mei 222016
 

maxresdefault= IMO Blog = 

Zoals ik vorige keer schreef is er binnen de Britse Labourpartij al langer een probleem met antisemitische uitlatingen en incidenten. Ook in andere landen gaan (radikaal)linkse politici en activisten geregeld over de schreef. In Nederland blijft het meestal bij antizionisme, en zijn het vooral allochtonen (Appa, Abu Jahjah, Yasmina Haifi, Younes Ouaali etc. etc.) en mensen als gekke Gretta en Peter Edel die de grens met antisemitisme duidelijk overstaken. Voor deze mensen is vanuit linkse hoek echter vaak wel veel tolerantie en in de media krijgen zij ondanks hun extreme opvattingen en geschreeuw een podium en kunnen zich soms zelfs als bruggenbouwer presenteren tussen de allochtone gemeenschap en de autochtonen.

Waar komt die tolerantie voor Israelhaat en zelfs antisemitisme vandaan? Een deel van het antwoord is wellicht dat als iets zo breed leeft er in de ogen van sommigen wel wat in moet zitten, het wordt gelegitimeerd doordat het een podium krijgt. Als zoveel mensen, met verschillende achtergronden, eenzelfde afkeer delen, dan heeft Israel het er misschien ook wel naar gemaakt? Dat deze redenering niet deugt blijkt uit het feit dat antisemieten precies hetzelfde zeggen over Joden: als zoveel mensen hen haten, dan hebben ze het er blijkbaar naar gemaakt. Een walgelijke bewering die in nazi-kringen populair was, maar ik kwam hem ook bij Hamas kopstukken tegen. Ook hier geldt: over zwarten of homo’s wordt (buiten extreemrechtse kringen) ook niet gezegd dat als zoveel mensen een hekel aan ze hebben het misschien ook nare mensen zijn. Waarom wringt juist links zich in zulke rare bochten om Israelhaat te rechtvaardigen of bagatelliseren?

Binnen links is men over het algemeen kritisch naar het Westen en de eigen, soms inderdaad dubieuze rol in de geschiedenis en toont begrip voor het perspectief van de niet-Westerling, die vaak ook als de zwakkere en underdog wordt gezien. Waar rechts vooral trots is op onze verworvenheden, en die aan eigen kunnen en slimheid wijdt, heeft links meer oog voor de ongelijkheid in de wereld en hoe individuen daar de dupe van kunnen zijn. Binnen radikalere kringen wordt de Westerse dominantie gehekeld en niet-Westerse culturen, die minder materialistisch en ‘puurder’ zouden zijn, geromantiseerd. Daarbij zijn ‘zij’ in deze visie vaak arm omdat ‘wij’ rijk zijn, en houden we de derde wereld via allerlei handelsverdragen en instanties, (zowel militaire en economische als politieke) inmenging en voorwaarden die aan ontwikkelingshulp zijn verbonden, nog steeds bewust in hun ondergeschikte positie.

Dit zijn onvermijdelijk generalisaties, en een blog schiet natuurlijk schromelijk tekort voor een gefundeerde uiteenzetting over links en rechts en cultuurkritiek. In grote lijnen is deze tendens echter onmiskenbaar, zoals de vele multiculturele festivals, linkse cultuurcritici en de derde wereldbeweging enerzijds laten zien en de nadruk op onze westerse waarden en ieders eigen verantwoordelijkheid anderzijds. Voor mensen ter linkerzijde voelt het hebben en uitoefenen van macht en geweld als ongemakkelijk, en heeft men dan ook meer kritiek op machtige landen met modern wapentuig dan op volken die slechts primitieve wapens tot hun beschikking hebben.

Joden gelden voor links veelal als Westers en Palestijnen als niet-Westers, en daarmee hebben zij al gauw het voordeel van de twijfel. Een Westers volk dat een niet-Westers volk verdrijft omdat het eerder zelf als minderheid is verdreven en vervolgd, dat past mooi in het plaatje van een verdorven Westen dat zijn rotzooi op anderen afwentelt. Zoals ‘wij’ op die manier het Palestijnse vluchtelingenprobleem en eigenlijk het hele conflict hebben veroorzaakt, zo hebben we ook in de rest van het Midden-Oosten verdeeldheid gezaaid en een enorme bende achter gelaten in onze zucht naar olie en macht.

Dat de Palestijnen en andere Arabieren zich ook niet altijd netjes gedroegen en gedragen, valt in het niet bij deze Westerse zonde, en daarom is het niet aan ons om met het vingertje te wijzen en hen te vertellen wat ze wel en niet mogen doen. Vandaar dat men een Abu Jahjah of Appa zo moeilijk tegen kan spreken. Zo iemand speelt schaamteloos de antikoloniale kaart uit, en stelt zich op als de zelfbewuste allochtoon die niet langer zijn ondergeschikte positie accepteert. En dat is net wat links voorstaat, dat minderheden en de ‘zwakkeren’ zich emanciperen en mondig worden. De arbeider van vroeger is de allochtoon van nu. Dan moet je niet meteen boos en verontwaardigd reageren als die ook weleens iets zegt dat in onze Westerse oren niet zo prettig klinkt.

Maar zoals de hoop dat men de arbeider kon verheffen in sommige opzichten ijdel bleek, zo valt de ‘geëmancipeerde’ allochtoon soms ook wat tegen. Het is wel erg makkelijk voor allochtonen om met wat antikoloniale retoriek in hun slachtofferpositie te blijven zitten en met het vingertje te wijzen naar dat verdorven Westen dat er overal zo’n puinhoop van maakt. Het is schijn-emancipatie, waarbij de tegenstelling tussen allochtonen en autochtonen wordt versterkt in plaats van overwonnen. Door de ander in zijn slachtofferrol te bevestigen houdt je hem juist in zijn ondergeschikte positie. Daar is men binnen links een tijd geleden al achter gekomen, en vandaar dat sommigen binnen bijv. de PvdA een stevig standpunt innamen met felle discussies tot gevolg. Men is behoorlijk verdeeld en zoekt een evenwicht tussen enerzijds begrip en mededogen voor wie als zwakker en minder kansrijk wordt gezien, en anderzijds het mensen aanspreken op eigen kunnen en verantwoordelijkheid. Zonder dat laatste is werkelijke emancipatie immers niet mogelijk.

Helaas is dit inzicht wat betreft de Palestijnen nog niet erg doorgedrongen. Zij worden, vooral binnen links, als handelingsonbekwaam en machteloos slachtoffer gezien. Pro forma worden Palestijns geweld, extreme posities en uitspraken nog weleens veroordeeld, met name als er onschuldige doden aan Israels kant zijn gevallen. Maar in de praktijk wordt alle verantwoordelijkheid eenzijdig bij Israel gelegd. Israel is immers de sterkere partij en maakt veel meer slachtoffers. Door de focus op wie sterker is verliest men oorzaak en gevolg uit het oog: wanneer Israel niet zo’n sterk leger had, was het er al lang niet meer geweest. En als het niet zo adequaat zou reageren zou er een veelvoud aan Israelische burgers zijn omgekomen. Israel is niet uit op het doden van onschuldige Palestijnen, al gaat er helaas geregeld wat mis.

Om een constructieve bijdrage aan een oplossing van het conflict te leveren is het van belang dat niet alleen Israel maar ook de Palestijnen worden aangesproken op zaken die daar tegenin druisen, en dat zijn er nogal wat. Juist door hen op hun verantwoordelijkheid te wijzen, zie je de Palestijnen als volwaardig, als volk dat keuzes maakt waaraan consequenties verbonden zijn. Helaas blijft links doorgaans steken in de bekende tirades tegen de bezetting en de nederzettingen, en worden de werkelijke oorzaken uit het oog verloren.

Dit werkt op twee fronten averechts: Israel is de eenzijdige veroordelingen meer dan zat, en hoe negatiever en vijandiger de buitenwereld zich in Israels ogen opstelt, hoe meer dat de hardliners bevestigt in hun idee dat men niks kan verwachten van de rest van de wereld en men er alleen voorstaat. Daarbij wordt graag naar de Holocaust verwezen; ook toen stond men er vrijwel alleen voor en liet de wereld het allemaal gebeuren. Nu hebben de Joden de mogelijkheid zelf actie te ondernemen om zichzelf te beschermen. Dan moet men niet zeuren als het resultaat ze niet bevalt.

En ten tweede bevestigt deze eenzijdige houding de Palestijnen in hun slachtofferrol, die zij net als sommige allochtonen erg goed weten uit te buiten. In plaats van hen aan te moedigen ook kritisch naar hun eigen aandeel te kijken, zoals sommige Israeli’s al lang doen, worden ze als willoos slachtoffer beschouwd. Ondertussen hebben Palestijnen die wel kritisch zijn het moeilijk; journalisten en ‘dissidenten’ worden door zowel Hamas als Fatah niet gewaardeerd en beknot in hun vrijheden. Sporadisch is daar aandacht voor in de media, zoals een artikel en reportage van Monique van Hoogstraten over politieke zelfmoorden in Gaza.

Macht corrumpeert vaak, maar het ontberen van macht betekent niet dat een partij geen schuld draagt. Daarbij is macht relatief. Israel lijkt in de ogen van sommigen oppermachtig met een ultramodern leger en de steun van het machtigste land ter wereld. Die band begint echter aardig wat barstjes te vertonen, en was ook vroeger niet altijd even hecht. En Israel vindt de gehele Arabische en islamitische wereld tegenover zich. In de VN en in talloze gremia trekt het daardoor aan het kortste eind, terwijl Europa en andere Westerse landen zich op de vlakte houden. Israel heeft weinig natuurlijke bondgenoten, en al helemaal niet in de regio, en is daarnaast klein en kwetsbaar. Links zou meer oog moeten hebben voor die kwetsbaarheid en voor de virulente Jodenhaat in de Arabische wereld.

Meer over de kwestie volgt in het laatste deel van dit drieluik.

Ratna Pelle

Share