Nadat het gedicht van Auke de Leeuw dan met frisse tegenzin was teruggetrokken, las ik opeens het volgende:
VORDEN – 67 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog worden nu ook de tien in Vorden vlak voor het einde van de oorlog omgekomen Duitse soldaten betrokken in de dodenherdenking in Vorden.
Deze vindt 4 mei plaats op de algemene begraafplaats.Volgens Bart Hartelman van Comité 4 mei Vorden heeft de herdenking van de Duitsers een sober karakter. “Ons bereikten signalen om naast de omgekomen Britse soldaten ook deze gevallen Duitse soldaten bij de herdenking te betrekken. We hebben dit met de gemeente Bronckhorst overlegd.”
Nou is Vorden geen wereldstad, maar toch. Eerst dacht ik overigens dat het een grap was, een slechte satire vanwege de commotie over dat gedicht van iemand die weleens even wou testen hoe makkelijk hij Joods Nederland op de kast kon krijgen. Maar het is bittere ernst. Een aantal mensen hebben inmiddels de burgemeester aangeschreven, die zich erachter verschuilt dat het een initiatief is van het plaatselijke Vier Mei Comité (dat hierboven echter expliciet stelt dat men met de gemeente heeft overlegd) en erbij vermeldde dat men ‘op gepaste wijze’ langs de Duitse graven zal lopen. Oftewel, men zal niet de Hitlergroet brengen. Wel wordt er een Duits lied ten gehore gebracht:
Na de plechtigheid bij de graven van de geallieerden, zal de terugweg langs de Duitse graven leiden, legt Hartelman uit. “Het Vordens Mannenkoor zal hier het lied Brüder reicht die Hand zum Bunde ten gehore brengen. Hierna wordt de terugweg vervolgd naar de uitgang van de begraafplaats.”
Vervolgens legt Hartelman uit dat:
“Ons comité is ooit, na aandringen vanuit de voormalige gemeente Vorden, opgezet door oud-verzetsleden. Met hen nog binnen de gelederen was het niet mogelijk om zoiets te organiseren, dat was een brug te ver. De overige leden respecteerden dit. Inmiddels zijn deze verzetsleden gestorven en is volgens ons nu de weg vrij om ook de Duitse soldaten uit de anonimiteit te halen. Overigens hoeven mensen niet per sé mee te lopen naar het collectieve graf van de Duitsers. Een ieder is vrij om een andere weg terug te kiezen.”
Cynischer kan bijna niet. De oud-verzetsleden zijn dood, dus nu kunnen we vrolijk nazi soldaten herdenken. Alsof dat niet indruist tegen de ontstaansreden en doelstelling van het comité. Dat wilde immers juist vooral het verzet eren en hun herinnering levend houden, met als leidmotief ‘nooit weer’. In hoeverre je die individuele soldaten die voor de Duitsers vochten verantwoordelijk kunt houden voor de misdaden die ook in hun naam zijn gepleegd en het mede in stand houden van een wrede bezetting, is een andere vraag. Vaak wordt erop gewezen dat het zulke jonge jongens zijn, dienstplichtigen, en op weigering en desertie stonden zware straffen. Maar deze soldaten waren allemaal in de twintig en enkelen zelfs boven de dertig. Dan nog is de vraag hoeveel keuze zij werkelijk hadden, en, zoals ik in mijn vorige post reeds aangaf, het is achteraf door buitenstaanders natuurlijk makkelijk oordelen. Maar hoe dat ook zij, zij dienen niet op dodenherdenking tegelijk met verzetsstrijders en Joden te worden herdacht. Dat is niet alleen voor die inmiddels overleden verzetsstrijders, maar ook voor veel nabestaanden en kinderen van Holocaustslachtoffers een brug te ver. Een brug die misschien beter maar nooit overgegaan kan worden. Ook al is de intentie van meneer Bartelman en de burgemeester waarschijnlijk zuiver, het kan ook mensen aantrekken die heel andere intenties hebben. Bovendien geeft het een signaal af, dat, net als bij dat omstreden gedicht, makkelijk zo opgevat kan worden als dat er eigenlijk geen echt onderscheid is tussen goed en kwaad in de oorlog, dat iedereen op zijn manier slachtoffer was en misschien ook wel dader. Daarmee raakt de nagedachtenis vertroebeld van de werkelijke slachtoffers, van hen die totaal geen enkele keuze hadden en door een onmenselijk regime werden vermoord, en van hen die de goede keuze maakten en in het verzet gingen, en dat met hun leven moesten bekopen.
Ik heb wat dit betreft veel emotionele reacties gezien en gehoord de afgelopen dagen, evenals bij dat gedicht. Het rijt wonden open, maakt gevoelens van angst en onveiligheid wakker en wordt wel degelijk ook opgevat als een vorm van vergoelijking. Ik gun de nabestaanden van deze gevallen soldaten, van alle gevallen Duitse soldaten, een waardige herdenking waarin hopelijk plaats is voor het onderscheid tussen de waarde van een individueel leven dat in dienst stond van een vreselijk fout regime. Maar dat kan niet tegelijk met het herdenken van de slachtoffers van de nazi-terreur.
Hieronder een oproep die op Facebook rondgaat om het comité en de burgemeester te benaderen en te verzoeken hiervan af te zien.
Ratna Pelle
OPROEP
Nadat het Nationaal Comite 4 en 5 mei eerder deze week, zij het niet van harte, besloot het omstreden gedicht “Foute Keuze” van Auke de Leeuw van de dodenherdenking op de Dam terug te trekken, blijkt nu dat men in Vorden ook daders wil gedenken. Het Comite 4 mei Vorden heeft besloten om tijdens de dodenherdenking ook een rondje langs de graven van de gevallen Duitse soldaten te lopen.
Ik citeer de voorzitter van het Comite: “Het Vordens Mannenkoor zal hier het lied Brüder reicht die Hand zum Bunde ten gehore brengen. Hierna wordt de terugweg vervolgd naar de uitgang van de begraafplaats”. Het Comite acht deze herdenking nu mogelijk omdat alle verzetshelden inmiddels zijn gestorven.
Bron: http://www.destentor.nl/regio/lochem/10874053/In-Vorden-omgekomen-Duitse-soldaten-herdacht.ece
Bovendien is Nederland nu verenigd met Duitsland in Europa, aldus de heer Hartelman.
Bron: http://www.contact.nl/regio/artikel/568144/
In het Katholiek Nieuwsblad wordt fel uitgehaald naar het Comite.
Bron: http://www.katholieknieuwsblad.nl/opinie/item/2007-4-mei-vorden-herdenkt-nazi-soldaten.html
Enkelen van ons hebben er vanavond van gedachten over gewisseld op Facebook en komen tot de conclusie dat er opnieuw een stap in de verkeerde richting wordt gezet. Wij hebben dan ook besloten actie te ondernemen en het Comite en de gemeente Bronckhorst waar Vorden onder valt hierop aan te spreken.
Indien meer mensen zich geroepen voelen dit te doen dan kunnen zij zich wenden tot:
Comite 4 mei Vorden
Decanijeweg 14,
7251BP Vorden
0575-552055
Daarnaast kan ook de burgervader van de gemeente Bronckhorst, de heer Henk Aalderink worden benaderd op zijn eigen weblog:
http://www.henkaalderink.nl/
of op zijn Facebook-acount:
https://www.facebook.com/henk.aalderink
of benader hem op Twitter:
https://mobile.twitter.com/henkaalderink
Ook de regionale media kunnen worden aangeschreven:
http://www.bronckhorst.nl/index.php?simaction=content&mediumid=4&pagid=253&fontsize=12&stukid=1349
Wij vinden het volkomen ongepast om op 4 mei gevallen Duitse soldaten tegelijk met geallieerden te herdenken.
Niet op 4 mei!
Foto boven: het graf van de Duitse soldaten in Vorden.
Post Scriptum Wouter Brassé:
Wie worden verder herdacht bij de dodenherdenking in Vorden? Het bericht hierboven vermeldt alleen Britse soldaten. Het slachtofferregister van de Oorlogsgravenstichting vermeldt 7 begravenen in Vorden; 3 daarvan waren vermoorde Jehova’s Getuigen.
Vorden heeft ook een kleine Joodse begraafplaats, maar tijdens de bezetting woonden er geen Joden meer. Het Digitaal Monument voor de Joodse Gemeenschap in Nederland vermeldt wel 13 vermoorde Joden die van Vorden geboortig waren. (In sommige gemeenten worden ook zulke slachtoffers herdacht.) Te Vorden hebben ondermeer Joodse families Philips, Windmuller en Wertheim gewoond. Deze aquarel uit 1945 geeft de Joodse begraafplaats in Vorden weer (bron: Joods Historisch Museum).
Uit het naburige Lochem (tegenwoordig ook gemeente Bronckhorst) zijn tientallen Joden gedeporteerd en vermoord. Ratna en ik hebben onlangs een weekend in Lochem verbleven en ook Vorden bezocht, beide mooie, rustieke plaatsen. In Lochem vonden we de oude synagoge, met een gedenkplaat voor de vermoorde Joden.
Welke zieke geesten lukt het toch elk jaar weer om onze dodenherdenking en het bevrijdingsfeest te verzieken.
Waarom zouden wij hun doden moeten herdenken. Als we dan toch Duitse soldaten willen herdenken, dan die soldaten die gedeserteerd zijn of in het verzet zijn gegaan.(want die waren er ook). Nee we stoten het liefst de nabestaanden van onze eigen slachtoffers voor het hoofd. Sommige politici hebben daar een neus voor, ze tonen geen enkel medeleven, maar denken alleen aan hun eigen optreden of het op de voorgrond treden. Waarom wordt er trouwens dat gezegd dat de Duitsers uit Vorden geen SS’ers waren. Wat is het verschil, het zijn en waren daders. Weten we dan niet wat die zogenaamde Saubere Wehrmacht en Luftwaffe in het oosten uitgevreten heeft als hulpje van de Einsatzgruppen, Einsatzkommando’s en de Sonderkommando’s die achter de Wehrmacht aan Rusland binnentrokken en daar systematisch alle joden, gehandicapten en andere hun niet wel gezinden opruimden. Tevens verleende de Wehrmacht hand en spandiensten bij het doden van lichamelijk en geestelijk gehandicapten in de inrichtingen in die regio’s om deze instellingen te gebruiken als lazaret(hospitaal). Dus al met al waren de soldaten van de Wehrmacht ook geen lieverdjes. Dus in Nederland zeker geen herdenkingen van Duitse soldaten en zeer zeker niet op 4 mei. Als deze al herdacht moeten worden dan moet dit gebeuren door de Duitse autoriteiten op 8 mei (de capitulatie), dan kunnen op die dag ook Nederlandse nabestaanden van oud SS’ers en andere collaborateurs aansluiten. Zo, dit moest er even uit.
Ik ben zelf van 1944 en wij hebben met ons gezin huis en haard moeten verlaten in november 1944 om van Gennep naar Leek bij de stad Groningen te evakueren. Tevens had ik een oom die in 13 gevangenissen en kampen heeft gezeten in Nederland,Polen in WO II, en daar jaren later aan degevolgen van is overleden
Conclusie, geen herdenking van Duitse soldaten op 4 of 5 mei.
.
Het is eigenlijk vrij simpel: de dodenherdenking op 4 mei is bedoeld om de (Nederlandse) slachtoffers van de nazi-terreur en degenen die vochten tegen het nazi-regime te herdenken; niet degenen die vochten VOOR het nazi-regime, ook al waren lang niet alle Duitse soldaten overtuigde nazi’s.
Duitsers hebben miljoenen joden, Polen en ook Nederlanders vergast, vermoord en dan moeten wij hen herdenken? No way over mijn lijk