nov 102017
 

= IMO Blog = 

Hoe bezorgd moeten we ons maken over Sigrid Kaag als nieuwe minister van Ontwikkelingssamenwerking? Ze is zoals gezegd getrouwd met een Palestijnse voormalige onderminister onder Arafat. Ze stond aan het hoofd van UNRWA, waarvan de nauwe banden met Hamas bekend zijn. Ze woonde jarenlang met haar man in Oost Jeruzalem, en uit een uitzending van Buitenhof van 21 jaar geleden blijkt dat ze in ieder geval toentertijd het Palestijnse narratief volledig had omarmd. De ene na de andere aantijging tegen Israel wordt geuit, ze beweert dat de vader van haar man door een orthodox Joodse familie uit zijn huis is gezet, en dat hij door een Jood werd aangevallen. Ze heeft het continu over confiscatie van land, economische uitsterving, huisonteigeningen. Politiek actieve Palestijnen die zich voor vrede inzetten (want iets anders doen Palestijnse activisten uiteraard niet) worden door rechtse Israeli’s aangevallen. Ze zegt voor vrede te zijn, voor twee staten, maar gaat helemaal nergens in op Palestijns geweld en extremisme, op hoe een serie van aanslagen toentertijd de grote steun in Israel voor de Arbeidspartij en voor het Oslo vredesproces heeft doen kantelen in het voordeel van Netanyahu. Wel beschuldigt ze Netanyahu indirect van racisme, heel geraffineerd, door met instemming Israelische demonstranten aan te halen die het hebben over “soundbites met een haast racistische en demagogische teneur over de Palestijnse vredespartner (Arafat, RP) die in het nauw wordt gedreven”. Vervolgens legt ze uit dat Arafat inderdaad ‘geen perfecte regeringsleider’ is, maar daar voert ze tal van verzachtende omstandigheden voor aan: de Palestijnen hebben nou eenmaal geen perspectief, ze zitten gevangen in Gaza en worden behandeld als derderangs burgers. Het ligt, kortom, allemaal aan Israel en Arafat valt niks te verwijten. Ze zat tegenover de religieuze en emotionele Wiesje de Lange, wat haar in een comfortabele positie bracht als de redelijke stem die vrede wil en een oplossing, terwijl De Lange bleef hangen in de groot-Israel gedachte en haar gevoel bedreigd te worden en nooit een Arabier te kunnen vertrouwen.

Wellicht denkt ze inmiddels wat genuanceerder, en heeft ze gezien dat Arafat zelf ook een aandeel had in het geweld, en een dubbelrol speelde door enerzijds geweld soms te veroordelen en over vrede te praten, en tegelijkertijd zelfmoordaanslagen te steunen en Israel te delegitimeren. Wie weet, maar de kans is klein dat ze zo’n draai heeft gemaakt, zeker nu ze nog steeds met Anis Al-Qaq is getrouwd en jarenlang voor de VN in verschillende Arabische landen heeft gewerkt. Ze laat zich uiteraard nu niet meer in dezelfde termen uit, en heeft al gezegd ook in Israel over uitstekende kontakten te beschikken. Dat geloof ik zonder meer. Ze is een topdiplomaat en geen activiste, en heeft zich bovendien achter het regeerakkoord geschaard dat de volgende passage bevat:

In het Midden-Oosten draagt Nederland bij aan vrede en veiligheid. Nederland benut de goede betrekkingen met Israël en de Palestijnse Autoriteit voor het behoud en de verwezenlijking van de tweestatenoplossing: een onafhankelijke, democratische en levensvatbare Palestijnse staat naast een veilig en internationaal erkend Israël. Nederland zet zich tevens in voor verbetering van de onderlinge relaties tussen Israëliers en Palestijnen.

Nietszeggender en clichématiger is nauwelijks denkbaar. Er is dan ook zes weken over onderhandeld waarbij er niks lelijks in mocht staan over Israel van de CU en niks lelijks over de Palestijnen van D66. Dat de kans dat een Palestijnse staat levensvatbaar en democratisch wordt nogal klein is (lees hier een scherpe column van Paul Damen over dit thema) weten de politici ook wel, maar dat is niet aardig om te zeggen. En wat dan? Geen Palestijnse staat? Of onder voorwaarden, en welke, en past dat wel binnen het EU beleid? En dat de veiligheid van Israel moeilijk te garanderen is naast een werkelijk onafhankelijk Palestina waar mogelijk Hamas de macht grijpt en dan raketten van Hezbollah kan stationeren, daar wisten ze zo een-twee-drie ook geen oplossing voor. Esther Voet merkt op dat er met geen woord over de nederzettingen wordt gerept of de precieze grenzen, wat aan de CU te danken is. Ook de status van Jeruzalem en de vluchtelingen blijven onvermeld, en er wordt niet naar allerhande VN resoluties of eerdere vredesvoorstellen verwezen. Lag blijkbaar allemaal te gevoelig.

Volgens Hans Knoop zal Kaag weinig ‘kwaad’ kunnen uitrichten omdat zij is gebonden aan het regeerakkoord. Zij zal ‘binnen de marges van het vastliggend beleid moeten acteren’. Hij verwijst naar Frans Timmermans die als Kamerlid sancties bepleitte en ze als minister afwees, en naar het feit dat de regering maar een krappe meerderheid heeft. En naar Halbe Zijlstra die de politieke lijnen op het ministerie zal uitzetten. Dat is zeker waar, en ook Kaag zelf is te zeer diplomaat en te ervaren om een activistische koers voor te staan. Maar ze kan wel accenten zetten, en het is bekend dat op het ministerie onder ambtenaren de sfeer behoorlijk pro-Palestijns is. De CU zal uiteraard niet alles kunnen tegenhouden, en Zijlstra is wat betreft buitenlandbeleid behoorlijk onervaren. Helemaal gerustgesteld ben ik dan ook niet. Ik begrijp heel goed dat ze een zwaargewicht is, maar een neutraler persoon op deze post, met een wat minder activistisch verleden en echtgenoot, was beter geweest voor het evenwicht.

Ik ben er overigens redelijk zeker van dat een minister die getrouwd is met een Israeli die als minister onder Sharon zou hebben gediend, en die zelf bij een Israelische organisatie voor Joodse vluchtelingen zou hebben gewerkt, en zich bovendien vroeger fel anti-Palestijns zou hebben uitgelaten, op veel kritiek kan rekenen. Van de usual suspects die nu de kritiek uit ‘zionistische’ kringen hekelen, maar ook van gerenommeerde kranten en columnisten. Dus misschien moeten de mensen die zich ergeren aan de zorgen en negatieve reacties uit pro-Israelisch Nederland zich daar eens in verplaatsen.

Ratna Pelle

Een voorlopig laatste stuk over haar: Sigrid Kaag (3): tendentieuze kritiek en terechte zorgen

Share