= IMO Blog =
Het is een veelgehoorde theorie in de discussie over de terreur tegen Charlie Hebdo. De oorzaak van dit geweld zouden we vooral bij onszelf moeten zoeken. Het Westen heeft boter op zijn hoofd wanneer het met de vinger wijst naar radikale moslims, enge imams en de nog akeliger leiders van IS en Al Qaida. Het ligt in feite vooral aan onszelf. Omdat we moslims discrimineren waardoor ze zich vernederd voelen. Omdat we autocratische leiders in het Midden-Oosten steunen. Omdat we Israel steunen en niet meer doen voor de Palestijnen. Omdat we oorlogen zijn begonnen in Irak en Afghanistan, met vele duizenden doden en een veelvoud aan gewonden en ontheemden als gevolg. De oplossing is dan ook om meer begrip en empathie voor moslims te ontwikkelen in plaats van ze in een hoek te zetten.
Vorige week vrijdag was journalist Pieter Stockmans te gast bij De Wereld Draait Door, waar hij vertelde dat hij bij de ‘Islamitische Staat’ op bezoek is geweest in Jordanië, om zich in hun ideologie te verdiepen en uit oprechte interesse voor hun verhaal. Hij zei empathie te tonen voor de voedingsbodem van hun ideeën, maar niet al hun geweld goed te keuren. Dat valt dan weer mee. Hij zag het als zijn taak om het verhaal van IS naar Europa te brengen, want blijkbaar kennen we dat nog niet.
Radicalisering moeten we tegengaan door meer aandacht te besteden, bijvoorbeeld op scholen, aan de oorlogen in Syrië, Irak en Gaza. We moeten meer oog hebben voor hoe hard dit bij hen aankomt, de beelden van hoe onschuldige moslims worden gedood, de straffeloosheid van Israel en haar oorlogsmisdaden. Zo kunnen we zorgen dat ze zich gehoord voelen.
We mengden ons pas in de oorlog in Syrië toen westerlingen er werden gedood, de 200.000 Syrische doden en miljoenen vluchtelingen vonden we niet zo van belang. Daarom is het logisch dat men deze inmenging als een daad van oorlog ziet. Stockmans ontkende ook dat de aanslag tegen Charlie Hebdo een aanslag op de vrijheid van meningsuiting is. Het is een aanslag op een belangrijk westers symbool, en de reactie die volgde is precies wat men had verwacht en ook wilde uitlokken. Hierdoor neemt ook de haat tegen moslims toe, en zullen die zich eerder aangetrokken voelen tot IS.
Stockmans werd geen enkele keer tegengesproken, hij kreeg geen enkele kritische vraag. Mathijs van Nieuwkerk luisterde geboeid, tafelheer Marc-Marie Huijbregts zei ook niks. Sommige dingen zijn aantoonbaar onjuist. Zo is er al ontzettend veel aandacht voor het Midden-Oosten, voor moslims en hun problemen en stigmatisering, en vooral ook heel erg veel aandacht voor de Palestijnen en hoe zij door Israel worden onderdrukt. Als je al erg veel van een bepaald medicijn toedient en het werkt niet, is het doorgaans geen goede oplossing om dan nog maar wat extra toe te dienen. Soms werkt het beter om dan een ander medicijn te proberen. Soms blijkt het ‘medicijn’ dat je toediende de kwaal alleen maar erger te maken.
Dat moslims zich gehoord willen voelen was 20 of 30 jaar geleden misschien een argument, toen niemand nog wist wat het Suikerfeest is en Nederland zich sterk met Israel identificeerde. Nu is dat niet het probleem en niet de reden van de radicalisering. Wanneer de door Stockmans bepleite gastlessen daadwerkelijk gemeengoed zouden worden (hij zei trots ze zelf al te geven en daarmee bij te dragen aan de oplossing van dit probleem), dan krijgen de scholieren alleen nog maar een negatiever beeld van Israel en een positiever van het ‘verzet’ dat door Hamas wordt gepleegd. Hun woede zal worden bevestigd en daarmee versterkt, hun haat tegen Israel dat zo ‘straffeloos’ zijn ‘oorlogsmisdaden’ kan plegen, aangewakkerd. Dat leidt dus alleen nog maar tot meer radicalisering.
Meer aandacht voor het Midden-Oosten zou misschien positief kunnen uitpakken mits het op een evenwichtige manier gebeurt, en men juist duidelijk maakt hoe complex het allemaal is, hoeveel soorten moslims er zijn, en milities en stamverbanden die elkaar de tent uitvechten, en dat de Joden en christenen niet alleen dader maar vaak ook juist slachtoffer waren en zijn. Dat was echter overduidelijk niet waar Stockmans het over had; hij wilde vooral meer begrip voor de grieven van moslims, hier en ook daar. Ik vind het daarnaast vrij schokkend dat na aanslagen op Westerse en Joodse doelen er weer zoveel aandacht uitgaat naar de moslims als slachtoffer. Het klopt zeker dat moslims (net als andere minderheden) te maken hebben met vooroordelen. En het is terecht wanneer daar met enige regelmaat aandacht aan wordt besteed, zeker ook op scholen. Maar dan wel op een evenwichtige manier, waarbij ook aandacht is voor de vooroordelen die moslims zelf vaak hebben en de bejegening van andere groepen op grond daarvan. Het is echter ietwat vreemd om juist nadat radicale moslims weer eens genadeloos hebben toegeslagen, dit thema zo centraal te stellen.
En dan de kunstmatige manier waarop Israel erbij wordt gehaald. Het optreden in Gaza zou extremistische moslims in de kaart spelen, maar niet optreden was niet echt een optie gezien de rakettenregen van Hamas, de vele tunnels en de aanslagen die het had voorbereid. Men lijkt zich totaal kritiekloos met de Palestijnen te vereenzelvigen en het Palestijnse geweld te steunen. Zelden hoor of lees je dat moslims daar oprecht afstand van nemen en begrip tonen voor Israels kant. Zelfs het afstand nemen van IS gaat al behoorlijk moeizaam, en wordt steevast gepareerd met een defensieve reactie dat het van racisme getuigt dit überhaupt te vragen.
Ook geliefd is om als tegenreactie te eisen dat de Joden zich van Israel distantiëren. De vergelijking van Israel met IS is natuurlijk absurd. Wanneer een groep extreem radikale Joden moordend en plunderend door het Midden-Oosten trok en daar het ene dorp na het andere uitmoordde, tegenstanders onthooft en vrouwen verkracht, ja, dan zou de vraag je daar als Jood van te distantiëren terecht zijn. Wanneer in naam van jouw geloof dood en verderf wordt gezaaid, dien je daartegen op te staan en je geloof terug te claimen. Je kunt niet volstaan met ‘dat zijn geen echte moslims/joden/christenen’. Het is van belang aan te tonen waarom zij de religie misbruiken, en uit te leggen dat je religie in feite iets heel anders inhoudt.
Ook in Buitenhof was afgelopen zondag veel aandacht voor het verhaal dat we vooral moslims en de islam er niet op moeten aankijken, dat er niks mis is met de islam en het vooral ligt aan het Westen zelf. In de speciale uitzending “Jouw vrijheid, mijn vrijheid” van donderdagavond riep haatrapper Appa op om meer respect voor de islam te tonen, zonder weerwoord of enige verwijzing naar zijn eigen gebrek aan respect (om het eufemistisch uit te drukken) voor andere religies en vooral het jodendom. Het is verkeerd om alle moslims aan te kijken op wat er in naam van hun religie gebeurt, maar het tegenovergestelde is evenmin een oplossing. Hoe moslims nu, na het extremistische geweld in Parijs, weer als slachtoffer worden belicht, werkt mijns inziens juist meer verdeeldheid in de hand en is koren op de molen van Wilders. We moeten harde noten durven kraken zonder een religie of bevolkingsgroep af te serveren. Ik zal nog uitgebreider terugkomen op het interview met Karen Armstrong in Buitenhof en de uitzending van afgelopen donderdag.
Ratna Pelle