– Door Tjalling. –
In de Telegraaf van 19 december 2012 stond een bericht waarin werd genoemd dat minister Timmermans van Buitenlandse Zaken wil dat de benadering van Israël en van de Palestijnse Autoriteit ‘compleet evenwichtig’ wordt. Die intentie is op zichzelf positief, maar van een werkelijke evenwichtige benadering lijkt geen sprake te zijn, omdat Timmermans veel hogere eisen stelt aan Israël dan aan de Palestijnen.
Recent is er in de media veel aandacht besteed aan het bezoek van Nederlandse bewindslieden aan Israël, en aan het beëindigen van samenwerking met Israëlische bedrijven door Vitens en eerder Royal Haskoning. Wat de mogelijke rol van het Ministerie van Buitenlandse Zaken hierbij is geweest werd uit de mainstream van de Nederlandse berichtgeving niet helemaal duidelijk.
Een evenwichtige benadering betekent dat Buitenlandse Zaken Israël en de Palestijnen gelijkwaardig op hun eigen beleid zou moeten beoordelen. Jammer genoeg is dit niet het geval. Vooruitlopend op de nieuwe EU maatregelen voert Nederland een ontmoedigingsbeleid tegen alleen Israël, om het land te dwingen de West Bank en Oost-Jeruzalem op te geven. Het houdt o.a. in dat het Nederlandse bedrijfsleven sterk wordt afgeraden zaken te doen met Israëlische bedrijven die – deels – betrokken zijn bij activiteiten in door Israël bezette gebieden en met name de daar gelegen Israëlische nederzettingen (waaronder tevens de Joodse wijken in Oost-Jeruzalem worden verstaan). Na overleg met het ministerie zagen zowel Royal Haskoning als Vitens af van samenwerking met Israëlische bedrijven, wat ook de Palestijnse belangen schaadde. Infrastructurele bedrijven met projecten over de Groene Lijn bedienen bijna onvermijdelijk zowel de Palestijnse bevolking als de Israëli’s die daar wonen.
Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken noemt het ontmoedigingsbeleid van Nederland en de EU dubbelzinnig. Er is namelijk geen ontmoedigingsbeleid voor andere landen die niet in de pas lopen met de Europese posities, zoals Turkije of Marokko. Gelden er voor islamitische landen soms andere normen dan voor de enige joodse staat? Minister Timmermans heeft tijdens zijn bezoek aan Israël en de Palestijnse Gebieden toegegeven dat dat zo is. In de Jerusalem Post werd hij op 10 december aldus aangehaald tijdens een lezing in Beit Hatfutsot: “Europe judges Israel by a different standard than other countries in the region because it is seen as a “European country” that should be judged by European standards”. In de EU wordt Israël dus gezien als een Europees land en wordt daarom anders beoordeeld. Dit is ook duidelijk te merken aan Timmermans’ beleid.
Dat Israël aan ‘Europese maatstaven’ moet voldoen, lijkt niet realistisch als men de positie van Israël in ogenschouw neemt. Het ligt namelijk niet in Europa maar in een grotendeels vijandige Arabische omgeving, die naar andere normen handelt en meerdere oorlogen met Israël heeft gevoerd. Israël is daarom genoodzaakt om maatregelen te treffen die in Europa niet nodig zouden zijn. Door de dubbele moraal die Europa hanteert, kunnen de Palestijnen zich het op grove wijze schenden van mensenrechten, het verheerlijken van geweld en zelfs het plegen van terroristische aanslagen veroorloven. Deze worden weliswaar afgekeurd door de EU maar omdat zij niet naar Europese maatstaven worden beoordeeld, geldt voor hen geen ontmoedigingsbeleid en worden zij niet op dergelijke misstanden afgerekend.
Hoewel het begrijpelijk is dat men van democratie Israël meer verwacht, mag de samenhang tussen wat Israëls buren doen en wat Israël doet niet uit het oog worden verloren. Daarbij leidt de kritiekloze houding van het Westen tegenover de Palestijnen tot steeds meer eisen en voorwaarden van de Palestijnen en een cultivering van de slachtofferrol. Zowat alles wat de Palestijnen overkomt, van rattenplagen tot overstromingen, ziektes, misoogsten en wat al niet meer: ze wijten het allemaal aan Israël. En het Westen corrigeert dat bizarre beeld nauwelijks en blijft president Abbas prijzen als een redelijk en gematigd man.
Deze dubbele moraal is waarschijnlijk mede het gevolg van schuldgevoelens in de westerse wereld over het vroegere kolonialisme en de onderdrukking van niet-westerse volken. Op zichzelf is het een goede zaak om van de lessen uit het verleden te leren. Maar het mag niet leiden tot een nieuwe scheefgroei en selectieve verontwaardiging ten koste van Israël. Bovendien zal de dubbele moraal weinig bijdragen aan het tot stand komen van de vrede, maar dit eerder belemmeren.