jun 092012
 

IMO Blog

Nog geen week geleden kwam de nieuwe Mediamissers Nieuwsbrief uit. Bedoeld als – inderdaad- nieuwsbrief hebben ze eigenlijk meer weg van rapporten of mini-onderzoeken, en daarbij laten we al een aantal zaken weg omdat het anders zo lang wordt. Sinds het verschijnen kwam ik echter alweer zoveel nieuwe missers in de berichtgeving tegen dat ik zo weer een nieuwe brief kan vullen. Maar voordat ik daar een voorschotje op neem eerst even iets over het doel van de missers.

Palestijns leed doet het goed in de mediaEen paar jaar geleden deed ik een onderzoek naar de berichtgeving van NRC Handelsblad over het Israelisch-Palestijns/Arabische conflict, en de resultaten vielen tegen, in die zin dat men nog eenzijdiger en gekleurder was dan ik al verwachtte (ik hoopte bij zo’n systematisch onderzoek op zijn minst ook een paar artikelen van de andere kant tegen te komen). Ik was aan het onderzoek begonnen omdat ik me geregeld ergerde aan de tendentieuze berichtgeving, en brieven van mij en anderen steevast werden afgewezen. Ik vond en vindt dat een kwaliteitskrant fatsoenlijk en zo objectief mogelijk over deze zaak moet berichten, en zich aan de eigen journalistieke normen moet houden, zoals het toepassen van wederhoor, checken van bronnen (of op zijn minst duidelijk aangeven dat iets van een gekleurde bron afkomstig is), relevante context bieden en verschillende visies tonen zodat mensen zelf een mening kunnen vormen.

Misschien wel het belangrijkste wat ik de NRC kwalijk neem is dat in bijna alle berichtgeving over de zaak de visie van de krant op een hinderlijke wijze doorklonk. Een visie, die, zo zegt de krant zelf, alleen thuishoort in de eigen hoofdredactionele commentaren. Zelfs de opiniepagina hoort diversiteit te ademen en een liefde voor debat, en niet vooral een podium voor de eigen visie te zijn. Waar je ook keek, het boekenkatern, achtergrond, interviews, zelfs luchtigere stukjes, overal kwam je dezelfde visie tegen: Israel is agressief en niet bereid tot concessies, de Palestijnen zijn welwillend maar machteloos en Hamas is minder extreem en redelijker dan vaak gedacht en moet in het vredesproces worden betrokken. Deze blikvernauwing, waardoor de NRC in feite een saaie en voorspelbare krant is geworden, zie je overigens ook op andere gebieden zoals het integratiedebat en de islam, zoals Hans Moll in zijn boek duidelijk maakte. Maar je ziet deze tendens helaas niet alleen bij de NRC. Twee onderzoeken naar de NOS door stichting WAAR lieten zien dat men daar van dezelfde vooringenomenheid last heeft, en de VPRO is met programma’s als Tegenlicht mogelijk nog erger, om van VARA’s Zembla en Joop.NL nog maar te zwijgen.

De Mediamissers Nieuwsbrief wil met regelmaat de ergste missers van de afgelopen tijd op een rijtje zetten, zonder daarbij specifiek op een medium te focussen. De nadruk ligt op de berichtgeving via internet, mede omdat die het makkelijkst te achterhalen is, en ook omdat internet een steeds belangrijkere informatie- en nieuwsbron wordt. We hopen door middel van deze nieuwsbrief meer aandacht te krijgen voor de ontoelaatbare fouten, slordigheden en eenzijdigheid van de media wat betreft Israel. En we hopen natuurlijk dat daardoor ook de berichtgeving zal verbeteren. De tendentieuze berichtgeving is niet alleen beneden het niveau dat van professionele journalisten verwacht kan worden, maar is daarnaast schadelijk voor Israel en draagt eerder bij aan verdere polarisatie over het conflict dan tot toenadering en vrede.

Tijdens oplaaiend geweld zoals de Gaza oorlog neemt het aantal antisemitische incidenten fors toe; er waren toen dagelijks demonstraties van vaak woedende allochtonen, die hun visie dat Israel doelbewust op kinderen en onschuldige burgers schoot en de Gazastrook kapot bombardeerde, bevestigd zagen in het acht uur journaal en de opiniestukken in diverse kranten. Ook tijdens minder heftige confrontaties kunnen de emoties en vooral de woede tegenover Israel flink oplopen. Het land scoort volgens imago onderzoeken even beroerd als Noord-Korea en slechter dan Rusland en China. Eerder al kwam het als grootste bedreiging van de wereldvrede uit zo’n onderzoek. Dat ligt natuurlijk niet alleen aan de media, maar die spelen daar wel een rol in.

Het beeld van Israel als grote gemene agressor en bezetter is niet alleen onjuist, maar versterkt ook de haviken in Israel en daarbuiten. Het werkt een beetje als de self fulfilling prophecy, waarbij gedrag dat je verwacht ook sneller vertoond zal worden. Hoe geïsoleerder en onbegrepener Israeli’s en hun sympathisanten zich voelen, hoe minder geneigd zij zijn tot een compromis. Die verharding is in Israel goed zichtbaar; terwijl de rest van de wereld alleen de Haaretz leest en luistert naar wat linkse vredesactivisten te zeggen hebben, raken deze juist in Israel zelf steeds geïsoleerder en worden zij met wantrouwen bejegend. En dat is jammer, want soms is hun boodschap heel waardevol.

Ratna Pelle

Share