecht voor vrede en twee staten uitspreken en bereid zijn daar zelf ook concessies voor te doen.

Israël onder druk
In de media lezen we echter een ander verhaal. Afgelopen weekend gingen Jaap Hamburger van EAJG en Martin Siepermann van The Rights Forum weer lekker los in de NRC. Hun werd de vraag gesteld hoe het vredesproces weer vlot getrokken kan worden. Hamburger bepleit ‘massieve, veelomvattende, en eenzijdige druk’ op Israël en ‘weinig druk op de zwakste en gedupeerde partij, Palestina’. De regering moet stoppen met ‘het paaien van Israël’, want dit maakt van Israël ‘een in het eigen gelijk opgesloten, arrogante natie, die zich nergens meer voor wenst te verantwoorden. Israël heeft zeventig jaar alle kansen op een enigszins rechtvaardige oplossing gesaboteerd, na ‘Oslo 1993’ in toenemende mate. Bedenk: wie niet horen wil moet voelen.’

Martin Siepermann van The Rights Forum hekelt het beleid van de VS en beweert dat Obama acht jaar lang alle pogingen saboteerde om Israël onder druk te zetten. Europa moet niet accepteren dat Israël en de VS onder Trump de tweestatenoplossing begraven en moet de Palestijnen van het juk van de bezetting bevrijden. Etc.

Medicijn
Meer paaien van de Palestijnen dus en meer druk op Israël. Oftewel: nog wat meer van hetzelfde medicijn, want de patiënt is van de al behoorlijk hoge doses die het nu krijgt nog niet echt opgeknapt. Zo werd vroeger als aderlaten niet hielp nog wat meer adergelaten, met soms desastreuse gevolgen. Vaak werkt een medicijn wel in een beperkte mate maar als je teveel toedient kan het dodelijk zijn.

Druk en sancties kunnen, mits met mate toegepast, bij beide partijen en met een realistisch perspectief, conflicterende partijen tot concessies aanzetten.

Concessies
Voor Israël is het perspectief alles behalve aanlokkelijk: veel, heel veel concessies doen aan een keer op keer onbetrouwbaar en machteloos gebleken partner die niet veel in ruil te bieden heeft. Om alleen al te ‘mogen’ praten moet Israël alle nederzettingen bevriezen inclusief de Joodse wijk in Jeruzalem, iets wat de regering in gevaar zou brengen en dus niet erg aantrekkelijk is. Daarnaast is het een praktisch probleem vanwege de nijpende woningnood in Jeruzalem.

Gevangenen
In die gesprekken eist Abbas vervolgens dat er hopen gevangenen vrijkomen, zoals in 2014 ook gebeurde. Israël werd toen onder zware druk gezet dat te doen. Sommige van hen hebben inmiddels alweer aanslagen gepleegd. Zoals te verwachten kreeg Israël daar niks voor terug: geen oprechte erkenning, geen reële concessies, en ook niet meer internationale steun. Bij Abbas volgen op bepaalde eisen doorgaans nog meer eisen, geen concessies.

Impasse
Het werkelijke probleem is dus niet dat Israël te weinig concessies doet maar dat de Palestijnen daar niks tegenover stellen. Het is waar dat de huidige Israëlische regering minder bereid is tot concessies dan voorgaande, maar dat is niet de oorzaak van de impasse. Het is ook waar dat deze regering meer dan vorige inzet op de nederzettingen, maar ook dat is niet de oorzaak; het is eerder een bijverschijnsel of gevolg.

Perspectief
Alle vredesconferenties liepen uiteindelijk stuk op het feit dat Palestijnse leiders geen concessies wilden doen of bang waren die niet aan hun volk te kunnen verkopen. Wil je Israël tot meer concessies aanzetten, dan zul je naast de zweep ook iets aanlokkelijks te bieden moeten hebben: een werkelijk perspectief op meer erkenning, minder veroordelingen en vrede.

Druk
Dat kan Europa bieden, door de druk op de Palestijnen en Arabische landen op te voeren: scherper reageren wanneer Israël in de VN, bij UNESCO en bij sportwedstrijden eenzijdig veroordeeld en buitengesloten wordt. Stoppen met het financieren van Palestijnse ‘mensenrechten’ organisaties die Israël niet erkennen en niet voor vrede en verzoening zijn.

Terugkeer
In plaats daarvan zou men meer moeten inzetten op werkelijke vredesinitiatieven en werkelijke toenadering, waarbij Israëli’s en Palestijnen elkaar ontmoeten, samen problemen oplossen en samen naar school gaan. De Palestijnen moet duidelijk worden gemaakt dat een tweestatenoplossing niet samengaat met het zogenaamde recht op terugkeer van de miljoenen nakomelingen van de vluchtelingen. En dat het hele idee van een tweestatenoplossing inhoudt dat één daarvan een Joodse staat is, een term die Abbas maar niet over zijn lippen kan krijgen.

Extremisten
Met hun beleid van eenzijdige veroordelingen van en eisen aan Israël, versterken de VN en de EU juist de extremisten aan beide kanten. De Palestijnen worden bevestigd in hun slachtofferrol en Israël voelt zich bevestigd in het oude sentiment dat men door niemand wordt begrepen en van niemand anders recht of veiligheid hoeft te verwachten.

Trump
Als Trump dadelijk aan de macht komt gaat hij waarschijnlijk het tegenovergestelde doen en er wordt al voor gewaarschuwd dat dat de vrede niet dichterbij zal brengen. Trump steunt immers op voorhand Israël en zei Israëls keuzes te zullen volgen: een tweestatenoplossing of iets anders. Het lijkt dan ook dat de kolonisten ruim baan zullen krijgen, omdat Israël niet meer hoeft te vrezen voor Amerikaanse kritiek op het nederzettingenbeleid.

Anderzijds heeft de komende minister van Buitenlandse Zaken Tillerson zich wel voor de tweestatenoplossing uitgesproken. De standpunten van de EU en de VS zullen hoe dan ook verder uit elkaar komen te liggen onder Trump en dat zal de kansen op vrede niet vergroten. Of men zou het met elkaar op een akkoordje moeten gooien waarbij de EU eindelijk druk gaat uitoefenen op de Palestijnen in ruil voor druk op Israel door Trump. Dat lijkt allerminst waarschijnlijk, maar wat Trump daadwerkelijk gaat doen als president is nog onvoorspelbaar.

Al met al is het dan ook uiterst twijfelachtig of deze conferentie de vrede tussen Israël en de Palestijnen een stap dichterbij gaat brengen. Dat kan ook haast niet anders als de direct betrokken partijen er geen heil in zien.

===============================================================
Foto: Building the separation wall, West Bank by SarahTz is licensed under CC BY 2.0
===================================================

Share