= IMO Blog =
Het huidige Gaza conflict wordt (wederom) ook in de media uitgevochten. In de berichtgeving wordt vooral Israel als agressor neergezet, en ligt de nadruk op onschuldige Palestijnse slachtoffers. Intussen hopen de laatste dagen de bewijzen zich op dat Hamas doelbewust haar eigen burgers in gevaar brengt en als menselijk schild gebruikt.
Dit verwijt wordt door velen, ook in de zogenaamde kwaliteitsmedia, afgedaan als Israelische propaganda. Hamas zou simpelweg niet de middelen hebben die Israel wel heeft om haar eigen burgers te beschermen, en omdat heel Gaza dichtbevolkt is, bevinden raketlanceerinstallaties of commandocentra zich automatisch altijd ook in de buurt van burgerdoelen, dus Israel kan altijd zeggen dat Hamas dat expres heeft gedaan. Ook het feit dat Israel burgers van tevoren waarschuwt wordt vaak afgedaan met het argument dat Gaza zo vol is dat men geen kant op kan, en overal beschoten kan worden.
Dat doet uiteraard geen recht aan de precisie waarmee de Israelische wapens een specifiek doelwit kunnen treffen en de goede inlichtingen die men heeft verzameld over de doelwitten. Natuurlijk is het tragisch wanneer men zijn huis moet ontvluchten om elders af te wachten wat er straks nog van over is. Maar Hamas spendeert wel vele miljoenen aan een uitgebreid tunnelstelsel (met bedrading, licht en gestut), en aan de veiligheid van de eigen manschappen en leiders. Hamas leiders zelf leven ook een lekker leventje, vooral buiten de Gazastrook in de Golfstaten.
Hamas tactieken en burgerdoden
Wanneer je wapens in moskeeën en scholen opslaat en commandocentra in ziekenhuizen opzet, zijn gevluchte burgers daar inderdaad minder veilig geworden, ondanks het feit dat Israel nooit zulke doelen zal aanvallen zonder enige waarschuwing vooraf. Vol ongeloof las ik dat Hamas een door Israel opgezet veldhospitaal aan de grens met Gaza heeft beschoten. Ook belette Hamas Gazanen om zich er te laten behandelen. Dat Hamas burgers oproept op de daken van huizen van haar leiders te zitten zodat Israel ze niet kan treffen zonder een hoop burgerslachtoffers te maken, is niet nieuw. Eveneens bekend is dat men zich verkleedt als vrouw of uniformen van het Israelische leger gebruikt, of ambulances om zich te verplaatsen. Dit soort zaken zijn allemaal in strijd met het oorlogsrecht, maar daar hoor je de media en de zogenaamde mensenrechtenexperts zelden over. Hamas heeft bovendien het Al-Wafa ziekenhuis in Gaza als commandocentrum gebruikt en Israelische troepen hier vandaan beschoten. Israel heeft daarop de directeur van het ziekenhuis gewaarschuwd. Pas nadat het ziekenhuis was geëvacueerd en er geen patiënten meer in het gebouw waren (bevestigd door de VN), werd het door Israel gebombardeerd. Dat Hamas weinig geeft om de veiligheid van haar eigen burgers blijkt ook uit het grote aantal projectielen dat per ongeluk in Gaza zelf landt en daar slachtoffers maakt (dit zijn er meer dan in Israel, omdat Gazanen geen alarm hebben en geen raketafweer systeem en geen schuilkelders). Alleen al van 8-16 juli zijn er volgens de IDF 100 raketten vanuit Gaza in Gaza zelf neergekomen.
Media
De berichtgeving over het opgelaaide geweld is dit keer wat bescheidener, omdat de aandacht, geheel terecht, uitgaat naar de vreselijke vliegramp in Oekraïne. Dat belet de media echter niet om wederom de suggestie te wekken dat Israel op alles schiet wat los en vast zit en roekeloos slachtoffers maakt. Monique van Hoogstraten zei een paar dagen geleden in een verder nog redelijk evenwichtig verhaal dat het enige waar beide partijen tot nu toe in zijn geslaagd, is om veel slachtoffers bij elkaar te maken. Nu.nl schreef onlangs:
Die hebben 650 Palestijnen het leven gekost, onder wie meer dan 150 kinderen. Meer dan 4000 mensen zijn gewond geraakt.
Volgens Pillay wijzen de aanvallen op burgers, de dood van kinderen en de verwoesting van woningen als strafmaatregel op ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht. Ze veroordeelde ook de beweging Hamas wegens het beschieten van Israël met raketten.
Ik vraag me af wat de bron voor die dodenaantallen is. Het is bekend uit o.a. Cast Lead dat Palestijnse bronnen het aantal burgerslachtoffers schromelijk overdrijven. Dit jaar zijn daar zelfs expliciet instructies voor gegeven. Hamas heeft daar ook een duidelijk motief voor: hoe meer burgerslachtoffers, hoe meer Israel onder druk komt te staan met haar aanvallen, die Hamas hard treffen, te stoppen, en hoe makkelijker Hamas sympathie kan verwerven voor haar eisen. Daarnaast geeft men niet graag toe dat men veel strijders is verloren omdat dat als zwakte kan worden uitgelegd. In werkelijkheid zijn hoogstwaarschijnlijk veel meer strijders dan burgers omgekomen. Uit statistieken blijkt dat de meeste slachtoffers mannen tussen de 18 en 48 zijn. Ouderen, kinderen en vrouwen zijn in de minderheid.
De Telegraaf schreef onlangs:
Zo’n 1000 Palestijnse moslims hebben in de Gazastrook hun toevlucht gezocht in een 12e eeuwse Grieks-orthodoxe kerk nadat het Israëlische leger hun wijk in Gaza in puin had geschoten. Zondag kwamen 72 mensen, meest vrouwen en kinderen, om het leven in de wijk Shejaia.
Vanuit die wijk zijn honderden raketten op Israel afgeschoten, en er liggen meer dan tien tunnels die zijn aangelegd voor terroristische aanslagen en infiltraties in Israel. Een Canadese journalist twitterde dat hij er een als vrouw verklede Hamas terrorist had gezien, het geweer stak onder de jurk uit. Het is een van de wijken waar Hamas het sterkst is, en het was duidelijk dat wanneer Israel de raketaanvallen maar ook het netwerk van tunnels wil aanpakken, dat het niet om deze wijk heen kan. Daarom had men de bewoners dagen van te voren gewaarschuwd en opgeroepen de wijk te verlaten. Hamas hield dit echter tegen; het vecht liever in een wijk vol burgers, omdat Israel dan veel terughoudender moet optreden om niet al teveel burgerslachtoffers te maken – waar zij immers uitsluitend de schuld van krijgt. En voorts nogmaals de vraag: hoe weet De Telegraaf dat de meeste slachtoffers vrouwen en kinderen zijn? Dat hebben ze ofwel van een onder het gezag/toezicht van Hamas staand ministerie of organisatie, of van plaatselijke doktoren/ooggetuigen, en van beide is bekend dat men niet per se de waarheid spreekt en vooral ook onder druk staat om niet eerlijk te zijn.
Ook in andere artikelen wordt steevast beweerd dat het merendeel van de slachtoffers burgers zijn en dat er zoveel kinderen zijn getroffen. Hierbij beroept men zich met name op de VN, die hoogstwaarschijnlijk afgaat op cijfers van de Hamas autoriteiten en de UNRWA, die ook door Hamas wordt gedomineerd. Een Israelische bron zegt dat er ruim 200 terroristen zijn getroffen, 241 burgers en 229 mensen van wie nog niet duidelijk is wat hun rol was. Daarbij blijkt uit een analyse van de leeftijdsopbouw van de slachtoffers en de man-vrouw verhouding dat er waarschijnlijk een flink aantal strijders bijzit: 60% bestaat volgens Al Jazeera uit mannen tussen de 18 en de 38; zo’n 80% is man. Als Israel vooral burgers zou hebben getroffen, zou de leeftijdsopbouw veel dichter bij dat van Gaza moeten liggen: ongeveer evenveel mannen en vrouwen en veel meer kinderen. De helft van de bevolking is immers jonger dan 18. Er zijn dus eigenlijk juist relatief weinig vrouwen en kinderen slachtoffer.
Ik wil met deze opmerkingen de ernst en de tragiek van de slachtoffers op geen enkele wijze bagatelliseren; ik wil alleen duidelijk maken dat er vraagtekens zijn te plaatsen bij de aanname dat de meeste slachtoffers burgers zijn, en dat er zoveel vrouwen en kinderen omkomen. Als je de media mag geloven, lijkt het wel alsof er vooral vrouwen en kinderen worden getroffen en nauwelijks mannen.
Ratna Pelle