sep 212012
 

De stem van Israël ontbreekt in de discussies over de open brief aan Nederlandse Christenen

Door Tjalling.

 

Enkele weken geleden is de open brief aan de Nederlandse Christenen gepubliceerd en inmiddels zijn daarover binnen kerkelijke kringen de nodige heftige discussies gevoerd. In de brief werd het Christenzionisme gehekeld en riepen de schrijvers op tot terugkeer naar de zaligheid die alleen te verkrijgen is door te geloven in Jezus Christus.  Christenzionisme houdt kort gezegd in dat men de  landsbelofte uit het Oude Testament letterlijk neemt. Deze mensen lezen volgens de briefschrijvers de bijbel echter verkeerd.  De auteurs onderbouwden hun visie aan de hand van 10 stellingen die een nieuwe variant op de vervangingstheologie vormen.  De emoties laaiden hoog op. Eén ding echter werd hierbij pijnlijk over het hoofd gezien. Het Joodse volk kreeg in de afgelopen 20 eeuwen de rekening gepresenteerd van de vervangingstheologie. Die  leidde tot uitsluiting en vervolgingen waardoor het oprichten van een eigen Joodse staat noodzakelijk werd.   Om die reden zouden ook inwoners van Israël betrokken moeten worden bij deze discussies.

Zoals al is opgemerkt, die discussies over de open brief waren heftig. Feike ter Velde, oud EO medewerker en evangelist,  stelde  bijvoorbeeld  dat er ‘een karikatuur wordt gemaakt van christenen die geloven dat Israël Gods oogappel is.  “Een serieus gesprek over Israël is bijna onmogelijk“, zei  een verongelijkte Steven Paas, één van de opstellers van de brief, als reactie hierop. Hij wil ervoor waken dat de christelijke liefde niet ten val wordt gebracht. Dat is hypocriet van Paas. Het is immers begonnen met de open brief die helemaal niets heeft bijgedragen aan de stabiliteit van de christelijke liefde, als die er ooit is geweest. De markante reactie van Ter Velde was overigens te verwachten. Als  briefschrijvers zich van te voren al indekken tegen elk argument dat hun mening tegenspreekt,  lokt dat alleen maar weerstand op.  Dan moet je ook niet vreemd opkijken wanneer er heftige reacties op komen. Maar Paas voelt zich hierdoor zelfs gegijzeld. “Een beerput van haat ging open. Dat kan nooit het werk zijn van de Heilige Geest. De Israël-discussie wordt gegijzeld door fanaten.” De reactie van Paas  kan ook absoluut niet onder de noemer van ‘Heilige Geest’ of what ever, worden geplaatst en het is een teken van zwakte dat hij mensen die een andere mening dan hem hebben fanaten noemt.  Echter dit terzijde.

Het gaat in en naar aanleiding van die open brief om de positie  van het Oude Testament ten opzichte van de christelijke boodschap.  Volgens Paas en zijn collega briefschrijvers is de betekenis van het Oude Testament achterhaald omdat God met de komst van Jezus een totaal nieuw begin zou hebben gemaakt. Dat is volgens hen het hart van het christelijk geloof, waar iedereen zich aan heeft te houden.  Het is op zichzelf logisch dat discussies over geloofszaken binnen kerkelijke kaders worden gevoerd, maar in dit geval is het  de vraag  of dat wel  zo handig is. Ik denk  van niet.

Het gaat bij kerkelijke discussies altijd om visies en stellingen die gebaseerd zijn op de theologie. Maar theologie is een merkwaardige  wetenschap omdat het subject daarvan niet zintuiglijk waarneembaar is en  waaruit dan ook niets concreets kan worden afgeleid.  Alle kerkelijke uitspraken zijn dus enkel geloofsuitspraken die daarom niet opgelegd kunnen worden aan anderen.  Goed opgeleide theologen, waaronder de auteurs van de open brief,  zouden zich dit bewust moeten zijn.  Het is daarentegen wel mogelijk vast te stellen dat de vervangingstheologie een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het antisemitisme. Al hebben de Christelijke kerken nooit echt  opgeroepen tot Jodenhaat, zij gingen in hun belijden er wel van uit dat het Christendom het nieuwe Israël zou zijn. Diverse Kerkvaders,  waaronder de beroemde reformator Maarten  Luther,  waren  openlijk antisemitisch.  Dit belijden heeft ernstige gevolgen gehad voor het Joodse volk, dat heeft het verleden ons geleerd.   Daarom zouden de Christenen met andere ogen naar het bestaan van de Joodse staat moeten kijken en beslist niet alleen vanuit een theologische benadering. Het credo van het heil in Christus voor alle mensen en volken, zoals de kerken dat uitdragen, heeft niet geleid tot een veilige plek voor de Joden als minderheid in Europa. Dat is voor Joden aanleiding geweest om zelf het heft in handen te nemen. Het  zionisme, dat als politieke beweging onder vooral seculiere Joden op kwam in de negentiende eeuw, kwam voort uit de visie dat de emancipatie van de Joden in Europa mislukt was doordat ze geen eigen staat hadden, en ook door hun afwijkende positie in de maatschappij.  De stroming van het socialistisch zionisme domineerde de zionistische beweging in het Mandaatgebied Palestina vanaf de jaren twintig tot in de jaren zeventig van de 20e eeuw, en speelde een hoofdrol bij het opbouwen van de Joodse staat.

De opstellers van de open brief hebben naar hun mening ook het beste voor met het Joodse volk, mits de Joden het heil van Jezus Christus accepteren, maar ze gaan helemaal voorbij aan het leed wat die visie in het verleden heeft veroorzaakt.  Bovendien is het eenrichtingsverkeer. Rabbijnen zouden immers met recht en reden Christenen ervan kunnen beschuldigen aan blasfemie te doen. De mens Jezus is immers door het kerkelijk credo tot een Godheid gemaakt. Dat is in Joodse ogen een belediging voor de Eeuwige die EEN is en ondeelbaar.

De staat Israël is mede een product van de intolerante en soms antisemitische Christelijke theologie, uitleg en houding. Het lijkt mij daarom  juist  dat onder auspiciën van de PKN  inwoners van Israël, die hier op een deskundige manier iets over te zeggen hebben,  zouden worden uitgenodigd  om mee  doen aan de discussies n a v de open brief aan de Nederlandse Christenen en de schrijvers daarvan er op te wijzen wat de vervangingstheologie voor Joden en Israël betekent.  Als Israëli’s dat zouden willen, want gelet op  het verleden is het goed te begrijpen dat zij daar totaal geen behoefte aan hebben. Toch zou Israëlische deelname hieraan, alleen al  voor het zestal theologenbriefschrijvers,  een wijze les zijn om het Joodse geloof als gelijkwaardig in plaats van ingehaald door het Christelijke te zien.  Dan krijgen de  discussies over de open brief er een noodzakelijke maar tegelijk  vergeten  invalshoek bij:  De ‘aardse’ noodzaak van de seculiere staat Israël, die met het Joodse geloof verbonden is, waarin Joden zichzelf kunnen zijn  en die over de veiligheid van haar inwoners waakt.

Bronnen:

http://www.cip.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=30828

http://www.cip.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=30790

http://nl.wikipedia.org/wiki/Zionisme

 

Share