mrt 172012
 

IMO Blog

Een maand geleden had Likoed Nederland een nogal fel opiniestuk geschreven over de VPRO en met name over diens satire op het spel ‘De Kolonisten van Catan’, waarin antisemitische stereotypen over Joden en Israeli’s verwerkt zitten. Men schreef (naar aanleiding van verschillende uitzendingen waarin Israeli’s en kolonisten in het bijzonder negatief worden neergezet):

De VPRO, die wij met ons allen betalen, is bezig met een gevaarlijk spel. Het is bezig Joodse mannen, vrouwen en kinderen wederom te ontmenselijken. Het verleden zou een les moeten zijn wat daar van kan komen. Het zou dan ook te prijzen zijn als de politiek en Henk Hangoort, de voorzitter van de Publieke Omroep, de VPRO eens op haar verantwoordelijkheid zou wijzen.

Afgelopen woensdag verscheen er een artikel over in de Jerusalem Post, waarin verschillende mensen hun mening gaven, waaronder het Simon Wiesenthal Centrum en CIDI jongeren, en men de VPRO, het Nederlandse ministerie voor Cultuur en de makers van het originele spel ‘De kolonisten van Catan’ om hun mening vroeg:

“Criticism of the settlement movement cannot appear in the form of anti-Semitic stereotypes,” said Joël Serphos, chairman of the Dutch youth organization CiJO – For Israel, for Peace. Serphos added that this “gave the wrong impression, that criticism on settlements is rooted in anti-Semitism.”
Serphos, whose organization opposes settlement expansion, called on the Dutch Education, Culture and Science Ministry to compel the network to remove the game from its website and apologize for its publication.

The Simon Wiesenthal Center strongly condemned VPRO for publishing the “disturbing” game.
“It would be more likely as a product of neo-Nazis or Ahmadinejad,” Dr. Shimon Samuels, the center’s director for international relations, told The Jerusalem Post.
References to Jewish stinginess, the exploitation of minerals and the “contemptuous misuse” of Ann Frank’s House as a “winning point” were “anti-Semitic tropes,” Samuels said.

Hield de VPRO tegenover de Jerusalem Post nog voet bij stuk en meende dat het onschuldige satire betrof, even later besloot men toch om het spel van de site te halen.

Zelf schreef ik eerder al over het spel, dat al vanaf eind 2010 op de site van VPRO jongerenorganisatie Dorst stond:

Het spel is enerzijds een grappige variant op het bekende ‘Kolonisten van Catan’ maar zit helaas vol met clichés en vooroordelen over de Joden en kolonisten. Zo wordt continu gerefereerd aan je handelsgeest, en ook vlijt en spaarzaamheid zijn onontbeerlijk om te winnen. Er is zelfs een speelkaart waarin aan ‘Joodse gierigheid’ wordt gerefereerd. Overwinningspunten zijn onder andere het Anne Frankhuis, de Klaagmuur en de Synagoge. In het beste geval heeft men nogal willekeurig van alles genomen wat aan Joden en Israel is gerelateerd en dat in dit spel verwerkt. In het slechtste geval worden de kolonisten aangegrepen om de Joden zwart te maken en vooroordelen te bevestigen. Want wat precies heeft het Anne Frank huis of de Neue Synagoge in Berlijn te maken met nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever? Had men dan geen heiligdommen die daar liggen (er zijn er genoeg) kunnen nemen? Wordt hier een verband gesuggereerd tussen de bezetting en de Holocaust? En waarom die Joodse gierigheid? Als je een heel klein beetje je best wilt doen bij zo’n satire geen verkeerde indruk te wekken en geen mensen te kwetsen dan doe je dat toch niet?

Ik wees er daarnaast op dat men Israel en de Westoever voortdurend door elkaar haalt, waardoor het lijkt alsof iedere Israeli een kolonist is, en men stelt terrorisme als een logische reactie op al dit bouwen voor.
Inmiddels heeft de VPRO, vanwege alle commotie, het spel van de site gehaald. Men licht dit als volgt toe op de website van de NRC:

De omroep liet eerder weten niet van plan te zijn het spel van de website te verwijderen. De omroep doet dat nu alsnog, “niet omdat we er niet achterstaan, maar omdat het satirische doel nu wordt overschaduwd door beschuldigingen van antisemitisme”, aldus de woordvoerder tegenover persbureau Novum.

Verschillende Joods-zionistische organisaties hadden de VPRO daarom verzocht, en blijkbaar was men de aandacht zat. Je kunt zeggen dat dit van slappe knieën getuigt. Op je staat er achter, en dan laat je je niet door een vriendelijk briefje van het CIJO of het Wiesenthal Center vermurwen. Of je vindt bij nader inzien dat het spel wellicht toch iets te ver ging en ‘verkeerd opgevat kan worden’, zegt dat het je spijt wanneer dit mensen heeft gekwetst en haalt het er vervolgens af. Maar nu lijkt het alsof men vooral van het gezeur af wilde zijn.

Ik vind het zelf ook nogal zwak dat men helemaal niet inhoudelijk op de kritiek ingaat. Satire is één ding, maar gaat ‘Joodse gierigheid’ niet gewoon te ver, ook gezien het verleden? Het is geen schande een fout te erkennen. Het spel is door jongeren gemaakt, en stond op een plek waar zij hun gang konden gaan. De VPRO wilde hun niet gaan censureren. Daar kan ik me iets bij voorstellen. Maar als je er dan even over nadenkt, en er klachten over krijgt, dan snap je wel dat zoiets gewoon niet kan, en trek je daar de enige juiste conclusie uit: je verwijdert het spel. Zo’n houding getuigt van lef en eerlijkheid, maar dat is helaas nog een brug te ver.

Het CIDI schrijft op haar website:

Het spel ‘Kolonisten van de Westelijke Jordaanoever’, dat tot vandaag te vinden was op de Dorst-site van de VPRO, is verwijderd. Reden zijn protesten van onder meer CIDI, dat het spel op bepaalde punten antisemitische vooroordelen bevestigde. Een paar voorbeelden: Joden zijn gierig, handelen vooral in diamanten en spelers kunnen punten scoren met een Anne Frank-kaart.
CIDI ontving veel klachten en was ‘not amused’. The Jerusalem Post evenmin, Teuber, de Duitse maker van het echte spel ‘Kolonisten van Katan’, waarop deze versie was gebaseerd, sprak over het feit dat zijn spel voor ‘niederträchtige Motieven” is misbruikt en de Nederlandse distributeurs benadrukten dat zij geen toestemming hadden gegeven voor het misbruik van het spel.

In een nieuw Jerusalem Post artikel haalt Yochanan Visser van Missing Peace de vaak onjuiste berichtgeving in Nederland over Israel en het conflict aan, en wijst erop dat tijdens de escalatie van afgelopen week verschillende kranten beweerden dat Israel 200 raketten op Gaza afschoot of andere grove fouten maakten.

Therefore I think it’s high time for a public debate about the way the Dutch media contributes to the demonization of Israel and rising anti-Semitism in general,” Visser wrote.

Hier sluit ik mij van harte bij aan. We moeten voorzichtig zijn om negatieve en onjuiste berichtgeving aan antisemitisme te koppelen, maar feit is wel dat de emoties vaak hoog oplopen wat betreft Israel-Palestina en dat antisemitisme helaas vaak wordt ingegeven (of gerechtvaardigd) door afkeer van en woede op Israel. En dat wordt weer ingegeven door een beeld van Israel als een wrede en oppermachtige schurkenstaat, een beeld dat mede door de media wordt verspreid, ook door kwaliteitsmedia die wat betreft het conflict bijna uitsluitend tegenstanders van Israel aan het woord laten die soms zeer felle uitspraken doen, zoals Georg Sluizer in zijn film homeland, uitgezonden door de VPRO.

Zie ook: Het Israel spel van de VPRO

Ratna Pelle

Share