= IMO Blog =
De BDS beweging bewerkt regelmatig muzikanten, theatermakers en andere kunstenaars die in Israel willen optreden, en zet hen onder druk om dit niet te doen. In 2013 werd de saxofonist Yuri Honing naar eigen zeggen lastig gevallen met o.a. nachtelijke telefoontjes met een intimiderend karakter om vooral niet op het Red Sea Jazz Festival in Eilat op te treden. Soms gaat men nog een stap verder en worden concerten of voorstellingen verstoord enkel omdat een van de uitvoerders Israelisch blijkt te zijn. Zo werd vorig jaar een optreden van de hoogbejaarde actrice Lia Koenig verstoord door BDS activisten die leuzen scandeerden. Eerder werd een voorstelling van een kindertheatergroep uit Rishon le Zion verstoord door schreeuwende BDS activisten. In Engeland werd een klassiek concert verstoord omdat de muzikanten uit Israel kwamen.
Rototom rumoer
Soms ook worden de organisatoren bewerkt en onder druk gezet om een Joodse of Israelische spreker of zanger af te zeggen. Het laatste voorbeeld is het Spaanse festival Rototom Sunsplash, dat de Joodse reggaezanger Matisyahu op het allerlaatst afzegde omdat hij zich in het verleden pro-Israelisch had uitgelaten, volgens de organisatoren onder druk van de BDS beweging. BDS is niet antisemitisch, zo zegt men zelf, want wanneer Joden antizionistisch zijn en de Palestijnse strijd steunen, is er niks aan de hand. Wat betreft Israeli’s ligt dat iets ingewikkelder. Zij blijven in de ogen van veel BDS’ers toch vertegenwoordigers van een verdorven regime en illegale staat, ook wanneer zij die staat zelf fel bekritiseren. Vandaar dat bij bijvoorbeeld de academische boycot juist helemaal niet gekeken wordt naar hoe iemand tegenover de nederzettingenpolitiek staat; alle Israeli’s dienen te worden geweerd van internationale congressen en ook hun bijdragen aan wetenschappelijke tijdschriften zijn niet welkom. Een aantal universiteiten heeft anti-Israelische resoluties aangenomen die uitwisselingen en samenwerking met Israelische universiteiten onmogelijk maken, ondanks de vaak zeer kritische houding tegenover Israels beleid en geschiedenis op die universiteiten.
Maar Matisyahu is Joods, niet Israelisch, en dus kreeg hij nog een kans. Als hij een verklaring zou ondertekenen waarin hij een Palestijnse staat steunt en het Israelische geweld tijdens de Gaza oorlog afkeurt, mocht hij optreden zoals gepland. Dat wist de lokale BDS groep van Valencia voor elkaar te krijgen bij de organisatie, die later zelf sprak van een ‘campaign of pressure, coercion and threats employed by the BDS País Valencià’. Matisyahu weigerde, en schreef op zijn facebookpagina:
“The festival organizers contacted me because they were getting pressure from the BDS movement. They wanted me to write a letter, or make a video, stating my positions on Zionism and the Israeli-Palestinian conflict to pacify the BDS people. I support peace and compassion for all people. My music speaks for itself, and I do not insert politics into my music. Music has the power to transcend the intellect, ideas, and politics, and it can unite people in the process. The festival kept insisting that I clarify my personal views; which felt like clear pressure to agree with the BDS political agenda. Honestly it was appalling and offensive, that as the one publicly Jewish-American artist scheduled for the festival they were trying to coerce me into political statements. Were any of the other artists scheduled to perform asked to make political statements in order to perform?
Nee, dit werd van geen andere artiest gevraagd. Alleen Matisyahu moest zich, vanwege zijn Joods zijn en eerdere uitspraken waarin hij Israel steunde, nu solidair verklaren met de Palestijnen. Terecht riep dit veel verontwaardiging op, zelfs de Spaanse regering (die dit festival mede subsidieert) uitte haar ongenoegen, waarop de organisatie op haar besluit terugkwam en haar verontschuldigingen aanbood. Terecht wordt dit gezien als overwinning op de BDS beweging met haar intimidaties, maar het laat bij mij wel een ongemakkelijk gevoel achter. Hoe kan het dat we inmiddels zover zijn dat organisaties dit van Joden durven te vragen? En dat er nog mensen zijn die met droge ogen beweren dat het allemaal heel terecht is, want ja, dan had hij Israel maar niet moeten steunen. De Tilburgse anarchist Peter Storm schrijft op zijn weblog:
Kortom: óf je vraagt elke artiest op een festival om een verklaring over de Palestijnse zaak. Of je doet dat met geen van de artiesten. Een joods artiest wel en een niet-joods artiest er niet naar vragen, enkel vanwege die verschillende herkomst, is een onrechtvaardig onderscheid maken op basis van afkomst. Racisme, dus. Nogmaals: áls de weergave van de Volkskrant klopt, is de boycot van Matisyahu een verwerpelijke antisemitische actie, en het terugdraaien ervan een goede zaak. Als…
Maar de weergave klopt dus niet, en ik ben daar niet verbaasd over. Deze zanger Matisyahu is helemaal niet de onschuldige apolitieke artiest die hij volgens de Volkskrant beweert te zijn. Hij heeft een lange carrière van fel pro-zionistische en anti-Palestijnse stellingnames. Geheel los van zijn herkomst hadden organisatoren van het festival hele legitieme redenen om hem een paar lastige vragen daarover te stellen.
Het is een raar onderscheid dat veel antizionisten maken: iemand enkel om zijn joods zijn anders behandelen mag niet, iemand om zijn Israel visie anders behandelen wel. Maar ook als het verhaal over Matisyahu’s zionistische activiteiten klopt (hierover dadelijk meer) dan blijft het vreemd dat a.) alleen een Joodse zanger hierover een verklaring moet afleggen, en niet de Israelvisie van alle optredende artiesten is onderzocht, en b.) dat de visie op Israel en de Palestijnen blijkbaar zo’n centrale rol speelt, en niet die op pakweg homo’s, de bezetting van Tibet, de Iran deal, de klimaatverandering, het eten van vlees, de doodstraf, of welke andere sociale en maatschappelijke kwestie dan ook.
De BDS beweging verwijst naar de doelstelling van Rototom, dat vrede en respect tussen culturen wil bevorderen, waarmee een pro-Israel visie in tegenspraak zou zijn. Het is echter juist een militant pro-Palestijnse visie (waarin Palestijns geweld tegen Israelische burgers wordt vergoelijkt of zelfs gepropageerd) die hiermee op gespannen voet staat. De BDS beweging wijst projecten gericht op verzoening tussen Joden en Palestijnen juist af; men heeft initiatieven op dat gebied van bijvoorbeeld de vredesbeweging One Voice in het verleden verstoord. Men is tegen vrede en een compromis, en tegen Israels bestaansrecht. De doelstelling van Rototom past dan ook beter bij de visie van Matisyahu dan van de BDS beweging zelf.
Ratna Pelle
(Vervolg: Matisyahu langs de zionistische meetlat)