Israëlische politieke partijen

Voor de verkiezingen van 2015 zie: Verkiezingsuitslag Israel 2015
 
Laatste update 11-10-2013
 
Op 22 januari 2013 zijn in Israel verkiezingen gehouden voor de Knesset. Hieronder links naar onze artikelen en commentaren over de verkiezingen, en de uitslagen van voorgaande verkiezingen en de definitieve uitslag van nu. De coalitie-onderhandelingen zijn nog gaande (zie ook de links hieronder).

Op de website van het CIDI staat een beknopt overzicht van de partijen en hun standpunten. Op het Kieskompas Israel (of via de satirische stemwijzer hieronder) kunt u bepalen waarop u zelf zou stemmen.

Zie ook: Verkiezingen in Israel en Verkiezingsuitslag Israel.

 

 
 
Recente artikelen op IPI:
 

Een satirische stemwijzer voor de Israelische verkiezingen van 2013…

 

* Verkiezingsuitslagen 2003-2006-2009-2013

* De verkiezingen van 28-3-2006

* De partijen in de Knesset (2009)

Zie ook over verkiezingen 2009:

Nieuwsblog berichten over verkiezingen 2009:

 


Hieronder de verkiezingsuitslagen van de afgelopen jaren, enkele observaties, en een overzicht van de partijen met hun belangrijkste punten en opmerkingen.

Verkiezingsuitslagen 2003-2006-2009-2013

De politieke partijen in Israël, met aantallen zetels in de 16de, 17de en 18de Knesset. De Knesset telt in totaal 120 zetels.

Naam

Positie

Leiders

Zetels
  2003

Zetels
  2006

Zetels
  2009

Zetels   2013

Likoed

rechts, zionistisch,
  kapitalistisch

2003 Ariel Sharon

2006 Benjamin Nethanyahu

40 (g)

12

27

 31

Yisrael Beiteynu (Israel Ons Thuis)

extreem rechts, zionistisch

Avigdor Lieberman

– (b)

11

15

Yesh Atid

centrumrechts, zionistisch

2012 Yair Lapid

 19

Kadima

centrumrechts, zionistisch

2005 Ariel Sharon

2006 Ehud Olmert

2009 Tzipi Livni

2012 Shaul Mofaz

– (a)

29

28

 2

Hatnua

centrumlinks, zionistisch

2012 Tzipi Livni

 6

Labor (Arbeiderspartij)

centrumlinks, zionistisch

2003 Amram Mitzna

2005 Amir Peretz

2007 Ehud Barak

2011 Shelly Yachimovich

21

19

13 (8)

 15

Meretz (Yahad of Ya’ad)

links, seculier, zionistisch

Haim Oron

2012 Zahava Gal-On

6

5

3

 6

Shas

ultra-orthodox, centrum-rechts, niet-zionistisch

Eliyahu Yishai

11

12

11

 11

(Agudath Yisrael)

United Torah Judaism (c)

ultra-orthodox, rechts, niet-zionistisch

Yakov Litzman

3

6

5

 7

(Degel Hatorah)

ultra-orthodox, gematigd, niet- zionistisch

(Moshe Gafni Avraham Ravitz)

2

(NRP, Nationaal Religieuze Partij)

Jewish Home (Bayit Yehudi)

extreem rechts, religieus zionistisch

(Daniel Hershkovitz)

2012 Naftali Bennett

6 (c)

9

3

 12

(Nationale Unie)

extreem rechts, zionistisch

Ari Ariel, (Aryeh Eldad)

7

(b)

4 (2)

 samen met Jewish Home

Otzma LeYisrael (Kracht voor Israel)

extreem rechts, zionistisch

Aryeh Eldad, Michael Ben-Ari

– (2)

 0

Hadash

communistisch en anti-zionistisch   (“Arabische” partij)

Muhamed Barakeh

3

3

4

 4

Verenigde Arabische Lijst (Ra’am-Ta’al)

anti-zionistisch, inclusief islamisten   (“Arabische” partij)

Ibrahim Sarsour

2

4

4

 4

Nationale Democratische Vergadering (Balad)

progressief en anti-zionistisch   (“Arabische” partij)

Jamal Zahalka

3

3

3

 3

Voormalig:

           

– Gil (Gepensioneerden)

ouderenpartij

Rafi Eitan

0

7

0

– Independence (afsplitsing Labor)

centrumlinks, zionistisch

2011 Ehud Barak

– (5)

– Shinui

centrum, zionistisch, kapitalistisch

1999 Tommy Lapid

2006 Ron Levintal

15 (e)

0

– Noy

centrumrechts

David Tal

1 (f)

0

(a) Kadima werd in november 2005 opgericht door premier Ariel Sharon. 13 Likoed en 1 Labor Knessetleden sloten zich erbij aan.
(b) Yisrael Beiteynu en de Nationale Unie partij deden als gezamenlijke lijst mee in 2003; in 2006 vormde de Nationale Unie een lijst met de NRP.
(c) NRP had voor de verkiezingen van 2006 nog 4 zetels, daar Effie Eitam en Yitzhak Levy zich hadden afgesplitst om de nog extreemrechtsere Hernieuwde Nationaal Zionisme Factie te vormen. In 2009 is de NRP opgevolgd door Jewish Home.
(d) Sinds 2006 op een gezamenlijke lijst als “Verenigd Torah Judaïsme” (Yahadut Hatorah).
(e) Shinui had voor de verkiezingen van 2006 nog 14 zetels over, daar 1 lid was geroyeerd; 11 daarvan hadden zich echter afgesplitst en deden onder een andere lijst mee, die eveneens geen zetels haalde.
(f) David Tal stapte uit de Shas partij en sloot zich aan bij Amir Peretz’s partij Am Ehad, maar verliet Am Ehad toen die partij fuseerde met Labor.
(g) Twee zetels waren afkomstig van Yisrael BaAliyah, dat met Likoed fuseerde na de verkiezingen van 2003.


De verkiezingen van 28-3-2006:

Kadima won in 2006 wat minder sterk dan verwacht, en Labor deed het relatief goed. Verrassend goed scoorden Yisrael Beiteinu (Lieberman, extreem rechts), Gil (ouderenpartij), en Shas (ultra-orthodox). De stemmen voor Yisrael Beiteinu en Gil werden wel als proteststemmen gezien, tegen Likud’s harde sociaal-economische beleid en de terugtrekking uit Gaza. Labor profileerde zich met name op sociale thema’s. Naast veiligheid, dat altijd een belangrijk thema is in de Israëlische verkiezingen, speelden sociaal-economische zaken dit keer duidelijk ook een belangrijke rol.
Hoewel Kadima met afstand de grootste partij werd, was het moeilijk voor haar om een stabiele coalitie samen te stellen. Aangezien Kadima werd gevormd als afsplitsing van Likud, omdat Sharon binnen de Likud zoveel tegenstand ondervond voor het ontruimen van nederzettingen, lag een coalitie met Labor, aangevuld met Shas en Gil (de gepensioneerden partij) voor de hand.

De verkiezingen van 2006 kenden een historisch lage opkomst van 63%, wat opmerkelijk was gezien het feit dat er belangrijke thema’s op het spel stonden, en volgens sommigen was het zelfs een beetje een referendum achteraf over de eenzijdige terugtrekking uit Gaza en de vraag of Israël zich ook uit delen van de Westoever eenzijdig moest terugtrekken.

Waarom dan zo’n lage opkomst?

* Slechts de helft van de jongeren is gaan stemmen.  

* Voor velen was Sharon de leider, en hadden ze weinig vertrouwen in iemand anders. 

* Door verschillende corruptieschandalen, en het overlopen van verschillende politici naar andere partijen, had men geen vertrouwen meer in de politiek.


De partijen in de Knesset (2009)

Kadima

Partijleider: Tzipi Livni Website: http://www.kadima.org.il/ (Hebreeuws) Hoofdprogrammapunten:

  • Steunt vredesonderhandelingen op basis van de ‘Routekaart naar Vrede’, waarin uiteindelijk een Palestijnse staat zou worden opgericht zoals op de Annapolis conferentie verwoord. Weigert te onderhandelen met Hamas als leider van de PA tenzij Hamas Israëls bestaansrecht en eerdere verdragen met de PA erkent en alle geweld beëindigt.
  • Geen verdere eenzijdige terugtrekkingen, maar Israël behoudt zich wel het recht voor om unilateraal haar definitieve grenzen te trekken als de Palestijnen zich niet houden aan hun verplichtingen onder de Routekaart.
  • Wil de grote nederzettingenblokken (Ariel, Gush Etzion en Ma’alei Adumim) binnen de uiteindelijke grenzen van Israël hebben. (Bij de verkiezingen van 2006 werd hierbij ook Oost-Jeruzalem genoemd.)
  • Bestuurlijke hervormingen om de macht van Centrale Comités binnen politieke partijen in te perken.
  • Voortzetten van ontwikkeling naar een gematigde markt-economie.
  • Wil wetgeving invoeren ten behoeve van burgerlijk huwelijk en begraven.

Kadima (of Qadima, Hebreeuws voor “voorwaarts”) is de partij opgericht in november 2005 door premier Ariel Sharon uit de Likoed. In november 2005 kwam de regering Sharon ten val, nadat Amir Peretz tot leider van de Labor partij was gekozen, die vervolgens uit de regeringscoalitie stapte. Sharon besloot dat hij niet verder kon met Likoed, omdat Likoedleden die kwaad waren over de terugtrekking uit de Gazastrook hem het verder regeren onmogelijk maakten. Hij richtte daarom Kadima op, waarbij zich 13 Knessetleden van Likoed en 1 van Labor aansloten, alsook zijn vice-premier Ehud Olmert en Labor-veteraan Shimon Peres (de huidige president). Kadima zegt de Routekaart naar Vrede te willen volgen (volgens de Israëlische interpretatie, die eist dat de Palestijnen hun terreurgroepen ontmantelen voordat onderhandelingen kunnen doorgaan).

Kritiek en opmerkingen over Kadima: Onder leiding van Ehud Olmert heeft Kadima weinig bereikt. Het Kadima plan voor verdere eenzijdige terugtrekking uit delen van de Westoever werd al snel op sterk water gezet na een geweldsescalatie bij de Gazastrook en een slecht verlopen oorlog met Hezbollah in 2006. De reputatie van premier Olmert liep verdere schade op door een reeks van corruptieschandalen die uiteindelijk tot zijn aftreden en nieuwe verkiezingen leidden. Het voorspelde uiteenvallen van de partij na de uitschakeling van Sharon, bleef vooralsnog uit.

Labor (Arbeidspartij)

Partijleider: Ehud Barak Website: www.Avoda.org.il  (Hebreeuws) Hoofdprogrammapunten:

  • Wil onderhandelen met de PA van Mahmud Abbas, zonder Israëls veiligheidsbelangen te compromiteren.
  • Steunt de oprichting van een Palestijnse staat, met ontmanteling van geisoleerde Joodse nederzettingen..
  • Wil minimumlonen verhogen en sociale voorzieningen uitbreiden voor ouderen en gehandicapten.
  • Wil op gebied van religie de status quo handhaven.

Labor is een sociaal-democratische partij opgericht in 1968 als een fusiepartij van Mapai, Ahdut Ha’avoda – Poalei Tziyon en Rafi. Haar voorganger Mapai met name had vanaf 1930 het voortouw gehad bij het opbouwen van de Joods-Zionistische staat, en had haar vanaf de onafhankelijkheid onafgebroken geleid in coalitie-regeringen met kleinere partijen. Labor steunt officieel sociaal pluralisme en gelijkheid, en sinds de jaren ’90 staat ze een vrije markt “met een ziel” voor. Buitenlands beleid is doorgaans centrumlinks. Na de Zesdaagse Oorlog steunde Labor de vestiging van nederzettingen in de Jordaanvallei, bij Hebron en in sommige andere delen van de bezette Westoever en Gazastrook, maar niet in de dichtbevolkte gebieden. Vanaf 1992, onder aanvoering van Yitzhak Rabin, steunde ze vredesonderhandelingen met de Palestijnen in het Oslo-vredesproces. Vanaf haar oprichting tot aan de laatste verkiezingen is Labor meer dan de helft van haar Knesset zetels kwijt geraakt. Partijvoorzitters van Labor waren Levi Eshkol (1968-69), Golda Meir (1969-74), Yitzhak Rabin (1974-77; 1992-95), Shimon Peres (1977-92; 1995-97; 2003-05), Ehud Barak (1997-2001), Binyamin Ben-Eliezer (2001-02), Amram Mizna (2002-03). Labor leverde de Israëlische premier in 1968-77; 1984-86; 1992-96; en 1999-2001. In november 2005 werd Amir Peretz als leider gekozen, die na de Tweede Libanon Oorlog plaats moest maken voor oud-premier Ehud Barak.

Kritiek en opmerkingen over Labor: Labor heeft flinke verliezen geleden in vorige verkiezingen, en Barak heeft sinds zijn terugkeer nog weinig indruk gemaakt. Het socialistische verleden van Labor is flink verwaterd, en menigeen ziet nauwelijks nog verschil met Kadima.

Likoed

Partijleider: Binyamin Netanyahu Website: www.likud.org.il/  (Hebreeuws) Hoofdprogrammapunten:

  • Verklaart zich bereid over vrede te onderhandelen met een Palestijns leiderschap dat “niet door terreur  gecomprimeerd is”, maar weigert te onderhandelen met Hamas of een leden van een door Hamas geleide PA.
  • Wil om vrede te bevorderen in eerste instantie de Palestijnse economie steunen (“economisch vredesplan”).
  • Tegen het ontruimen van de grotere nederzettingen.
  • Voortzetting van de economische hervormingen die Netanyahu als Minister van Financiën begon.
  • Wil op gebied van religie en staat de status quo handhaven.

Likoed is navolger van de revisionistische Herut partij van Menachem Begin, die met verschillende andere partijen fuseerde tot in 1972 de Likoed tot stand kwam en een machtsblok van betekenis werd. De Likud werd mede door Ariel Sharon opgericht, die de partij weer verliet en later terugkeerde. Vanaf 1977 heeft Likud meerdere regeringen geleid, soms in coalitie met Labor. Haar grootste verdienste was het vredesverdrag met Egypte in 1979, echter nadien stortte zij Israël in de (eerste) Libanon Oorlog, en in de jaren ’90 verzette Likud zich fel tegen het door de regering Rabin geleide Oslo-vredesproces.

Kritiek en opmerkingen over Likud: Likud verloor veel van haar betere leden in 2005-2006 aan Kadima. Er is wel nieuwe aanwas, maar die lijkt verdeeld te zijn tussen een linker- en een rechtervleugel. Benjamin Netanyahu’s laatste termijn als premier (eind jaren ’90) was geen groot succes, en zijn keiharde economische politiek heeft veel van de traditionele achterban, die uit (de vaak arme) Russische immigranten en Sefardi (Joden uit Arabische landen) bestond, van zich vervreemd. Een deel daarvan lijkt naar Yisrael Beteinu te zijn uitgeweken.

Meretz-Yachad

Partijleider: Haim Oron Website: http://meretz.org.il/english/  Hoofdprogrammapunten:

  • Linkse sociaal-democratische seculiere partij.
  • Steunt een eerlijke vrede tussen Israël en haar buren.
  • Steunt sinds lange tijd directe onderhandelingen met de Palestijnen, maar erkent dat directe onderhandelingen met Hamas nu niet opportuun is.
  • Wil nederzettingen ontruimen en volledige terugtrekking uit de Westoever.
  • Steunt staatserkenning van niet-orthodoxe stromingen en gelijke erkenning van vader-joden.
  • Speerpunten mensenrechten, burgerrechten en sociale rechtvaardigheid.
  • Speerpunten ecologie en milieubescherming.
  • Zet zich in tegen discriminatie van de Israëlische Arabieren.

Meretz was in 1992 gevormd als een samenwerking van drie eerdere linkse partijen die het vredeskamp een sterke parlementaire vertegenwoordiging wilden geven. De partij kreeg in 1992 12 zetels, in 1996 9 en in 1999 10 zetels. Vanwege de tweede Intifada en de daaropvolgende verrechtsing binnen de Israëlische politiek zakte de partij naar 6 zetels in 2003 en 4 zetels in 2006. De huidige partij Meretz-Yachad is een fusie van eind 2003 tussen de oorspronkelijke Meretz en Yossi Beilin’s Shahar.

Kritiek en opmerkingen over Meretz: Meretz leed bij de laatste verkiezingen een nederlaag omdat de partij en haar leiderschap het mislukken van de vredesonderhandelingen en het uitbreken van de tweede Intifada grotendeels aan Israël zelf weet. Leider Yossi Beilin was medeverantwoordelijk voor de Oslo Akkoorden (toendertijd als minister voor Labor) en bleef na het fiasco daarvan verklaren dat Arafat te vertrouwen was, en vrede mogelijk is met verdere Israëlische concessies. Beilin, in het buitenland populair als een van de architecten van het zogenaamde Geneefse Akkoord, dat vergaande concessies voorstaat in ruil voor vrede, is in eigen land ook om ‘persoonlijke’ redenen niet erg populair: hij geldt als over-ambitieus en heeft andere politici van zich vervreemd.

Nationale Democratische Vergadering (Balad)

Partijleider: Jamal Zahalka Website: www.Balad.org Hoofdprogrammapunten:

  • Israëlische Arabische partij.
  • Israël moet een democratische staat voor al haar inwoners zijn, zonder Joods karakter.
  • Steunt recht op terugkeer van Arabische vluchtelingen uit de oorlog van 1948.
  • Volledige Israëlische terugtrekking uit de Westoever en Oost-Jeruzalem
  • Steunt oprichting van een Palestijnse staat.

Kritiek en opmerkingen over Balad: Alle drie de Arabische partijen (Balad, Hadash en de Verenigde Arabische Lijst, zie hieronder) wijzen het Joodse/Zionistische karakter van Israël af, en maken samenwerking met andere partijen daarmee welhaast onmogelijk. De leiders van deze partijen scharen zich vaak openlijk achter de Palestijnen en doen mee aan demonstraties tegen bijvoorbeeld de afscheidingsbarrière, wat vanuit hun positie begrijpelijk is en bovendien legitiem (rechtse politieke leiders waren ook aanwezig bij acties van de kolonisten tegen ontruimingen), maar hen wel van de rest van de politiek vervreemdt. Zij hebben dan ook altijd in de oppositie gezeten, maar gaven wel gedoogsteun aan Barak in 1999-2000. Veel Israëlische Arabieren stemden overigens op Barak in 1999, maar hij verspeelde hun steun door zowel nogal dubieuze uitspraken over Arabieren als het harde optreden van de politie tegen Israëlische Arabieren aan het begin van de Intifada, waarbij 13 Israëlische Arabieren omkwamen.

Nationale Unie [ -Nationaal Religieuze Partij (Mafdal) ]

Partijleider: Ari Ariel, Aryeh Eldad Website: www.Leumi.org.il, www.Mafdal.org.il Hoofdprogrammapunten:

  • Coalitie van rechtse partijen, zowel religieus (NRP) als seculier (Moledet & Tekuma).
  • Tegen verdere terugtrekkingen van de Westoever, op veiligheids-, Bijbelse en Zionistische gronden.
  • Tegen enige concessies aan de Palestijnse Autoriteit en tegen onderhandelingen met de PA of Hamas.
  • Tegen het oprichten van een Palestijnse staat.
  • Voor vrijwillige verhuizing van Arabieren in de vluchtelingenkampen op de Westoever en Gaza naar andere Arabische landen.
  • Streng veiligheidsbeleid.
  • Versterken van het staats onderwijs systeem.

NRP – Nationale Religieuze Partij – (Hebreeuws: “Mafdal – Mifleget haPoalim Dati-Leumi” betekent Nationale Religieuze Arbeiders Partij) – Orthodox Joodse Zionistische partij die oorspronkelijk socialistisch was en verschillende Kibboetsen stichtte. Verbonden met de Mizrahi religieuze beweging. In de jaren ’60 begon de partij afstand te nemen van haar traditionele ideologie onder invloed van Gush Emoenim. NRP werd het thuis van de “Groter Israël” (Eretz Yisrael Hashleimah) ideologie van het bouwen van nederzettingen op de Westoever en in de Gazastrook, gebieden die in 1967 door Israël waren bezet.

Kritiek en opmerkingen over de Nationale Unie-Nationaal Religieuze Partij: De ideologie van de NU-NRP om de bezette gebieden geheel te houden en koloniseren is onhoudbaar als Israël een Joodse en democratische staat wil blijven. Het is dan ook de vraag hoe ‘vrijwillig’ de verhuizing van de Palestijnen naar Arabische buurlanden wat hen betreft uiteindelijk zal zijn.

Shas

Partijleider: Eliyahu Yishai  Website: www.shas.org.il (Hebreeuws) Hoofdprogrammapunten:

  • Sefardische religieuze beweging, geleid door spiritueel mentor Rabbi Ovadia Yosef (overleden okt. 2013).
  • Regeringsbeleid moet gebaseerd zijn op strikte Joodse wet.
  • Was in het verleden bereid land voor vrede te ruilen, maar komt hier enigszins op terug vanwege de toegenomen terreur.

Shas werd opgericht in 1984, mede vanwege de ondervertegenwoordiging van Sefardische Joden in de Israëlische politieke, religieuze en maatschappelijke leiding. De partij begon met 4 zetels in 1984 en was in 1999 tot 17 zetels gegroeid.

Kritiek en opmerkingen over Shas:: Rabbi Ovadia Yosef kwam vooral de laatste jaren meermaals in opspraak vanwege dubieuze uitspraken over bijvoorbeeld Arabieren. Shas heeft aan verschillende regeringscoalities deelgenomen (met name om links aan een meerderheid te helpen), en wist in ruil daarvoor veel geld binnen te slepen voor de Yeshiva’s (Joods-orthodoxe scholen) en andere religieuze zaken. Volgens critici drukken religieuze partijen een te groot stempel op de politiek en het maatschappelijk leven (bijvoorbeeld huwelijksrecht, Shabbat), doordat zij vaak onmisbaar zijn in coalities.

Shinui

Partijleider: Ron Lowenthal Campagne leuzen: Shinui – thuis van seculiere Israëli’s en de middenklasse Hoofdprogrammapunten:

  • Liberale, Zionistische, seculiere partij.
  • Voor een seculiere staat met scheiding van religie en staat.
  • Voorstander van een territoriaal compromis voor vrede, maar voor een streng veiligheidsbeleid.
  • Steunt een vrije markt en privatisering van overheidsbedrijven.

Kritiek en opmerkingen over Shinui: Shinui werd in de verkiezingen van 2006 geheel weggevaagd. Kadima heeft haar toen vervangen als Israëls centrumpartij, zonder de principieel anti-religieuze standpunten van Shinui. Vanaf 2013 vervult Yesh Atid die rol.

Hadash – Democratisch Front voor Vrede en Gelijkheid

Partijleider: Mohammad Barakeh Website: www.Hadash.org.il Hoofdprogrammapunten:

  • Communistische ideologie.
  • Wil de positie van achtergestelde Israëli’s verbeteren.
  • Het opstellen van een democratische en seculiere grondwet.
  • Verbetering van rechten van Israëlische Arabieren en vrouwen.
  • Steunt Israël als staat voor al haar inwoners i.p.v. ‘Joodse Staat’.
  • Steunt de oprichting van een Palestijnse staat.
  • Steunt recht op terugkeer voor Palestijnse vluchtelingen van 1948 als zij dat willen, of anders compensatie voor de achtergelaten eigendommen.

Kritiek en opmerkingen over Hadash: (Zie ook eerder bij Balad.) De leus “twee staten voor twee volken” is in tegenspraak met haar programma: Israël moet voor zowel Joden als Arabieren (inclusief vluchtelingen) worden, en Palestina voor de Arabieren. Op termijn zal dit leiden tot “twee staten voor één volk”, daar Israël zijn Joodse meerderheid zal verliezen als de vluchtelingen daarheen zullen terugkeren.

Verenigde Arabische Lijst

Partijleider: Ibrahim Tzartzur Hoofdprogrammapunten:

  • Unie van drie Israëlisch-Arabische partijen – Verenigde Arabische Partij (Ra’am), Arabisch Nationale Partij (Mada) en Islamitische Beweging.
  • Israël moet een staat worden voor al haar inwoners zonder duidelijk Joods karakter.
  • Volledige Israëlische terugtrekking van de Westoever, Gazastrook en Oost-Jeruzalem.
  • Oprichten van een Palestijnse staat met Jeruzalem als hoofdstad.
  • Recht op terugkeer voor Palestijnse vluchtelingen van 1948.

Kritiek en opmerkingen over Verenigde Arabische Lijst: Zie eerder bij Balad.

Torah en Shabbat Judaïsme cq.

Verenigd Torah Judaïsme (“Yahadut Hatorah”)
– coalitie van Agudath Yisrael en Degel Hatorah

Partijleider: Yakov Litzman Hoofdprogrammapunten:

  • Coalitie van Ashkenazi ultra-orthodoxe partijen.
  • Regeringsbeleid moet gebaseerd zijn op Joodse wet.
  • Gelooft dat het Land van Israël door God aan het Joodse volk werd gegeven.
  • IJvert voor overheidssteun aan hun religieuze instituties.

Agudath Yisrael is een partij van ultra-orthodoxe Joden, opgericht in Polen in 1912 en in de vroege jaren ’20 in Palestina gevestigd. Agudath Yisrael was niet-Zionistisch of anti-Zionistisch en erkende de Joodse staat niet. De partij ging verschillende coalities aan, en gaat van tijd tot tijd samen met Degel Hatorah om de Verenigd Torah Judaïsme partij te vormen. Zij willen dat de staat religieuze wetten volgt en financiële steun verleent aan hun scholen en religieuze instituties. Hoewel niet-Zionistisch, steunen zij doorgaans de bezetting en stemmen met rechts mee tegen vredesonderhandelingen en compromissen. Zij zijn niet echt theocratisch, omdat ze zich alleen in religieuze zaken principieel uitlaten. (Dit onderscheidt hen van standpunten binnen de NRP die een religieus-Joodse regering voorstaan die haar interpretatie van religieuze wetten op het gehele publieke leven wil opleggen.) Degel Hatorah Party – Litouwse ultra-orthodoxe Haredi partij, opgericht onder het spirituele leiderschap van Rabbi Eliezer Menahem Shach voor de verkiezingen van 1988. Haar leider is Rabbi Avraham Ravitz. De partij won twee Knesset zetels en trad toe tot de regering van nationale eenheid. In latere verkiezingen deed zij mee in een gezamenlijke lijst met Agudath Yisrael onder de naam Verenigd Torah Judaïsme. De partij is vooral geïnteresseerd in financiering voor haar scholen en religieuze instellingen en in het verheffen van religieuze wetten tot staatswetten. In haar buitenlandse beleid is zij niet militant.

Yisrael Beitenu (‘Israël is ons Thuis’)

Partijleider: Avigdor Lieberman Website: http://beytenu.org/ Hoofdprogrammapunten:

  • Rechts-nationalistische partij.
  • Hamert op veiligheid en misdaadbestrijding.
  • Wijst onderhandelingen met een door Hamas-geleide PA af.
  • Wil de grenzen van Israël aanpassen om een maximaal aantal Joden en minimaal aantal Arabieren binnen de toekomstige permanente grenzen van Israël de hebben, door Israëlisch land met veel Arabieren (de Arabische driehoek in Noord-Galilea) uit te ruilen voor grote nederzettingenblokken en de Jordaanvallei.

Kritiek en opmerkingen over Yisrael Beitenu: Deze partij heeft bij de verkiezingen onverwacht veel stemmen behaald, met name van Russische immigranten die zich door Likud in de steek gelaten voelden. Volgens critici wil zij de Israëlische Arabieren gedwongen uit Israël verplaatsen, en was haar campagne doordrenkt van racistische uitlatingen. Een landruil waarbij Israëlische Arabieren deel worden van een toekomstige Palestijnse staat (waarvan wij ons overigens afvragen of Lieberman die überhaupt voorstaat) is alleen mogelijk indien beide partijen met zo’n uitruil instemmen. Israëlische Arabieren zijn Israëlische staatsburgers en volgens de Israëlische wet kan men niemand op grond van zijn etniciteit zijn staatsburgerschap afnemen. 

Gil (Gepensioneerden partij)

Partijleider: Rafi Eitan Hoofdprogrammapunten:

  • Komt op voor de belangen van de ouderen.

Kritiek en opmerkingen over GIL: Deze partij heeft geheel onverwacht 7 zetels behaald. Zij weigert zich tot nu toe over andere onderwerpen dan de belangen van gepensioneerden uit te laten, en heeft aangekondigd iedere coalitie te willen steunen die aan haar eisen wat dit betreft tegemoet wil komen. Het schijnt dat ook niet-gepensioneerden op deze partij hebben gestemd, uit onvrede over hun verslechterde situatie. Men kan de winst van Gil dan ook beschouwen als een proteststem tegen het harde economische beleid van de afgelopen jaren.

 

Bronnen:

Voor eerdere verkiezingen in Israël zie de op CIDI website (via internet-archief):

Verkiezingen in Israel – 28 januari 2003

Verkiezingen in Israel – 17 mei 1999

 


© Dit artikel is copyright Israël-Palestina Informatie, afgezien van onderdelen waarvoor andere bronnen worden vermeld. Voor overname gelieve kontakt met ons op te nemen via het e-mail adres. Beperkte citaten voorzien van een link naar deze webpagina zijn toegestaan.

 

Comments are closed.